H αναγκαιότητα για 100% εμβολιασμό στην τρίτη ηλικία, αναδύεται ως μοναδικός τρόπος για να ελαχιστοποιηθούν οι επιδράσεις της πανδημίας στην ευάλωτη αυτή ομάδα, από την άποψη της σημαντικής μείωσης των θανάτων, αλλά και από πλευράς της θεαματικής μείωσης της επιβάρυνσης των συστημάτων υγείας. Σύμφωνα με μελέτη στο Ισραήλ, η τρίτη δόση στους άνω των 60 παρέχει 15 φορές υψηλότερη προστασία από τον θάνατο. Ο μεγάλος αριθμός ανεμβολίαστων ατόμων άνω των 60 ετών, σε συνδυασμό με την επάνοδο στις κοινωνικές δραστηριότητες, είναι εκείνος που «οδηγεί» την πανδημία στην Ευρώπη.

Οι επισημάνσεις ανήκουν στην παθολόγο, Καθηγήτρια Επιδημιολογίας και Προληπτικής Ιατρικής στην Ιατρική Σχολή ΕΚΠΑ Ντόρα Ψαλτοπούλου, η οποία σε συνέντευξη της στο Πρακτορείο FM και στην εκπομπή της Τάνιας Η. Μαντουβάλου «104,9 ΜΥΣΤΙΚΑ ΥΓΕΙΑΣ», μεταξύ άλλων τονίζει ότι «ένας ανεμβολίαστος έχει 32 φορές μεγαλύτερη πιθανότητα να πεθάνει από έναν εμβολιασμένο, σύμφωνα με αναλύσεις σε πληθυσμιακά δεδομένα από το Ηνωμένο Βασίλειο. Αντίστοιχη σύγκριση, στο Τέξας των Ηνωμένων Πολιτειών, έδειξε 40 φορές υψηλότερο κίνδυνο θανάτου για τους ανεμβολίαστους. Στην Ελλάδα, το 95.3% όσων έχασαν τη ζωή τους λόγω COVID-19 είχε υποκείμενο νόσημα ή/και ηλικία 70 ετών και άνω».

Σε ερώτηση για το προφίλ των πλήρως εμβολιασμένων που νοσηλεύονται είτε σε απλή κλίνη covid ή σε ΜΕΘ, η καθηγήτρια απαντά επικαλούμενη στοιχεία από νορβηγική μελέτη, σύμφωνα με την οποία οι πλήρως εμβολιασμένοι ήταν σημαντικά μεγαλύτεροι, με διάμεση ηλικία 77 έτη, ενώ οι ανεμβολίαστοι είχαν διάμεση ηλικία ίση με 51 έτη. «Αντίστοιχα, όσοι εμβολιάστηκαν στη νορβηγική μελέτη, είχαν ήδη σε μεγαλύτερη συχνότητα προδιαθεσικούς παράγοντες βαρύτερης νόσησης, όπως καρδιαγγειακά νοσήματα (60% έναντι 27%), καρκίνο (12% έναντι 3%) και χρόνια αναπνευστικά νοσήματα (20% έναντι 5%). Οι εμβολιασμένοι ωστόσο παρέμειναν για μικρότερο χρονικό διάστημα στο νοσοκομείο και εμφάνισαν σημαντικά μικρότερη πιθανότητα να εισαχθούν στη μονάδα εντατικής θεραπείας».

Όσον αφορά την πορεία της πανδημίας η κ. Ψαλτοπούλου αναφέρει ότι διαφαίνεται μια τάση σταθεροποίησης, ωστόσο όπως λέει, οι ειδικοί περιμένουν τις σωτήριες τιμές του δείκτη μετάδοσης Rt κάτω από το 1, ώστε αυτό να σημαίνει πραγματικά ύφεση στους δείκτες. Σχετικά με το πότε αναμένεται κορύφωση του τέταρτου πανδημικού κύματος, η καθηγήτρια επισημαίνει ότι είναι ο μεγάλος άγνωστος Χ για όλους. «Πρόκειται για πολυπαραγοντικό φαινόμενο, που ενδεχομένως να κορυφωθεί μέσα στον Δεκέμβριο, ενώ οι προβλέψεις των μοντέλων έχουν δυναμικό χαρακτήρα. Γνωρίζουμε την σκέψη του πολύ έγκριτου καθηγητή από την Γαλλία κου Γεροτζιάφα ότι το 5ο κύμα θα αφορά τους εμβολιασμένους που δεν έχουν κάνει την τρίτη δόση, και πραγματικά είναι μία πιθανότητα. Παρόλα αυτά θα επέμενα ότι το πιο πιθανό είναι να παραμείνουμε στο τέταρτο κύμα, που θα ισοπεδωθεί στο τέλος του χειμώνα του 2022, όπως έχει πει και ο δρ Fauci από τις ΗΠΑ».

