Θα σας φαινόταν τρελό αν κάποιος σας έλεγε ότι ο χάρτης που βλέπουμε και μάθαμε να εμπιστευόμαστε από τα σχολικά μας χρόνια είναι λάθος, ότι η Γροιλανδία και η Ανταρκτική δεν είναι τόσο μεγάλες όσο νομίζατε και ότι η – κατά τα χαρτογραφούμενα φαινόμενα – μικροσκοπική Κολομβία είναι μεγαλύτερη από την Φιλανδία και τη Σουηδία μαζί; Πιθανότατα ναι, αλλά έλα που θα είχε δίκιο.

Το πρόβλημα ξεκινάει από το γεγονός ότι οι χάρτες, που έχουν επικρατήσει, είναι βασισμένοι στην Μερκατορική προβολή του φλαμανδού Γκεράρντους Μερκάτορ.

Στην προβολή αυτή όσο πιο κοντά στους πόλους βρίσκεται μία χώρα, τόσο μεγαλύτερη φαίνεται, ενώ όσο πιο κοντά είναι στον ισημερινό φαίνεται μικρότερη, με αποτέλεσμα χώρες, όπως η Γροιλανδία, να φαντάζουν τόσο μεγάλες όσο η Αφρική, ενώ είναι κατά πολύ μικρότερες.

Ο Μερκάτορ, βέβαια, δεν είχε κανένα σχέδιο συνωμοσίας, ώστε «να θρέψει τον ευρωπαϊκό ιμπεριαλισμό για αιώνες και να δημιουργήσει εθνικές προκαταλήψεις εναντίον του Τρίτου Κόσμου», όπως αναφέρεται και σε ένα επεισόδιο της σειράς «Η δυτική πτέρυγα», το οποίο πραγματευόταν το ζήτημα της αντικατάστασης των χαρτών Μερκάτορ.

Ο γεωγράφος είχε δημιουργήσει τον χάρτη ως ένα εργαλείο πλοήγησης για τους ευρωπαίους ναύτες και οι περιοχές κοντά στους πόλους είναι μεγεθυμένες, έτσι ώστε να φαίνονται πιο καθαρά οι πορείες που έπρεπε να ακολουθήσουν.

Αν όλο αυτό σας ακούγεται τραβηγμένο και δυσκολεύεστε να πειστείτε, μπορείτε να το διαπιστώσετε και με τα ίδιας σας τα μάτια, είτε ψάχνοντας το γεωγραφικό πλάτος κάθε χώρας ξεχωριστά (υπάρχουν γύρω στις 196, οπότε καλή επιτυχία με αυτό), είτε ακολουθώντας τον πιο εύκολο δρόμο, με το να επισκεφτείτε το TheTrueSize.

Το διαδικτυακό αυτό εργαλείο, το οποίο έχει ως πηγή έμπνευσης το προαναφερθέν τηλεοπτικό επεισόδιο, δίνει τη δυνατότητα να διαλέξετε όποια χώρα θέλετε και να δείτε πώς θα έδειχνε αν βρισκόταν σε άλλο σημείο του χάρτη, ενώ μπορείτε και να την τοποθετήσετε πάνω σε μία άλλη χώρα, ώστε να διαπιστώσετε αν έχουν την διαφορά μεγέθους, που πιστεύατε.

Κάποιες χαρακτηριστικές ψευδαισθήσεις, που δημιουργεί η προβολή του Μερκάτορ, είναι οι παρακάτω:

Είναι πράγματι η Γροιλανδία τόσο μεγάλη, όσο η Αφρική;

Ή είναι τόσο μικροσκοπική, σε σχέση με αυτήν, η Κολομβία;

Το Ηνωμένο Βασίλειο έχει το ίδιο μέγεθος με την Τανζανία;

Ή η Νέα Γουινέα με την Ισλανδία;

Πόσο μικρότερη είναι όντως η Μαδαγασκάρη από την Σουηδία;

[athensvoice]