Μπροστά σε αδιέξοδο βρίσκεται η κυβέρνηση με την ακρίβεια σε είδη καθημερινότητας, τους λογαριασμούς ρεύματος και φυσικού αεριού. Την ίδια ώρα νοικοκυριά κινδυνεύουν να χάσουν κοινωνικά επιδόματα.
Η ακρίβεια σαρώνει νοικοκυριά και επαγγελματίες από τις αυξήσεις σε βενζίνη, πετρέλαιο, φυσικό αέριο, ρεύμα και προϊόντα πρώτης ανάγκης. Η διαφορά στην καθημερινότητα είναι αισθητή, ενώ νοικοκυριά και επιχειρήσεις έχουν έρθει σε δύσκολη θέση με τους λογαριασμούς ρεύματος και φυσικού αερίου.
Ταυτόχρονα το κύμα ακρίβειας έχει φτάσει την τιμή της αμόλυβδης βενζίνης πάνω από τα 1,84 ευρώ ανά λίτρο, ενώ το πετρέλαιο θέρμανσης κάθε εβδομάδα ακριβαίνει με την τιμή ανά λίτρο να είναι πάνω από 1,22 ευρώ.
Η δυσφορία των νοικοκυριών και των επιχειρήσεων, έχουν οδηγήσει σε δύσκολη θέση το οικονομικό επιτελείο της κυβέρνησης και τους υπουργούς σε αντιφατικές δηλώσεις για τα πιθανά μέτρα στήριξης, ενώ μόλις χθες ο Κυριάκος Μητσοτάκης εκτίμησε ότι μέσα στο επόμενο δίμηνο θα υπάρξει αποκλιμάκωση.
Η κατάσταση όμως ίσως χειροτερεύσει από μία ενδεχόμενη σύρραξη μεταξύ Ρωσίας και Ουκρανίας.
Τα επιδόματα που χάνονται
Οι αυξήσεις των αντικειμενικών αξιών σε πάνω από 7.000 περιοχές (τιμές ζώνης) έχουν συνέπεια χιλιάδες πολίτες με χαμηλά εισοδήματα να χάσουν φοροαπαλλαγές, δικαιώματα είσπραξης κοινωνικών επιδομάτων, καθώς και το δικαίωμα ένταξης στο «κοινωνικό τιμολόγιο» της ΔΕΗ.
Ο υπολογισμός γίνεται με βάση την αντικειμενική αξία της ακίνητης περιουσίας, γεγονός που για χιλιάδες φορολογούμενοι θα σημαίνει ότι χωρίς να έχει αλλάξει η περιουσία τους, θα κινδυνεύουν να χάσουν τα επιδόματα ή να πληρώσουν επιπλέον φόρο.
Από την αρχή της χρονιάς οι πολίτες κινδυνεύουν να χάσουν τα επιδόματα καθώς ένα από τα βασικά κριτήρια για την χορήγηση τους είναι το ύψος της φορολογητέας αξίας της ακίνητης περιουσίας τους. Εάν η συνολική αντικειμενική αξία της ακίνητης περιουσίας τους, μετά την αύξησή της τιμής, υπερβεί το ισχύον κατά περίπτωση όριο μέχρι το οποίο τούς αναγνωρίζεται το δικαίωμα είσπραξης διαφόρων κοινωνικών επιδομάτων και παροχών θα χάσουν τα δικαιώματα αυτά, ακόμη κι αν πληρούν τα προβλεπόμενα εισοδηματικά κριτήρια.
Μετά τις αλλαγές στις αντικειμενικές σε κίνδυνο μπαίνουν:
Κοινωνικά επιδόματα: Για την παροχή των κοινωνικών επιδομάτων στην πλειονότητα τους στη λίστα των κριτηρίων περιλαμβάνεται και το ύψος της ακίνητης περιουσίας του δικαιούχου. Ο κατάλογος των επιδομάτων που μπαίνουν σε κίνδυνο είναι το επίδομα τέκνων, το επίδομα στέγασης, το ελάχιστο εγγυημένο εισόδημα, το επίδομα θέρμανσης, το κοινωνικό τιμολόγιο της ΔΕΗ κ.α. Για τη χορήγηση των επιδομάτων λαμβάνεται υπόψη η φορολογητέα – αντικειμενική αξία της ακίνητης περιουσίας η οποία δεν μπορεί να είναι μεγαλύτερη από συγκεκριμένα όρια ανάλογα με την οικογενειακή κατάστασή.
