H πανδημία του κορωνοϊού μπορεί να βρήκε απροετοίμαστο σχεδόν ολόκληρο τον πλανήτη, ο μεταδοτικός ιός όμως δεν αποτελεί νέο φαινόμενο για την επιστημονική κοινότητα καθώς στη φύση υπάρχουν και άλλοι κορωνοϊοί με παρόμοια δράση. Ποια θα είναι όμως η εξέλιξή του μέσα στα επόμενα χρόνια;
Σύμφωνα με τα νέα ερευνητικά δεδομένα από μαθηματικά μοντέλα, η λοίμωξη COVID-19 αναμένεται να γίνει μια ενδημική λοίμωξη που θα προσβάλλει κυρίως μικρά παιδιά που δεν έχουν εμβολιαστεί ή δεν έχουν νοσήσει από τον ιό, όπως άλλωστε και άλλοι κορωνοϊοί.
«Η ηλικία ήταν ένας παράγοντας που καθόρισε τη σοβαρότητα της λοίμωξης από κορωνοϊό. Ωστόσο, τα μοντέλα μας δείχνουν ότι ο κίνδυνος μόλυνσης πιθανότατα θα μετατοπιστεί στα μικρότερα παιδιά όσο οι ενήλικες αποκτούν ανοσία μέσω του εμβολιασμού ή μέσω της έκθεσης στον ιό» σύμφωνα με τον Δρ Ottar Bjornstad καθηγητή βιολογίας του Πολιτειακού Πανεπιστημίου της Πενσυλβάνια.
Αυτή η μετατόπιση άλλωστε έχει παρατηρηθεί και στο παρελθόν σε άλλους ιούς που ανήκουν στην οικογένεια του κορωνοϊού.
Ο ίδιος, ωστόσο, προειδοποίησε ότι εάν η ανοσία σε μια πιθανή επαναμόλυνση από τον ιό μειωθεί στους ενήλικες, η σοβαρή νόσηση θα εξακολουθήσει να υπάρχει, αν και μια παλιότερη μόλυνση από τον ιό θα μπορούσε να μειώσει τη σοβαρότητα της νόσου.
Όπως τονίζει όμως και σύμφωνα με τα ερευνητικά δεδομένα, ο εμβολιασμός προσφέρει την ισχυρότερη προστασία ενάντια στον ιό.
Πώς γίνεται η πρόβλεψη
Η ερευνητική ομάδα αποτελούμενη από Αμερικανούς και Νορβηγούς επιστήμονες ανέπτυξαν ένα ρεαλιστικό μαθηματικό μοντέλο με βάση την ηλικία, το οποίο ενσωματώνει τα δημογραφικά δεδομένα, την κοινωνικoποίηση του πληθυσμού και τη διάρκεια της ανοσίας με στόχο να εξετάσει τα πιθανά μελλοντικά κρόυσματα με βάση την ηλικιά και τη θνησημότητα του κορωνοϊού.
Πιο συγκεκριμένα, οι ερευνητές εξέτασαν τη βαρύτητα της ασθένειας σε τρία διαφορετικά χρονικά διαστήματα: στο 1 έτος, στα 10 έτη και στα 20 έτη.
Επιπλέον, διερεύνησαν πόσο διέφερε η σοβαρότητα της λοίμωξης ανάμεσα σε 11 διαφορετικές χώρες του κόσμου, στην Κίνα, την Ιαπωνία, τη Νότια Κορέα, την Ισπανία, το Ηνωμένο Βασίλειο, τη Γαλλίας, τη Γερμανία, την Ιταλία, τις ΗΠΑ, τη Βραζιλία και τη Νότια Αφρική. Τα δεδομένα αυτά αντλήθηκαν από τα Ηνωμένα Έθνη για κάθε μία από αυτές τις χώρες ξεχωριστά.
«Ανεξάρτητα από την ανοσία, η θνησιμότητα μπορεί να διαφέρει μεταξύ των κρατών λόγω των διαφορετικών δημογραφικών στοιχείων», τονίζει ο Ruiyun Li, μεταδιδακτορικός συνεργάτης του Πανεπιστημίου του Όσλο.
«Το γενικό πλαίσιο που δημιουργήσαμε με το μαθηματικό μοντέλο μας επιτρέπει να προβλέψουμε με ακρίβεια τον κίνδυνο με βάση την ηλικία και την ανοσία είτε μακροπρόθεσμη είτε βραχυπρόθεσμη, τη μείωση της σοβαρότητας της νόσου λόγω μιας προηγούμενης μόλυνσης και λαμβάνοντας υπόψιν το εύρος των διαφορετικών κρατών με τα διαφορετικά δημογραφικά στοιχεία και την κοινωνική ζωή».
Σύμφωνα με τον Li, η κοινωνική αποστασιοποίηση είναι ένα αποτελεσματικό μέτρο στη μείωση της μεταδοτικότητας του ιού. Επομένως, εκτιμούν ότι ο δείκτης R0, το επίπεδο δηλαδή της μεταδοτικότητας, συνδέεται με την κινητικότητα της κοινότητας κάθε δεδομένη μέρα που εξετάζεται.
Επιπλέον, το μοντέλο έχει την ικανότητα να προβλέψει τη διαφοροποίηση των ηλικιών που μολύνονται από το ξέσπασμα της πανδημίας σε σύγκριση με το τελικό στάδιο της ενδημικότητας του ιού.
Πιο συγκεκριμένα, στο σενάριο της μακροχρόνιας ανοσίας, ακόμα και σε διάστημα τουλάχιστον δέκα ετών, εκτιμάται ότι οι νέοι θα αποτελούν κυρίως τα νέα κρούσματα του κορωνοϊού, καθώς ο πιο ηλικιωμένος πληθυσμός θα είναι θωρακισμένος από προηγούμενη μόλυνση σύμφωνα με τον Li.
Eπιπροσθέτως στα παραπάνω στοιχεία, η Jessica Metcalf, αναπληρώτρια καθηγήτρια οικολογίας, εξελικτικής βιολογίας και δημοσίων υποθέσεων στο Πανεπιστήμιο του Princeton, σημειώνει ότι η συγκεκριμένη πρόβλεψη ισχύει σε περίπτωση που οι επαναμολύνσεις θα προκαλέσουν μόνο ήπια λοίμωξη.
Ωστόσο, η θνησιμότητα διαχρονικά θα μπορούσε να μείνει αμετάβλητη εάν οι πρωταρχικές μολύνσεις δεν αποτρέψουν τις επαναμολύνσεις ή δεν μετριάσουν τη σοβαρή νόσηση των ηλικιωμένων.
Βέβαια, ανάλογα και με τα δημογραφικά στοιχεία της κάθε χώρας, το μοντέλο θα παρουσιάσει και άλλα αποτελέσματα. Για παράδειγμα, οι χώρες με γηραιότερο πληθυσμό, όπως και η χώρα μας ή η Ιταλία, εκτιμάται ότι θα έχουν και περισσότερους θανάτους σύμφωνα με τον Nils Chr. Stenseth, καθηγητή οικολογίας και εξέλιξης στο Πανεπιστήμιο του Όσλο.
Οι μελετητές ελπίζουν ότι τα προβλεπτικά αυτά μοντέλα θα αποτελέσουν ένα ισχυρό εργαλείο των υγειονομικών αρχών κάθε χώρας με στόχο την επίβλεψη των ηλικιών που προσβάλλονται από τον ιό αλλά και την προετοιμασία των αρχών για την αντιμετώπιση των νέων κρουσμάτων.