Σε μεγάλη «πληγή» εξελίσσεται το λαθρεμπόριο για το δημόσιο ταμείο κι όχι μόνο, με τα φαινόμενα παραβατικότητας στην αγορά να μην έχουν τέλος, σε όλα τα προϊόντα όπου επιβάλλονται Ειδικοί Φόροι Κατανάλωσης. Άλλωστε η εκτόξευση των ΕΦΚ τα χρόνια των μνημονίων έδωσε το «κίνητρο» σε πολλούς επιτήδειους να αναζητήσουν κανάλια παράνομου πλουτισμού, μέσα από τη διακίνηση καυσίμων, αλκοολούχων, προϊόντων καπνού κτλ, αψηφώντας τις «βαριές καμπάνες» που επιβάλλει ο νόμος.
«Πολυπλόκαμη» υπόθεση
Χαρακτηριστικό το τι συνέβη τις τελευταίες μέρες με την υπόθεση κατάσχεσης 14.800 λίτρων αμόλυβδης από πρατήριο υγρών καυσίμων το οποίο διοχέτευε λαθραία καύσιμα στην αγορά. Με βάση πληροφορίες η υπόθεση αφορούσε πρατήριο που διατηρούσε δύο κρυφές υπόγειες δεξαμενές με λαθραία καύσιμα, καθώς και ειδικό μηχανισμό παραβίασης του συστήματος εισροών και εκροών, με σκοπό την εξαγωγή των καυσίμων από αυτές και την πώλησή τους σε ανυποψίαστους καταναλωτές.
Στη δικογραφία που σχηματίστηκε για, κατά περίπτωση, παραβάσεις των νομοθεσιών του Εθνικού Τελωνειακού Κώδικα, Οργάνωσης της Αγοράς Πετρελαιοειδών και Ανταγωνισμού, περιλαμβάνονται, εκτός από τους τρεις συλληφθέντες, ο ιδιοκτήτης του πρατηρίου καθώς και ιδιοκτήτρια βυτιοφόρου οχήματος.
Σημειώνεται ότι κατά τον έλεγχο που πραγματοποιήθηκε από κοινού με το Συντονιστικό Επιχειρησιακό Κέντρο για την αντιμετώπιση του λαθρεμπορίου σε προϊόντα που υπόκεινται σε Ειδικό Φόρο Κατανάλωσης, εντοπίστηκε βυτιοφόρο όχημα να εφοδιάζει με λαθραία καύσιμα, μέσω ειδικού ακροσωληνίου, που ήταν επιμελώς κρυμμένο στο έδαφος, τις δύο παράνομες υπόγειες δεξαμενές.
Στον χώρο του πρατηρίου, βρέθηκε και ειδικό τηλεχειριστήριο, μέσω του οποίου γινόταν η εναλλαγή μεταξύ των νόμιμων και παράνομων δεξαμενών που τροφοδοτούσαν τις αντλίες του πρατηρίου καθώς και ένας υπολογιστής, που ήταν συνδεδεμένος και παρακολουθούσε τη διακίνηση καυσίμων από τις δυο παράνομες κρυφές υπόγειες δεξαμενές.
Σύμφωνα με την Αστυνομία, εντοπίστηκαν, μεταξύ άλλων και κατασχέθηκαν: 14.800 λίτρα αμόλυβδης βενζίνης 95 οκτανίων, 76.120 ευρώ, τηλεχειριστήριο, usb stick, σκληρός δίσκος και βυτιοφόρο όχημα. Βέβαια με βάση πληροφορίες η εταιρία που διακινούσε τα παράνομα καύσιμα έχει στον έλεγχό της πέραν του ενός πρατηρίων (επτά τον αριθμό), δείγμα ότι τα “πλοκάμια” της παράνομης διακίνησης αφορούν και μεγάλες πλέον κλίμακες του “επιχειρείν”.
Μεγάλες απώλειες μόνο από το ΦΠΑ
Υπενθυμίζεται ότι ποσό που φτάνει 134 δισ ευρώ χάνουν τα κράτη μέλη της ΕΕ, μόνο από το μέτωπο των εσόδων ΦΠΑ με την Ελλάδα να γράφει απώλεια 5-6 δισ ευρώ κάθε χρόνο σύμφωνα με όσα αναφέρονται την Έκθεση της ΤτΕ που δόθηκε πρόσφατα στη δημοσιότητα.