Τεκμήρια: Μπορεί φέτος εξαιτίας της πανδημίας χιλιάδες φορολογούμενοι να ξεφεύγουν από την παγίδα των τεκμηρίων, ωστόσο, οι αλλαγές στις αντικειμενικές τιμές αναμένεται να φέρουν ανατροπές από το 2022. Η αύξηση των τιμών εκτοξεύει τα τεκμήρια, με αποτέλεσμα οι φορολογούμενοι να κινδυνεύουν να δουν το 2022 το εκκαθαριστικό της εφορίας εξαιρετικά φουσκωμένο.
Αφορολόγητο πρώτης κατοικίας: Τα όρια παραμένουν ως έχουν ωστόσο η αυξήση των αντικειμενικών τιμών μπορεί να κάνουν την αξία αρκετών κατοικιών να υπερβαίνει τη αφορολόγητο όριο. Σύμφωνα με όσα ισχύουν σήμερα, το όριο αντικειμενικής αξίας για την απαλλαγή από τον φόρο μεταβίβασης σε περίπτωση απόκτησης πρώτης κατοικίας ανέρχεται σε 200.000 ευρώ για τον άγαμο φορολογούμενο και σε 250.000 ευρώ για τον έγγαμο το οποίο προσαυξάνεται κατά 25.000 ευρώ για κάθε ένα από τα δύο πρώτα παιδιά και κατά 30.000 ευρώ για το τρίτο και κάθε ένα από τα επόμενα παιδιά.
Αφορολόγητο δωρεών-γονικών παροχών: Η αύξηση των αντικειμενικών αξιών, αυξάνει και το κόστος μεταβιβάσεων, έως και τα συμβολαιογραφικά έξοδα τα οποία υπολογίζονται επί της τιμής του ακινήτου. Αντίστοιχα, επιβαρύνσεις θα έχουν και για όσους θέλουν να μεταβιβάσουν στα παιδιά τους ακίνητα μέσω γονικής παροχής. Το αφορολόγητο όριο για τις γονικές παροχές παραμένει στις 150.000 ευρώ, γεγονός που σημαίνει ότι το κόστος αυξάνεται εφόσον η τιμή του ακινήτου υπερβαίνει αυτό το ποσό.
ΕΕ: Εθνικές πολιτικές για την προστασία των καταναλωτών από την αύξηση των τιμών της ενέργειας
Η τρέχουσα αύξηση στις τιμές χονδρικής της ενέργειας στην Ευρώπη ώθησε τις κυβερνήσεις να θεσπίσουν μέτρα για την προστασία των καταναλωτών από τις άμεσες επιπτώσεις των ανατιμήσεων.
Το Ινστιτούτο Bruegel συνέλεξε δεδομένα, παρέχοντας μια επισκόπηση των διαφορετικών πολιτικών που χρησιμοποιούνται από τις χώρες σε εθνικό επίπεδο για να μετριάσουν τις επιπτώσεις της αύξησης των τιμών στους καταναλωτές.
Τα μέτρα σε υποεθνικό και υπερεθνικό επίπεδο εξαιρούνται από το πεδίο εφαρμογής αυτού του συνόλου δεδομένων, αλλά αυτό σε καμία περίπτωση δεν σημαίνει ότι είναι λιγότερο σχετικά.
Την ώρα που οι πολιτικές σε περιφερειακό επίπεδο μπορούν να έχουν σημαντικό αντίκτυπο στους καταναλωτές, παραδείγματος χάριν στο Βέλγιο, στις περισσότερες χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης τόσο οι ρυθμίσεις όσο και οι εισφορές για την ενέργεια ορίζονται σε εθνικό επίπεδο. Ωστόσο, τα μακροπρόθεσμα μέτρα για την αντιμετώπιση της αστάθειας των τιμών της ενέργειας είναι επίσης εξαιρετικά σημαντικά.
