Ανοίγει μέσα στις επόμενες ημέρες η ηλεκτρονική πλατφόρμα για τη δήλωση των αυθαιρέτων μέσα σε δάση και δασικές εκτάσεις. Με την καταβολή παραβόλου 250 ευρώ οι ενδιαφερόμενοι θα μπορούν να εξασφαλίσουν «ασυλία» για ένα απροσδιόριστο, προς το παρόν, χρονικό διάστημα, μέχρι οι δηλώσεις να συνεξεταστούν και να οδηγήσουν στην πολεοδόμηση ή μη μιας περιοχής.
Πρόκειται για τη δεύτερη ρύθμιση για το συγκεκριμένο ζήτημα από το 2016, με την προηγούμενη να έχει ακυρωθεί από το Συμβούλιο της Επικρατείας το 2019.
Οπως ανέφερε στην «Καθημερινή» ο γενικός γραμματέας Δασών Κωνσταντίνος Αραβώσης, η ηλεκτρονική πλατφόρμα είναι πλέον έτοιμη, καθώς ξεπεράστηκαν τα τεχνικά προβλήματα που εντοπίστηκαν το προηγούμενο διάστημα. Η πλατφόρμα θα λειτουργήσει μέσα από την ιστοσελίδα του Ελληνικού Κτηματολογίου. «Με ένα παράβολο 250 ευρώ τα αυθαίρετα θα εξαιρούνται από την κατεδάφιση, ενώ θα παγώνουν οι κυρώσεις εις βάρος τους. Οσα από αυτά κριθεί στη συνέχεια ότι πληρούν κάποιες προϋποθέσεις, θα μπορούν να νομιμοποιηθούν για 30 έτη», υπενθυμίζει ο κ. Αραβώσης.
Η διαδικασία προβλέφθηκε πριν από δύο χρόνια, στον ν. 4685/20, χωρίς όμως να τεθεί μέχρι τώρα σε εφαρμογή. Η ρύθμιση αφορά μόνο κατοικίες (και τις συνοδές τους εγκαταστάσεις), ακολουθώντας σε γενικές γραμμές τους περιορισμούς που έθεσε την προηγούμενη δεκαετία η νομοθεσία για τη νομιμοποίηση αυθαιρέτων: πρέπει να έχουν ανεγερθεί πριν από τις 28 Ιουλίου 2011 (χρονική «κόκκινη γραμμή»), να βρίσκονται εκτός περιοχών Natura, αρχαιολογικών χώρων, αιγιαλού, ρεμάτων κ.ο.κ.
Οι ενδιαφερόμενοι θα πρέπει να υποβάλουν μια αίτηση που να περιλαμβάνει την περιγραφή της κατοικίας, μια υπεύθυνη δήλωση ότι το κτίριο πληροί τις προαναφερθείσες προϋποθέσεις ένταξης στη ρύθμιση και ένα παράβολο 250 ευρώ. Αυτόματα, το παράνομο κτίσμα εξαιρείται από την κατεδάφιση, ενώ αναστέλλονται όλες οι κυρώσεις που έχουν επιβληθεί εις βάρος του (πρόστιμα, διοικητική αποβολή κ.ο.κ.).
Η ενεργοποίηση της πλατφόρμας εκτιμάται ότι θα δώσει τέλος (πιθανότατα οριστικό) στις όποιες λιγοστές κατεδαφίσεις αυθαιρέτων σε δάση εκτελούνταν τα προηγούμενα χρόνια – υπενθυμίζεται ότι εδώ και μια διετία έχουν επίσης ανασταλεί οι κατεδαφίσεις αυθαιρέτων στους αιγιαλούς.
Σύμφωνα με τη ρύθμιση, αφού ολοκληρωθεί η συλλογή των δηλώσεων, θα καταρτιστούν οικονομοτεχνικές μελέτες (μία ανά περιφέρεια) στην οποία θα αποτυπώνεται συνολικά η εικόνα του προβλήματος. Κατόπιν το υπουργείο Περιβάλλοντος θα δρομολογήσει μέσω προεδρικών διαταγμάτων την πολεοδόμηση των περιοχών αυτών, δίνοντας δυνατότητα διατήρησης των δασικών αυθαιρέτων έως 30 έτη (που προφανώς ισοδυναμεί με πλήρη νομιμοποίηση). Οσοι νομιμοποιηθούν θα κληθούν να καταβάλουν πρόστιμο, ο τρόπος υπολογισμού του οποίου δεν έχει ακόμα καθοριστεί. Οπως καθορίστηκε πρόσφατα (ν. 4964/22), η διαδικασία υποβολής δηλώσεων θα διαρκέσει έως τις 31 Δεκεμβρίου 2022.
Η πρώτη προσπάθεια νομιμοποίησης αυθαιρέτων σε δάση έγινε με τον ν. 4389/16, ο οποίος κρίθηκε αντισυνταγματικός το 2019. Με βάση εκείνη τη ρύθμιση, 115 δήμοι είχαν δηλώσει 292.069 στρέμματα οικιστικών πυκνώσεων: τα περισσότερα στην Αττική με 115.873 στρέμματα οικιστικών πυκνώσεων, την Κορινθία (42.206 στρέμματα), τη Χαλκιδική (19.464 στρ.), τη Θεσσαλονίκη (19.050 στρ.), τη Βοιωτία (12.880 στρ.) και την Αρτα (12.233 στρ.). Ο δήμος που είχε δηλώσει τους περισσότερους οικισμούς αυθαιρέτων σε δασικές εκτάσεις ήταν ο Δήμος Λουτρακίου-Περαχώρας-Αγίων Θεοδώρων (35.599 στρέμματα).
Πάντως και αυτή η ρύθμιση ενδέχεται να έχει ανάλογη τύχη. Η Ολομέλεια του ΣτΕ επανέλαβε το 2019 ότι η αλλαγή της χρήσης δασών και δασικών εκτάσεων είναι κατ’ εξαίρεσιν επιτρεπτή εφόσον προέχει για την εθνική οικονομία η αγροτική εκμετάλλευση ή άλλη χρήση, επιβαλλόμενη από λόγους δημοσίου συμφέροντος. Σε καμία περίπτωση όμως, ανέφερε η απόφαση, δεν μπορεί να θεωρηθεί λόγος υπέρτερου δημοσίου συμφέροντος η οικιστική αξιοποίησή τους.