Μάλιστα οι αναλυτές της ΤτΕ σημειώνουν ότι στην Ελλάδα καταγράφεται μια μεγάλη υστέρηση που είναι 2,5 φορές μεγαλύτερο από το μέσο όρο της Ε.Ε-28 (25,8% έναντι 10,9%), πράγμα που σημαίνει ότι από τα 3 ευρώ που έπρεπε να εισπραχθούν το 1 ευρώ εξαφανίζεται στην διαδρομή.
Για το δε όγκο απωλειών από τον ΕΦΚ μόνο εκτιμήσεις μπορούν να γίνουν, με μόνο σίγουρο το γεγονός ότι η κατάσταση παραπέμπει σε μεγάλη “γάγγραινα” για το δημόσιο ταμείο.
Γι’ αυτό και σύμφωνα με την κεντρική τράπεζα για τον περιορισμό της φοροδιαφυγής απαιτούνται η απλοποίηση της φορολογικής νομοθεσίας και του φορολογικού συστήματος ώστε να μειωθεί το διοικητικό κόστος και το κόστος συμμόρφωσης, την ψηφιοποίηση διαδικασιών και πληρωμών, καθώς και η στενότερη συνεργασία των φορολογικών αρχών των κρατών-μελών της ΕΕ για τον εντοπισμό φαινομένων απάτης στις διασυνοριακές συναλλαγές.
Λαθρεμπόριο στα αλκοολούχα
Πέρα, βέβαια, από τα καύσιμα και στα αλκοολούχα η κατάσταση είναι οριακή. Σύμφωνα όσα έχουν αναφέρει η Ένωση Επιχειρήσεων Αλκοολούχων Ποτών (Εν.ΕΑΠ) και ο Σύνδεσμος Ελλήνων Παραγωγών Αποσταγμάτων & Αλκοολούχων Ποτών (ΣΕΑΟΠ) τα τελευταία χρόνια το θέμα του λαθρεμπορίου αλκοολούχων ποτών έχει περάσει στα «χέρια» του οργανωμένου εγκλήματος και έχει αναδειχθεί ως μείζον θέμα, λόγω της υψηλής φορολόγησης, Παράλληλα έχουν επισημάνει τις αρνητικές επιπτώσεις του παράνομου εμπορίου αλκοολούχων ποτών στα δημόσια έσοδα, τη νόμιμη επιχειρηματικότητα και την ασφάλεια του καταναλωτή. Σύμφωνα με εκτιμήσεις του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας το παράνομο εμπόριο αλκοολούχων ποτών στην Ελλάδα ανέρχεται σε 11% της συνολικής κατανάλωσης. Αυτό σημαίνει πως περίπου 5 εκατ. φιάλες διακινούνται χωρίς να καταβάλλουν ΕΦΚ και ΦΠΑ, με τις απώλειες εσόδων από ΕΦΚ αλκοολούχων ποτών να ανέρχονται σε 31 εκατ. ετησίως (σύμφωνα με στοιχεία ΙΟΒΕ 2020).
Παράλληλα, υπάρχουν ακόμη σημαντικότερες απώλειες από τον ΦΠΑ καθώς η κύρια ποσότητα των παρανόμως διακινούμενων ποτών διοχετεύεται στην επιτόπια αγορά, με τις απώλειες ΦΠΑ να εκτιμάται ότι κυμαίνονται από 28 έως 45 εκατ. ευρώ.
Στο μεταξύ με βάση τελευταία ανακοίνωση του ΣΕΑΟΠ, η αγορά αλκοολούχων ποτών και αποσταγμάτων εξακολουθεί να προσελκύει λαθρεμπόρους καθώς τα υψηλά επίπεδα φορολόγησης στη χώρα μας δίνουν «χώρο και κίνητρο στο παράνομο εμπόριο και τη φοροδιαφυγή».
