Η αυτοκινητοπομπή του Μπαράκ Ομπάμα στην Αθήνα. Η παρουσίαση της – vintage, σήμερα- προεδρικής λιμουζίνας του Ρόναλντ Ρίγκαν από το μακρινό 1989. Η ορκωμοσία του Νίξον το 1973. Η ανατριχιαστική σκηνή με τη δολοφονία του Κένεντι.

Όλα αυτά έχουν κάτι κοινό που το μάτι μας πιθανώς έχει πιάσει αλλά ο νους μας δεν έχει συνειδητοποιήσει: το μαύρο χρώμα στα αυτοκίνητα.

Και, όχι, δεν είναι τυχαίο.

Paint it black: Μια σύντομη ιστορία

Το μαύρο ήταν το απόλυτο και μοναδικό χρώμα που χρησιμοποιούνταν σε ένα σωρό διαφορετικά πράγματα: εικονογράμματα, χειρόγραφα, άμαξες. Η επιλογή του ήταν η πιο πρακτική.

Αυτονόητο ήταν επίσης για τους καλλιγράφους, ανά τους αιώνες, το μαύρο μελάνι, κι αυτό παρά (ή χάρη σε;) τη μυρωδιά του, που έσβησε με την εμφάνιση καλύτερων και άοσμων βαφών και μελανιών τη σύγχρονη εποχή.

Και πάλι, το μαύρο ήταν το φθηνότερο χρώμα στην παρασκευή του και τη χρήση του, κι έτσι παρέμεινε εξαιρετικά δημοφιλές. Από την άλλη, χρώματα όπως το μπλε, το κόκκινο, το μπορντό ή το μωβ και οι αποχρώσεις του θεωρούνταν πολύ ακριβά. Κι έτσι χρησιμοποιούνταν -αλλά και προορίζονταν και συνδέονταν- με μονάρχες και τις αυλές τους. Υπήρχε μία, ας την πούμε, «ταξική χρωματική κατανομή».

Το μαύρο στην αυτοκινητοβιομηχανία

Τα οχήματα που κατασκευάζονταν από το 1886 έως τη δεκαετία του 1920 ήταν συνήθως μαύρα. Μιλάμε για τον κανόνα πάντα.

Η μαύρη βαφή για αυτοκίνητα ήταν η μόνη διαθέσιμη που στέγνωνε γρήγορα την εποχή εκείνη, ενώ βαφές άλλων χρωμάτων δεν είχαν την ίδια διάρκεια και ξεθώριαζαν στον ήλιο.

Επιπλέον, η επιλογή άλλης απόχρωσης ήταν κάτι που συνήθως επιβαρυνόταν με επιπλέον κόστος.

Η χρονιά – ορόσημο του 1924

Ο ρους της ιστορίας έμελλε να αλλάξει το 1924, όταν η εταιρία DuPont Chemical Company λάνσαρε την πρώτη σειρά βαφής διαφόρων χρωμάτων που ήταν κατάλληλη για όλα τα αυτοκινούμενα οχήματα.

Ήταν η Duco Satin Finish Lacquer. Είχε ως βάση λάκα νιτροκυτταρίνης, στέγνωνε γρήγορα και είχε ως αποτέλεσμα ομοιόμορφη επιφάνεια και μεγάλη κάλυψη. Κάπως έτσι η εφαρμογή βαφής πολλών χρωμάτων σε αυτοκίνητα και φορτηγά έγινε πραγματικότητα. Και μάλιστα το νέο προϊόν μείωσε τις ώρες που απαιτούνταν για βαφή από τις 300 στις 14.

General Motors, η πρωτοπόρος

Η νέα βαφή χρησιμοποιήθηκε αρχικά σε οχήματα της General Motors και «θυγατρικών» της. Τα σεντάν της Oakland του 1924 κυκλοφόρησαν σε μπλε. Από το 1926 και μετά, Chevrolet, Buick, Oldsmobile και Cadillac έβγαιναν σε πολλά χρώματα.

Το σλόγκαν της Ford για προσφορά «σε κάθε χρώμα αρκεί να είναι μαύρο», που είχε κυριαρχήσει για 16 χρόνια, από το 1908 έως το 1926, πέρασε στην ιστορία. Και η Ford ακολούθησε τη χρωματική πρόοδο προσφέροντας τα Model T του 1926-1927 σε βαθύ πράσινο και σκούρο μπορντό.

