Μέσα στον Ιούλιο αναμένεται να κατατεθεί στη Βουλή η διάταξη για τη διαγραφή των οφειλών προς τα ασφαλιστικά ταμεία σε 10 έτη, στη βάση της απόφασης του ΣτΕ. Στο θέμα αναφέρθηκε και ο πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης την περασμένη εβδομάδα, εξαγγέλλοντας παράλληλα ότι όπως ισχύει και στη φορολογική διοίκηση, η πάγια ρύθμιση οφειλών προς τον ΕΦΚΑ θα γίνεται σε 24 μηνιαίες δόσεις, αντί για 12 που ισχύει τώρα.
Αναλυτικά, οι σχετικές διατάξεις για τη 10ετή παραγραφή των αξιώσεων του ΕΦΚΑ προς επιχειρήσεις, αυτοαπασχολούμενους και ελεύθερους επαγγελματίες με ασφαλιστικές οφειλές αναμένεται να κατατεθούν το αμέσως επόμενο διάστημα στη Βουλή.
Η σχετική παρέμβαση έρχεται σε συνέχεια απόφασης (υπ’ αριθμ. 1833/2021) της Ολομέλειας του Συμβουλίου της Επικρατείας (ΣτΕ) που έκρινε πως ο κανόνας της 20ετούς παραγραφής αξιώσεων του e-ΕΦΚΑ κατά ασφαλισμένων και εργοδοτών για τη μη καταβολή ασφαλιστικών εισφορών, που έθετε ο νόμος Κατρούγκαλου, είναι αντισυνταγματικός, ως αντίθετος στην αρχή της ασφάλειας δικαίου και της αρχής της αναλογικότητας.
Το υπουργείο Εργασίας και συγκεκριμένα η Γενική Γραμματεία Κοινωνικών Ασφαλίσεων βρίσκεται στο τελικό στάδιο κατάρτισης διάταξης νόμου, με την οποία αφενός θα συμμορφώνεται με την απόφαση του ΣτΕ, αφετέρου θα καλύπτει το θέμα ενιαία, για το σύνολο των οφειλών και των Ταμείων που εντάχθηκαν στον ΕΦΚΑ.
Σύμφωνα με πληροφορίες, η διάταξη θα ορίζει τη 10ετία ως χρονικό όριο παραγραφής των απαιτήσεων του ΕΦΚΑ, τόσο «εν ευρεία» όσο και «εν στενή» έννοια. Αυτό στην πράξη σημαίνει ότι αν από τη στιγμή που ένα χρέος παράγεται και έως ότου ο ΕΦΚΑ βγάλει πράξη βεβαίωσης της οφειλής αυτής, παρέλθει διάστημα μεγαλύτερο των 10 ετών, ο επιπλέον της 10ετίας χρόνος θα παραγράφεται.
Καθώς βέβαια ο νόμος Κατρούγκαλου προβλέπει διαδικασία καταλογισμού οφειλών και από το Κέντρο Είσπραξης Ασφαλιστικών Οφειλών (ΚΕΑΟ), η νέα διάταξη θα θέτει επίσης τη 10ετία ως χρονικό διάστημα έναρξης της παραγραφής, από την ώρα που φθάνει ένα χρέος στο Κέντρο έως ότου αυτό γνωστοποιηθεί στον οφειλέτη και κινηθούν οι διαδικασίες είσπραξης.
Στο υπουργείο Εργασίας εκτιμούν ότι η όλη διαδικασία αφορά οφειλές ύψους περίπου 250 εκατ. ευρώ, ένα σημαντικό μέρος των οποίων θα παραγραφεί.
Επισημαίνουν, δε, ότι δεν πρόκειται για οφειλές που δημιουργήθηκαν πρόσφατα, καθώς πλέον ο καταλογισμός των οφειλών στα περισσότερα πρώην Ταμεία που εντάχθηκαν στον ΕΦΚΑ γίνεται μέσα σε λίγους μήνες από τη δημιουργία τους και σε καμία περίπτωση δεν ξεπερνούν τη 10ετία. Και ξεκαθαρίζουν ότι ακόμη και για τους μη μισθωτούς, δεν θα χαθεί ασφαλιστικός χρόνος, εφόσον πληρωθούν οι οφειλές.
Να σημειωθεί ότι για τους αυτοαπασχολούμενους και τους ελεύθερους επαγγελματίες ο χρόνος για τον οποίο δεν έχουν καταβληθεί οφειλές δεν προσμετράται στα έτη ασφάλισης, προκειμένου κάποιος να συμπληρώσει τις απαιτούμενες προϋποθέσεις και να λάβει σύνταξη. Σύμφωνα με τις πληροφορίες, στην υπό διαμόρφωση διάταξη θα ορίζεται ρητά ότι η παραγραφή δεν σημαίνει και διαγραφή της αξίωσης και κατά συνέπεια δεν οδηγεί σε διαγραφή του ασφαλιστικού χρόνου.
Στην πράξη, ανά πάσα στιγμή, ακόμη και κατά τη διαδικασία υποβολής της αίτησης συνταξιοδότησης, ο ασφαλισμένος θα μπορεί να πληρώσει τις εισφορές που οφείλει για το διάστημα αυτό -ακόμη και αν βάσει της 10ετίας έχει παραγραφεί- και ο συγκεκριμένος χρόνος να προσμετρηθεί για τη λήψη της σύνταξής του.
Να σημειωθεί εδώ ότι η διάταξη δεν επηρεάζει σε καμία περίπτωση τον ασφαλιστικό χρόνο μισθωτών, των οποίων οι εργοδότες δεν έχουν καταβάλει τις ασφαλιστικές εισφορές, υπό την προϋπόθεση ότι ο ασφαλιστικός χρόνος έχει καταγραφεί μέσω των Αναλυτικών Περιοδικών Δηλώσεων (ΑΠΔ). Έχει δηλαδή δηλωθεί, αλλά δεν έχει πληρωθεί.
Υπάρχουν βέβαια και περιπτώσεις ασφαλισμένων μισθωτών, οι οποίοι κάνουν καταγγελία διεκδικώντας ασφαλιστικό χρόνο από εργοδότες, χωρίς όμως οι τελευταίοι να έχουν υποβάλει ΑΠΔ (ανασφάλιστη εργασία).
Σε αυτή την περίπτωση, καθώς το δικαίωμα δεν έχει καταγραφεί, εφόσον υπάρξει παραγραφή, ελλοχεύει ο κίνδυνος να χαθούν. Σύμφωνα με πληροφορίες, στην προωθούμενη παρέμβαση του υπουργείου Εργασίας θα υπάρχει μεταβατική πρόβλεψη, ώστε και να μη χαθούν δικαιώματα, και η διάταξη να μην ξεφεύγει από το πνεύμα της απόφασης του ΣτΕ.
Τέλος, θα υπάρχει και πρόβλεψη για τους ασφαλισμένους με ενεργές ρυθμίσεις οφειλών για τις οποίες καταβάλλουν δόσεις, ώστε το ποσό που θα παραγραφεί, να αφαιρεθεί και από τη ρύθμιση.