Διασυνοριακό λαθρεμπόριο
Είναι γεγονός, όπως τονίζεται, ότι η Ανεξάρτητη Αρχή Δημοσίων Εσόδων συνεχίζει την υλοποίηση του στρατηγικού σχεδιασμού της για την καταπολέμηση του λαθρεμπορίου προϊόντων. Πραγματοποιεί εκτεταμένους και στοχευμένους ελέγχους σε ολόκληρη τη χώρα με αξιόλογα αποτελέσματα κάθε έτος. Κατά τη διάρκεια του 2021 ενδεικτικά, στο Τελωνείο Καστοριάς μόνο σε μία περίπτωση κατασχέθηκαν συνολικά 5.989 λίτρα προϊόντος σαν χύμα τσίπουρο (αφορούσε προϊόν απόσταξης διήμερων αποσταγματοποιών!!). Επιπλέον, σε έλεγχο που διενεργήθηκε από το Σ.Δ.Ο.Ε. Μακεδονίας, βρέθηκαν και κατασχέθηκαν 4.426 λίτρα προϊόντος που έμοιαζε με χύμα τσίπουρο σε πλαστικές φιάλες!
Δυστυχώς όμως το λαθρεμπόριο αλκοολούχων ποτών και αποσταγμάτων παρά τις ενέργειες των αρμόδιων αρχών συνεχίζει να υφίσταται καθώς πριν λίγες ημέρες στον Συνοριακό Σταθμό του Προμαχώνα συνελήφθη άντρας που μετέφερε 172 λίτρα λαθραία αλκοολούχα ποτά (κρασί και δήθεν τσίπουρο) από τη Βουλγαρία.”
Όπως αναφέρεται, ο Σύνδεσμος Ελλήνων Παραγωγών Αποσταγμάτων & Αλκοολούχων Ποτών (ΣΕΑΟΠ) υποστηρίζει και κοινοποιεί δράσεις που αποσκοπούν στη μείωση του λαθρεμπορίου προϊόντων που υπόκεινται σε Ειδικό Φόρο Κατανάλωσης. Τα συγκεκριμένα προϊόντα εκτός του ότι δημιουργούν πλήγμα στην ελληνική οικονομία, μιας και το κράτος χάνει έσοδα, αποτελούν και κίνδυνο για την υγεία του καταναλωτή καθώς είναι αγνώστου προέλευσης και δεν υπόκεινται στους απαραίτητους ελέγχους ποιότητας. Η ασφάλεια των καταναλωτών αποτελεί προτεραιότητα για τον ΣΕΑΟΠ, για αυτό καλούμε τους καταναλωτές να προτιμούν τα εμφιαλωμένα αποστάγματα.
Οι παραγωγοί εμφιαλωμένων ποτών και αποσταγμάτων παράγουν παραδοσιακά με αγάπη και μεράκι προϊόντα για τα οποία καταβάλουν τον Ειδικό Φόρο Κατανάλωσης, υπόκεινται σε ενδελεχείς ελέγχους ποιότητας καθ’ όλη τη διαδικασία παραγωγής και διάθεσής τους και μπορούν να εγγυηθούν για την ποιότητά τους.
Άλλωστε το κάθε εμφιαλωμένο προϊόν έχει όνομα και «ταυτότητα». Ανοίγοντας το πώμα ασφαλείας από κάθε ένα εμφιαλωμένο μπουκάλι αποστάγματος ο καταναλωτής ήδη γνωρίζει ότι το περιεχόμενο προστατεύεται, έχει ελεγχθεί, γνωρίζει τον αποσταγματοποιό και είναι ασφαλές για να το απολαύσει υπεύθυνα” σημειώνει ο ΣΕΑΟΠ.
Αλλαγές στους ΕΦΚ από την ΕΕ
Πάντως, πριν λίγες μέρες, η Επιτροπή δημοσίευσε πρόσκληση υποβολής στοιχείων σχετικά με το πλαίσιο της ΕΕ για τους συντελεστές των ειδικών φόρων κατανάλωσης για την αλκοόλη.