Κι αυτό ήταν μόνο η αρχή. Γιατί έκτοτε οι αυτοκινητοβιομηχανίες παρουσίασαν ολοένα και περισσότερες επιλογές χρωμάτων και ολοένα και πιο ανθεκτικές βαφές. Εξειδικευμένες βαφές που παίρνουν πιο φωτεινή ή σκοτεινή απόχρωση ανάλογα με το πώς πέφτουν πάνω τους οι ακτίνες του ήλιου είναι πλέον διαθέσιμες. Κι ενώ κάποια χρώματα έρχονται στη μόδα και φεύγουν, ανάλογα με τη ζήτηση των πελατών, το μαύρο παραμένει παρόν, εμβληματικό και διαχρονικό.

Το μαύρο και ο συμβολισμός του

Δύναμη, κομψότητα, επισημότητα. Είναι μερικά μόνο από τα χαρακτηριστικά του μαύρου χρώματος. Ό,τι αποπνέει όχι μόνο ένα μαύρο αυτοκίνητο αλλά κι ένα μαύρο σμόκιν ή το περίφημο little black dress.

Κι επειδή όλα αυτά ταιριάζουν πολύ ωραία με την εικόνα ενός ηγέτη, όπως ο Πρόεδρος των ΗΠΑ, η αμερικανική κυβέρνηση χρησιμοποιεί μόνο μαύρο στις προεδρικές λιμουζίνες – το περίφημο Beast- αλλά και τα αυτοκίνητα της προεδρικής συνοδείας. Γιατί έτσι είναι ακόμα πιο επιβλητικά – συνήθως και το μεγεθός τους συμβάλλει σε αυτό. Το χρώμα αναδεικνύει τις γραμμές τους αλλά εκπέμπει κι έναν επίσημο τόνο, αναδεικνύοντας το στάτους εκείνου που μεταφέρει το προεδρικό όχημα. Άλλωστε αυτός είναι κι ένας τρόπος να ξεχωρίζουν εύκολα από κάθε άλλο κυβερνητικό όχημα, όπως περιπολικά, πυροσβεστικά ή στρατιωτικά οχήματα κ.ό.κ.

Λέγεται πως ο πρόεδρος Τζόνσον προτιμούσε τα λευκά κάμπριο αλλά για λόγους «πρωτοκόλλου και ασφάλειας» του δόθηκε ως κρατικό όχημα για τις μετακινήσεις του μια Lincoln Continental του 1967. Κι έτσι παραδόθηκε κι εκείνος στην κυριαρχία του μαύρου.

Η «παραφωνία» του Αϊζενχάουερ και άλλες εξαιρέσεις

Υπάρχει κι ένας πρόεδρος που αντιστάθηκε. Η μόνη –αμερικανική– εξαίρεση καταγράφηκε στη διάρκεια της ορκωμοσίας του Ντουάιτ Αϊζενχάουερ, το 1953, όταν ο πρόεδρος πέρασε από την Pennsylvania Avenue μέσα σε μία λευκή κάμπριο Cadillac Eldorado, δώρο της General Motors.

Κι αν ο Αϊζενχάουερ ήταν η εξαίρεση στις ΗΠΑ, σε άλλες χώρες η εξαίρεση αυτή είναι κομματάκι πιο συχνή. Στις Φιλιππίνες, για παράδειγμα, πολλές φορές ο πρόεδρος και η συνοδεία του χρησιμοποιεί κι ένα δεύτερο όχημα, πέραν του βασικού, και αυτό το δεύτερο όχημα είναι είτε λευκό είτε γκρι ασημί. Αλλά το κύριο προεδρικό αυτοκίνητο παραμένει τις περισσότερες φορές μαύρο. Ο πρόεδρος Ramon Magsaysay πήγε στην ορκωμοσία του το 1953 σε μία κάμπριο Ford. O Ferdinand Marcos (σύζυγος της διαβόητης Ιμέλντα Μάρκος, διαβόητος και ο ίδιος) χρησιμοποίησε στη δική του ορκωμοσία το 1962 μια 4θυρη κάμπριο Cadillac. Και οι δύο μαύρου χρώματος.