Στην κοινωνική νόρμα του 21ου αιώνα η γυναίκα φαίνεται να προγραμματίζεται από την αρχή της ζωής της να επιτελέσει τον ρόλο της μητέρας και τη συζύγου.
Προβάλλεται από το περιβάλλον της η θεωρία ότι σε κάποια φάση της ζωής της θα καταλήξει στην μητρότητα, χωρίς να της προσφέρεται η προοπτική για ένα άτεκνο μέλλον.
Ίσως να πρόκειται για αρχέτυπα κατάλοιπα των κοινωνιών αναπαραγωγής, όπου ο σκοπός της γυναικείας ύπαρξης περιοριζόταν κατ’ αποκλειστικότητα στη διαδικασία της διαιώνισης.
Άλλωστε φράσεις του τύπου «πρέπει να κάνεις ένα παιδάκι για να ολοκληρωθείς ως γυναίκα» είναι απόλυτα κοινότυπες.
Ίσως η οπτική αυτή να είχε κάποια βάση μέχρι πριν αρκετές δεκαετίες. Στον κόσμο του 2019 οι γυναίκες κυβερνούν χώρες, διοικούν εταιρίες, σώζουν ζωές, και παρ’ όλα αυτά ακόμη θεωρείται ότι για να νιώσει ολοκληρωμένη και πλήρης επιβάλλεται να φέρει ένα παιδί στον κόσμο.
Η κατάσταση σε χώρες του εξωτερικού
Τα άτεκνα ζευγάρια ζουν πλέον ανάμεσά μας. Οι Η.Π.Α. έχουν φτάσει στο μεγαλύτερο ποσοστό άτεκνων ζευγαριών στην ιστορία τους (47,6%), στην Δυτική Ευρώπη μία στις πέντε γυναίκες δεν έχει αποκτήσει παιδί, ενώ στις αγγλοσαξονικές χώρες η ατεκνία δεν θεωρείται ταμπού αλλά προσωπικό δικαίωμα.
Στην Αυστραλία μάλιστα εκτιμάται ότι μέχρι το 2023, 2029 οι άτεκνες οικογένειες θα αποτελούν τον συχνότερο τύπο οικογενειακής δομής.
Τα ερωτήματα όμως παραμένουν: «γιατί δεν κάνεις παιδί», «πότε θα αποκτήσετε παιδάκι;» και τα συναφή. Είναι φανερή η αδυναμία ης κοινωνίας να δεχτεί ολοκληρωτικά την απόφαση ορισμένων ζευγαριών- γυναικών να μην τεκνοποιήσουν.
Παρά τους όποιους ενδοιασμούς, που εξακολουθούν να υπάρχουν, κινήματα όπως το «childless» ή το «childfree» έχουν γνωρίσει εξάπλωση, αποδοχή και υιοθέτηση από την κοινή γνώμη, και κερδίζουν συνεχώς έδαφος.
Στην Ελλάδα φυσικά η όποια προσπάθεια να συμβαδίσει με τις εξελίξεις των δυτικών χωρών προσκρούει στις παρωχημένες αντιλήψεις που εξακολουθούν να κατακλύζουν την ελληνική κοινωνία, και , πιθανότατα, θα συνεχίσουν να επικρατούν για πολύ καιρό ακόμα.
Αιτιολόγηση της απόφασης
Πολλές γυναίκες αναγκάζονται να υπομένουν την, σχεδόν ανακριτική, ερώτηση, του γιατί δεν κάνουν παιδιά. Πολλές από αυτές είναι επιτυχημένες και σε επαγγελματικό και σε προσωπικό επίπεδο και ακόμη και τότε έρχονται σε θέση απολογίας για την απόφασή τους.
Όσες γυναίκες αποφασίζουν τελικά ότι δεν θέλουν να μπουν σε αυτή την διαδικασία, συχνά, πρέπει να αντικρούσουν σχόλια όπως «ατυχήσασα», επικριτικά βλέμματα, ηθική κατακραυγή και την αυτόματη θεωρία ότι δεν έκανε παιδί όχι λόγω επιλογής αλλά λόγω ιατρικού προβλήματος, την οποία ακολουθούν τα λόγια παρηγοριάς και λύπησης.
Όχι λοιπόν, εννοείται πως η πρώτη σκέψη που έρχεται στο μυαλό για μία γυναίκα που δεν θέλει να κάνει παιδί είναι ότι δεν μπόρεσε, παρά τις προσπάθειές της, άρα και αξίζει την συμπόνια μας.
Συγκεκριμένα, ο συχνότερος λόγος ατεκνίας είναι η τοποθέτηση της εργασίας σε θέση προτεραιότητας έναντι της δημιουργίας οικογένειας. Φυσικά μία τέτοια ιεράρχηση δεν θα έπρεπε να είναι κατακριτέα.
Δεν είναι εγωιστικό από μέρους της, δεν είναι καταδικασμένη σε ένα μοναχικό μέλλον. Απλά πρόκειται για μία προσωπική επιλογή που σε καμία περίπτωση δεν την αποκλείει από την πιθανότητα της ευτυχίας.
Φυσικά, υπάρχουν πολλοί ακόμη λόγοι που οδηγούν στην απόφαση ενός ζευγαριού να μην τεκνοποιήσει: αρνητικές εμπειρίες παιδικών χρόνων, ατροφικό μητρικό/πατρικό πρότυπο, οικονομικοί ενδοιασμοί, φόβος ανάληψης μίας τόσο μακροχρόνιας και κρίσιμης ευθύνης ή φόβος να μην διαταραχθούν οι ισορροπίες στη σχέση και πολλοί άλλοι παράγοντες που πιθανώς το ωθούν στην επιλογή αυτή.
Ο άνθρωπος δεν αποτελεί απλώς μία αναπαραγωγική μηχανή, είναι βέβαιο ότι δεν προορίζονται όλες και όλοι για να γίνουν γονείς.
Καθημερινά γεγονότα, άλλωστε, μας επιβεβαιώνουν διαρκώς ότι όταν μια γυναίκα αποκτά παιδί λόγω πίεσης από το περιβάλλον της, είναι πολύ πιθανό να μην δεθεί ποτέ με αυτό ή και να μην λειτουργεί σωστά ως γονέας.
Το σημαντικότερο για μία γυναίκα όταν έρχεται αντιμέτωπη με ανάλογες ερωτήσεις, είναι να μην αφήσει τους διάφορους καλοθελητές να επηρεάσουν την απόφασή της, καθώς πρόκειται για μία επιλογή που αφορά αποκλειστικά την ίδια.
Μία γυναίκα που γνωρίζει τον εαυτό της, τα θέλω της και τις προτεραιότητες που έχει θεσπίσει, είναι ικανή πάντοτε να υπερασπιστεί το δικαίωμά της να μην επιθυμεί να κάνει παιδιά, παρά το γεγονός ότι δεν θα έπρεπε να βρίσκεται στην θέση άμυνας προς όσους άμεσα ή έμμεσα την πιέζουν να αλλάξει πεποιθήσεις.