Όπως αναφέρεται σε ανακοίνωση οι ισχύοντες κανόνες στον τομέα αυτό, οι οποίοι έχουν εγκριθεί απ’ όλα τα κράτη μέλη, καθορίζουν ελάχιστους συντελεστές για τα αλκοολούχα προϊόντα. Οι εν λόγω κανόνες της ΕΕ στηρίζουν τη λειτουργία της εσωτερικής αγοράς, συμβάλλοντας στην αποφυγή στρεβλώσεων του ανταγωνισμού. Συμβάλλουν επίσης σημαντικά στη στήριξη άλλων προτεραιοτήτων της ΕΕ, όπως η καταπολέμηση της φορολογικής απάτης και η δημόσια υγεία. Ωστόσο, οι κανόνες για τους ελάχιστους συντελεστές ειδικού φόρου κατανάλωσης στα αλκοολούχα προϊόντα δεν έχουν επικαιροποιηθεί από το 1992 και δεν λαμβάνουν υπόψη τον πληθωρισμό, τις εξελίξεις της αγοράς, τα καταναλωτικά πρότυπα ή τις αυξανόμενες ανησυχίες για τη δημόσια υγεία. Η Επιτροπή καλείται να αξιολογεί τακτικά την εφαρμογή των κανόνων αυτών και να υποβάλλει σχετικές εκθέσεις στο Συμβούλιο.
Στο πλαίσιο αυτό, η συγκεκριμένη πρόσκληση υποβολής στοιχείων και η δημόσια διαβούλευση θα τροφοδοτήσουν μια ευρύτερη αξιολόγηση του ισχύοντος πλαισίου, με σκοπό να προσδιοριστούν τα ζητήματα που χρήζουν αντιμετώπισης. Κατά τη διάρκεια αυτής της περιόδου διαβούλευσης, ζητείται η υποβολή παρατηρήσεων ιδίως από τα ενδιαφερόμενα μέρη με καθημερινή εμπειρία όσον αφορά τους κανόνες που διέπουν τους ελάχιστους συντελεστές, όπως επιχειρήσεις, αρμόδιες αρχές για τους ειδικούς φόρους κατανάλωσης και τη δημόσια υγεία, εμπειρογνώμονες, ΜΚΟ και κλαδικές επαγγελματικές οργανώσεις. Οι πολίτες καλούνται επίσης να πουν τη γνώμη τους. Μια γενική πρόσκληση υποβολής στοιχείων σχετικά με το θέμα και μια πιο στοχευμένη δημόσια διαβούλευση είναι διαθέσιμες στο διαδίκτυο και θα διαρκέσουν έως τις 4 Ιουλίου 2022.”
Προβληματισμός για το «αποτύπωμα» των επιδοτήσεων
Σαν να μην έφταναν αυτά τα φαινόμενα παραβατικότητας έρχεται να προστεθεί στους “πονοκεφάλους” των αρχών και ο έντονος προβληματισμός για το ότι δε φαίνεται να πέρασε αρκούντως στην αγορά η επιδότηση στην πηγή του πετρελαίου κίνησης. Βέβαια το διάστημα που προηγήθηκε ”έγραψε” αυξητικές τιμές στις διεθνείς τιμές του μαύρου χρυσού κι έτσι, η επιδότηση ενδεχομένως να “¨κουρεύτηκε” από το διεθνές ράλι. Ωστόσο οι αρχές ερευνούν το εάν “έπιασε τόπο” η επιδότηση που ήδη δόθηκε στο πετρέλαιο κίνησης, καθώς εκτιμάται ότι σε πολλές περιπτώσεις η «οριζόντια» επιδότηση των 12 λεπτών (συν τον ΦΠΑ) άργησε να φανεί ή δεν έφτασε τελικά ποτέ, στην τσέπη του καταναλωτή.
Ήδη στο “μικροσκόπιο” έχουν μπει στοιχεία για όγκους πωλήσεων, για τις τιμές τη δεδομένη χρονική συγκυρία για να εκτιμηθεί το τι έγινε ακριβώς σε όλη την αλυσίδα αξίας, καθώς αναφορές υπάρχουν για αποτύπωμα μειώσεων στις τιμές μόλις κατά 2-3 λεπτά.
Ανοίγει η πλατφόρμα
Στο μεταξύ από μέρα σε μέρα αναμένεται να ανοίξει την νέα πλατφόρμα επιδότησης καυσίμων μέσω της οποίας, όσοι είχαν εισόδημα έως 30.000 ευρώ το 2020, θα λάβουν ψηφιακή κάρτα πληρωμών αξίας 30 έως 50 ευρώ, προκειμένου να αγοράσουν καύσιμα για το όχημά τους από οποιοδήποτε πρατήριο αυτοί επιλέξουν.