Ακολουθεί ολόκληρο το κείμενο της συνέντευξης:

Σε τι φάση βρίσκεται η επιδημιολογική καμπύλη αυτή τη στιγμή. Πώς βλέπετε να εξελίσσεται τις επόμενες εβδομάδες ενόψει και Χριστουγέννων και μετά και τις ανακοινώσεις του πρωθυπουργού που επί της ουσίας αποκλείεται η είσοδος σε μη εμβολιασμένους στους κλειστούς χώρους;

Διαφαίνεται μια τάση σταθεροποίησης της πανδημίας σύμφωνα με τα τελευταία στοιχεία του ΕΟΔΥ, ωστόσο περιμένουμε τις σωτήριες τιμές του δείκτη μετάδοσης Rt κάτω από το 1, ώστε αυτό να σημαίνει πραγματικά ύφεση στους δείκτες της πανδημίας. Ειδικότερα, ανασκοπώντας τις εκθέσεις του ΕΟΔΥ για τον τελευταίο μήνα, ο δείκτης μετάδοσης Rt για την επικράτεια ήταν 1.08 (20/10), 1.09 (27/10), 1.12 (03/11), 1.27 (10/11) και 1.11 (17/11). Την τελευταία εβδομάδα το μέσο ιικό φορτίο στα λύματα της Περιφέρειας Αττικής παρουσίασε σταθεροποιητική τάση. Η ανοδική τάση στο ιικό φορτίο των λυμάτων της Περιφέρειας, ξεκίνησε από τα μέσα Σεπτεμβρίου και έκτοτε αυξάνεται σταδιακά. Αντίστοιχα την τελευταία εβδομάδα στη Θεσσαλονίκη, η εβδομαδιαία μέση τιμή του ιικού φορτίου των αστικών λυμάτων παρουσίασε αύξηση (+30%). Η εβδομαδιαία μέση τιμή του ιικού φορτίου από τα μέσα Σεπτεμβρίου μέχρι σήμερα έχει αυξηθεί κατά 770%. Ως προς την εξέλιξη μετά τις ανακοινώσεις της Πολιτείας, η εικόνα θα είναι πολυπαραγοντική. Αφενός με την επέλαση του χειμώνα και τη μείωση της θερμοκρασίας θα έχουμε περαιτέρω συγχρωτισμό σε εσωτερικούς χώρους και συνακόλουθη επίταση της μεταδοτικότητας. Από την άλλη, η μετάδοση από τους εμβολιασμένους είναι σημαντικά χαμηλότερη σε σχέση με εκείνη από ανεμβολίαστους, όπως έχει καταδειχθεί από μελέτες οι οποίες αξιολογούν τη χρονική διάρκεια κάθαρσης του ιού από τον οργανισμό, συμπεριλαμβανομένης της μετάλλαξης δέλτα. Επίσης, αναλύσεις σε πληθυσμιακά δεδομένα από το Ηνωμένο Βασίλειο έδειξαν ότι ένας ανεμβολίαστος έχει 32 φορές μεγαλύτερη πιθανότητα να πεθάνει από έναν εμβολιασμένο. Η αντίστοιχη σύγκριση, στο Τέξας των Ηνωμένων Πολιτειών, έδειξε 40 φορές υψηλότερο κίνδυνο θανάτου στους ανεμβολίαστους σε σύγκριση με τους εμβολιασμένους. Η εφαρμογή και η τήρηση των μέτρων είναι επίσης ένας σημαντικός παράγοντας που θα καθορίσει την πορεία της πανδημίας.