Χώρες όπως η Ιταλία και η Ισπανία (μεταξύ άλλων) ζητούν από κοινού δράση σε επίπεδο ΕΕ για την εφαρμογή στρατηγικών αποθεμάτων και την κοινή προμήθεια φυσικού αερίου, ενώ άλλες, όπως η Ουγγαρία και η Τσεχία, θέλουν να επανεξετάσουν τον μηχανισμό του συστήματος εμπορίας εκπομπών και η Γαλλία φωνάζει για τη μεταρρύθμιση του μηχανισμού τιμολόγησης της ευρωπαϊκής αγοράς ενέργειας.
Ανατιμήσεις μέχρι τον Απρίλιο
Ο Πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης, παρά τις επισημάνσεις για προσεκτική δημοσιονομική πορεία προχωρά σε άλλη μια εξαγγελία. Την πλήρη κατάργηση της εισφοράς αλληλεγγύης από το 2023. Τονίζοντας τη δέσμευση της κυβέρνησης να στηρίξει νοικοκυριά και επιχειρήσεις απέναντι στην ενεργειακή κρίση και τις ανατιμήσεις τουλάχιστον μέχρι τον Απρίλιο, μιλώντας στον ΣΚΑΪ αναφορικά με το κύμα ακρίβειας, σημείωσε ότι τα μέτρα στήριξης θα είναι στοχευμένα, θα συνεχιστούν και τους επόμενους μήνες, ενώ εξέφρασε την αισιοδοξία του ότι από το Μάιο και μετά θα δούμε αποκλιμάκωση των υψηλών τιμών.
Πίεση από την αντιπολίτευση για την ακρίβεια
Κριτική ασκούν ο ΣΥΡΙΖΑ-ΠΣ και τα κόμματα της ελάσσονος αντιπολίτευσης στους κυβερνητικούς χειρισμούς στο φλέγον θέμα της ακρίβειας. «Το ίδιο υπαρξιακό πρόβλημα αισθάνεται κάθε νοικοκυριό, μικροί και μεσαίοι επαγγελματίες, μισθωτοί, συνταξιούχοι, εργαζόμενοι και αγρότες» υπογράμμισε ο πρόεδρος του ΣΥΡΙΖΑ -ΠΣ Αλέξης Τσίπρας και τόνισε ότι «η ακρίβεια έχει πάρει διαστάσεις εκρηκτικές και σαρώνουν το εισόδημα».
Μέτρα «αύριο το πρωί» για την αντιμετώπιση του κύματος ακρίβειας έχει ζητήσει ο πρόεδρος του ΠΑΣΟΚ – Κινήματος Αλλαγής Νίκος Ανδρουλάκης. Το Κίνημα Αλλαγής μεταξύ άλλων προτείνει αύξηση του κατώτατου μισθού με παράλληλη μείωση του μη μισθολογικού κόστους, μείωση του ΦΠΑ για τα βασικά αγαθά και μείωση του ειδικού φόρου κατανάλωσης.
Επίκαιρη ερώτηση προς τον υπουργό Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων κατέθεσε ο βουλευτής του ΚΚΕ Νίκος Καραθανασόπουλος, απαιτώντας μέτρα για την αντιμετώπιση των προβλημάτων των αγροτών.
«Οι ευοίωνες προβλέψεις για ανάπτυξη δεν δικαιολογούν την όποια «αισιοδοξία», καθώς αποδεικνύεται περίτρανα ότι για την Ελλάδα η ανάπτυξη συναρτάται με την αύξηση του εμπορικού ελλείμματος» αναφέρει η Ελληνική Λύση.
Πυρά στην κυβέρνηση πως δεν λαμβάνει ουσιαστικά και άμεσα, πραγματικά μέτρα στήριξης των νοικοκυριών εξαπολύει το ΜέΡΑ 25.