Η παρουσία των short sellers στα χρηματιστήρια έχει μια μακρά και άκρως διδακτική ιστορία.
Ήταν το 1609, όταν καταγράφηκε το πρώτο στοίχημα εναντίον των μετοχών της εταιρείας East India Company στο Χρηματιστήριο της Ολλανδίας.
Περίπου 200 χρόνια αργότερα, ο Ναπολέων κατέστησε παράνομο το σορτάρισμα των μετοχών στη Γαλλία.
Το 1929, όταν η Wall Street κατέρρεε, ο short seller Μπεν Σμιτ αναγκάστηκε να προσλάβει σωματοφύλακες για να προφυλαχθεί από την οργή εκατοντάδων επενδυτών.
Η ιστορία επαναλήφθηκε πολλές φορές. Αν και αντιμετώπισαν πληθώρα προκλήσεων -μέχρι και επιθέσεων- κάθε φορά κατάφερναν να βγουν αλώβητοι και να συνεχίσουν το έργο τους.
Για άλλους καταστροφικό, για άλλους θεάρεστο. Δεν ήταν λίγες φορές, άλλωστε, που ξεσκέπασαν μεγάλες εταιρικές απάτες, πολλών εκατομμυρίων ή και δισεκατομμυρίων δολαρίων.
Όλα όμως, φαίνεται ότι άλλαξαν το 2021. Η υπόθεση της GameStop, η οποία έχει μονοπωλήσει το ενδιαφέρον των επενδυτών τις τελευταίες ημέρες, ενδεχομένως σηματοδοτεί ένα τέλος εποχής για τους σορτάκηδες.
Είναι χαρακτηριστικό ότι ένας από τους πλέον γνωστούς short sellers, ο Άντριου Λεφτ της Citron Research, ανακοίνωσε την Παρασκευή την οριστική διακοπή των short-selling αναλύσεων και την στροφή προς τις μακροπρόθεσμες τοποθετήσεις.
Όμως, δεν είναι μόνο αυτός. Λιγότερο επιθετικές τακτικές αναμένεται να υιοθετηθούν από ένα μεγάλο μέρος των μέχρι πρότινος σορτάκηδων. Ήδη, τα funds Melvin Capital και Carson Block περιόρισαν σημαντικά τις θέσεις short στη GameStop, αφού πρώτα απώλεσαν εκατοντάδες εκατομμύρια δολάρια.
Συνολικά, η εκτίναξη της μετοχής της εταιρείας video games κατά τουλάχιστον 1.600% μέσα στον Ιανουαρίου, προκάλεσε «ζημιά» σχεδόν 20 δισ. δολαρίων.
Η στροφή αυτή, σύμφωνα με το πρακτορείο Bloomberg, αναμένεται να προσλάβει ακόμη μεγαλύτερες διαστάσεις το αμέσως επόμενο διάστημα, θέτοντας εν αμφιβόλω τα όποια θετικά στοιχεία των σορτάκηδων.
Δηλαδή, το γεγονός ότι καταφέρνουν να ξεσκεπάσουν μεγάλες οικονομικές απάτες, συνδράμοντας ως εκ τούτου -ή και συμπληρώνοντας σε πολλές περιπτώσεις- το έργο των ρυθμιστικών και εποπτικών αρχών.
Μία βιομηχανία σε… πτώση
Βέβαια, υπάρχουν και κάποιοι, οι οποίοι θα συνεχίσουν στο ίδιο μονοπάτι. «Είμαι ακόμη στη δουλειά» τονίζει με νόημα η Φάχμι Καντίρ, short seller η οποία κατάφερε να ξεσκεπάσει την απάτη των υπερτιμολογήσεων της φαρμακευτικής εταιρείας Valeant Pharmaceuticals.
«Το πρόβλημα είναι», όπως σημειώνει μιλώντας στο Bloomberg, ότι «ολοένα και λιγότερες εταιρείες επενδύουν χρήματα στο να ερευνήσουν τέτοες υποθέσεις και να διαπιστώσουν αν μία μετοχή είναι απάτη».
Ακόμη και πριν την υπόθεση της GameStop και τον συντονισμό 6 εκατομμυρίων μικρο-επενδυτών, μέσω των φόρουμ του Reddit, οι σορτάκηδες αντιμετώπιζαν αρκετά προβλήματα, καθώς η διαρκής «bull market» τούς είχε στοιχίσει πολλά χρήματα.
Είναι χαρακτηριστικό ότι από τα χιλιάδες hedge funds -μία βιομηχανία αξίας 3,6 τρισ. δολαρίων- μόλις 120 εταιρείες στοιχηματίζουν εναντίον μετοχών. Και η αξία αυτών των εταιρειών έχει συρρικνωθεί πάνω από 50% τα τελευταία δύο χρόνια, καθώς πλέον κυμαίνεται κάτω των 10 δισ. δολαρίων.
«Υπήρχαν λιγότερες short θέσεις στην αγορά, ακόμη και πριν την επίθεση από τους μικρο-επενδυτές της Reddit» τονίζει ο Κρίσπιν Όντεϊ, ένας από τους πλέον γνωστούς σορτάκηδες.
Το αναγκαίο «κακό»
Αναμφίβολα, οι short sellers προξενούν το μίσους σε αρκετούς. Από τα στελέχη και τους μετόχους των εταιρειών, οι οποίες στοχοποιούνται, έως το περί δικαίου κοινό αίσθημα, το οποίο βλέπει ορισμένους ανθρώπους να βγάζουν χρήματα ενώ τα χρηματιστήρια καταρρέουν.
Όμως, κατά πολλούς, αυτή η πρακτική είναι απαραίτητη. Ένα απαραίτητο κακό, όπως αποδεικνύει η ιστορία εκατοντάδων εταιρειών, οι οποίες προσπάθησαν να εξαπατήσουν χιλιάδες επενδυτές, αποκομίζοντας τεράστια κέρδη μέσα από απάτες, κομπίνες και λογιστικά κόλπα.
Τα παραδείγματα της Wirecard στη Γερμανία, της Valeant στις ΗΠΑ, της Wells Fargo επίσης στις ΗΠΑ, της Eurofin στο Λουξεμβούργο, της NMC Health στo Ηνωμένο Βασίλειο, της Bio-On στην Ιταλία και φυσικά, της Folli-Follie στην Ελλάδα, είναι άκρως ενδεικτικά.