Πότε περιμένουμε το peak του 4ου κύματος και πόσο μπορεί τα νέα μέτρα να ρίξουν τη θετικότητα, και τα κρούσματα;

Η ημερομηνία κορύφωσης του πανδημικού κύματος είναι ο μεγάλος άγνωστος Χ για όλους. Πρόκειται για πολυπαραγοντικό φαινόμενο που ενδεχομένως να κορυφωθεί μέσα στον Δεκέμβριο, ενώ οι προβλέψεις των μοντέλων έχουν δυναμικό χαρακτήρα, καθώς τα δεδομένα μεταβάλλονται. Από άποψη τεστ, η Ελλάδα βρίσκεται στις υψηλότερες θέσεις, ενώ αντίστοιχα είναι χαμηλά τα ποσοστά θετικότητας, ιδιαιτέρως στη νότια Ελλάδα, σύμφωνα με τα νεότερα δεδομένα του ECDC. Όμως ο υψηλός αριθμός κρουσμάτων ανά 100.000 πληθυσμού για τις τελευταίες 14 ημέρες έχει θέσει την Ελλάδα «στο κόκκινο» στους αντίστοιχους χάρτες του ECDC. Τα νέα μέτρα εντάσσονται στο πλαίσιο της κοινωνικής αποστασιοποίησης για τους ανεμβολίαστους και αναμένεται να δώσουν αποτελέσματα τις επόμενες ημέρες και εβδομάδες.

Αυτό που συνεχώς προβληματίζει τον κόσμο είναι ότι πλέον νοσούν σοβαρά και εμβολιασμένοι. Ποιο είναι το προφίλ των εμβολιασμένων που νοσηλεύονται αυτή τη στιγμή, είτε σε απλές κλίνες κόβιντ ή σε ΜΕΘ;

Υπάρχουν δύο πανδημίες αυτή τη στιγμή, μια των ανεμβολίαστων και μια των εμβολιασμένων που έχουν εμβολιαστεί πάνω από έξι μήνες, καθώς η ανοσία φαίνεται ότι φθίνει σημαντικά μετά τους 6 μήνες για τα διαθέσιμα εμβόλια. Μεταξύ των ασθενών που νοσηλεύονται τώρα διασωληνωμένοι στη χώρα μας, το 85% είναι ανεμβολίαστοι και οι υπόλοιποι είναι πλήρως εμβολιασμένοι. Ωστόσο οι δυο ομάδες διαφέρουν σημαντικά σε παράγοντες όπως η ηλικία. Σε μελέτη στη Νορβηγία, οι πλήρως εμβολιασμένοι ήταν σημαντικά μεγαλύτεροι, με διάμεση ηλικία 77 έτη, ενώ οι ανεμβολίαστοι είχαν διάμεση ηλικία ίση με 51 έτη. Αντίστοιχα, όσοι εμβολιάστηκαν στη νορβηγική μελέτη, είχαν ήδη σε μεγαλύτερη συχνότητα προδιαθεσικούς παράγοντες βαρύτερης νόσησης, όπως καρδιαγγειακά νοσήματα (60% έναντι 27%), καρκίνο (12% έναντι 3%) και χρόνια αναπνευστικά νοσήματα (20% έναντι 5%). Οι εμβολιασμένοι ωστόσο παρέμειναν για μικρότερο χρονικό διάστημα στο νοσοκομείο και εμφάνισαν σημαντικά μικρότερη πιθανότητα να εισαχθούν στη μονάδα εντατικής θεραπείας. Επίσης, να υπογραμμιστεί ότι τα εμβόλια COVID-19 είναι απολύτως ασφαλή, καθώς σε μελέτες παρατήρησης στις ΗΠΑ φάνηκε μικρότερη θνησιμότητα από όλες τις άλλες αιτίες εκτός κορονοϊού σε όσους εμβολιάστηκαν σε σύγκριση με τους ανεμβολίαστους.

Γιατί θεωρείτε ότι η Ευρώπη αυτή τη στιγμή βρίσκεται στο μάτι του κυκλώνα με τους σκληρούς δείκτες της πανδημίας να αυξάνονται συνεχώς;

H Ευρώπη (Γηραιά Ήπειρος) έχει τον γηραιότερο πληθυσμό με διάμεση ηλικία τα 42 έτη, όταν στην Ασία η διάμεση ηλικία είναι τα 31 έτη και στην Αφρική περίπου τα 18 έτη. Ανάμεσα στις ευρωπαϊκές χώρες, η Ελλάδα κατατάσσεται δεύτερη ως προς τους περισσότερο γηρασμένους πληθυσμούς μετά από την Ιταλία, καθώς το 22% των Ελλήνων είναι 65 ετών και άνω (στην Ιταλία 22,8%) . Η μεγαλύτερη ηλικία συνοδεύεται από σημαντικές συννοσηρότητες που επηρεάζουν τις εκβάσεις από τη νόσο COVID-19, όπως καρδιαγγειακά νοσήματα, καρκίνο, σακχαρώδη διαβήτη, νεφρική ανεπάρκεια κλπ. Στην Ελλάδα, το 95,3% όσων έχασαν τη ζωή τους λόγω COVID-19 είχε υποκείμενο νόσημα ή/και ηλικία 70 ετών και άνω. Ο μεγάλος αριθμός ανεμβολίαστων ατόμων άνω των 60 ετών, σε συνδυασμό με την επάνοδο στις κοινωνικές δραστηριότητες είναι εκείνος που «οδηγεί» την πανδημία στην Ευρώπη.

Το ζήτημα της υποχρεωτικότητας είναι λεπτό για ευνόητους λόγους. Ωστόσο ο Μακρόν στη Γαλλία την επέβαλλε πρόσφατα στους άνω των 65. Πόσο θεωρείτε ότι θα μειώσει τους δείκτες κάτι τέτοιο;

H αναγκαιότητα για 100% εμβολιασμό στην τρίτη ηλικία αναδύεται ως μοναδικός τρόπος για να ελαχιστοποιηθούν οι επιδράσεις της πανδημίας στη ευάλωτη αυτή ομάδα, από την άποψη της σημαντικής μείωσης των θανάτων, αλλά και από πλευράς της θεαματικής μείωσης της επιβάρυνσης των συστημάτων υγείας. Η ελάττωση της αποτελεσματικότητας των εμβολίων μετά τους 6 μήνες είναι περισσότερο εκσεσημασμένη σε άτομα μεγαλύτερης ηλικίας, σύμφωνα με μελέτη στον σουηδικό πληθυσμό, η οποία έδειξε ελάττωση της αποτελεσματικότητας των εμβολίων ως προς συμπτωματική λοίμωξη COVID-19 για τις ηλικιακές ομάδες 65-79 και 80+ ετών, με τις αντίστοιχες τιμές να είναι 30% και 44% ως το τέλος του 6ου μήνα. Μελέτη στο Ισραήλ, σε περισσότερα από 1 εκατομμύριο άτομα ηλικίας 60 ετών και άνω, έδειξε ότι η τρίτη δόση του εμβολιασμού παρέχει 11 φορές υψηλότερη προστασία από λοίμωξη COVID-19 και 19 φορές υψηλότερη προστασία από σοβαρή νόσηση COVID-19, σε σύγκριση με ένα σχήμα που δεν περιλαμβάνει τρίτη δόση. Η τρίτη δόση παρέχει επίσης 15 φορές υψηλότερη προστασία από τον θάνατο λόγω COVID-19 σύμφωνα με τα νεότερα δεδομένα από το Ισραήλ.

Θα έχουμε και 5ο κύμα και ποιους θα αφορά;

Γνωρίζουμε την σκέψη του πολύ έγκριτου καθηγητή από την Γαλλία κου Γεροτζιάφα ότι το 5ο κύμα θα αφορά τους εμβολιασμένους που δεν έχουν κάνει την τρίτη δόση, και πραγματικά είναι μία πιθανότητα. Παρόλα αυτά θα επέμενα ότι το πιο πιθανό είναι να παραμείνουμε στο τέταρτο κύμα, που θα ισοπεδωθεί στο τέλος του χειμώνα του 2022, όπως έχει πει και ο δρ Fauci από τις ΗΠΑ. Αυτό είναι ίσως και το πιο αισιόδοξο σενάριο, που αναφέρει ότι ο κορονοϊός θα παραμείνει αλλά οι θάνατοι θα μειωθούν πολύ, και λόγω του εμβολιασμού, αλλά θα διαθέτουμε και σειρά αποτελεσματικών θεραπειών που θα μας βοηθήσουν να ανακτήσουμε την καθημερινότητα μας, όπως ήταν πριν την έλευση της πανδημίας.

ΑΠΕ-ΜΠΕ