Ο πόλεμος Ρωσίας – Ουκρανίας ή ακόμα πιο σωστά η εισβολή του Πούτιν στην Ουκρανία φέρνει σημαντικές αναταράξεις και στην Ελλάδα. Έχει ιδιαίτερη σημασία να δούμε τι σημαινει ο πόλεμος στην Ουκρανία για την Ελλάδα.
Καταρχήν οι πρώτες ώρες της επέλασης της Ρωσίας μέσα στην Ουκρανία ήταν αρκετές για να τινάξουν στον αέρα τους λογαριασμούς στην Ελλάδα. Η ρωσική εισβολή εκτόξευσε την τιμή του φυσικού αερίου, συμπαρασύροντας και τις τιμές του ηλεκτρικού ρεύματος, σημαίνοντας συναγερμό και στην Αθήνα. Η αυριανή μέση χονδρική τιμή διαμορφώνεται στα 235,50 ευρώ, καταγράφοντας έτσι αύξηση 34,10% σε σύγκριση με τη σημερινή τιμή, ενώ η μέγιστη τιμή θα φτάσει στα 349 ευρώ ανά MWh!
Το μόνο σίγουρο είναι ότι με τέτοιες τιμές φυσικού αερίου, η κατάσταση θα είναι δύσκολη για τους επόμενους πολλούς μήνες. Με ένα ράλι 40,6%, η τιμή του καλπάζει στα όρια των 120 ευρώ, φέρνοντας στη μνήμη το ρεκόρ των 181 ευρώ του περασμένου Δεκεμβρίου.
Ρωσία – Ουκρανία: Η εισβολή επηρεάζει και το ψωμί
Από το σιτάρι στο κριθάρι και από τον χαλκό στο νικέλιο, οι αναλυτές λένε ότι οι αλυσίδες εφοδιασμού πρόκειται να διαταραχθούν καθώς η κρίση παίρνει μια στροφή προς το χειρότερο.
Η κρίση θα μπορούσε να οδηγήσει σε εντυπωσιακή άνοδο των τιμών των τροφίμων σε ολόκληρο τον κόσμο. Οι δύο χώρες αντιπροσωπεύουν περίπου το 29% των παγκόσμιων εξαγωγών σιταριού, το 19% των παγκόσμιων προμηθευτών καλαμποκιού και το 80% των παγκόσμιων εξαγωγών ηλιελαίου. Οι έμποροι ανησυχούν ότι οποιαδήποτε στρατιωτική εμπλοκή θα μπορούσε να επηρεάσει την κίνηση των καλλιεργειών και θα υποχρέωνε τους εισαγωγείς να αναζητήσουν σε άλλες χώρες τις προμήθειες τους.
«Οι δυσχέρεια στον εφοδιασμό από την περιοχή της Μαύρης Θάλασσας θα επηρεάσει τη συνολική παγκόσμια διαθεσιμότητα», δήλωσε στο πρακτορείο Reuters ο Φιν Ζιέμπελ, οικονομολόγος με ειδίκευση στις αγροτικές επιχειρήσεις στην Εθνική Τράπεζα της Αυστραλίας. «Οι αγοραστές στη Μέση Ανατολή και την Αφρική θα αναζητήσουν εναλλακτικές πηγές».
Τα δεδομένα εμπορίου της Refinitiv έδειξαν ότι περίπου το 70% των εξαγωγών σιταριού της Ρωσίας κατευθύνθηκε σε αγοραστές στη Μέση Ανατολή και την Αφρική το 2021.
Την Τρίτη, τα συμβόλαια μελλοντικής εκπλήρωσης του σιταριού στο Σικάγο αυξήθηκαν περισσότερο από 12%, και το καλαμπόκι έφτασε σε υψηλό επτά μηνών (14,5% αύξηση), με την τιμή της σόγιας επίσης να κινείται σε άνοδο. Και τα τρία βασικά συστατικά τροφίμων και ζωοτροφών έχουν αυξηθεί κατά 40% από τα χαμηλά του 2021, λόγω της μείωσης της παραγωγής και της έντονης ζήτησης.
Τουρκία: Χωρίς ψωμί λόγω …Πούτιν
Ο πρόεδρος της Τουρκίας Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν αναγκάστηκε να διακόψει την περιοδεία του στην Αφρική μόλις ενημερώθηκε για τις δραματικές εξελίξεις στην Ουκρανία.
Στην Άγκυρα επικρατεί μεγάλη ανησυχία. Όχι μόνο γιατί η Τουρκία είναι μία σχεδόν γειτονική χώρα, που συνορεύει με χώρες της πρώην Σοβιετικής Ένωσης και βρέχεται από τη Μαύρη Θάλασσα, όπως συμβαίνει με τη Ρωσία και την Ουκρανία. Αλλά επίσης γιατί διατηρεί ιδιαίτερες πολιτικές και στενές οικονομικές σχέσεις και με τις δύο χώρες. Για παράδειγμα, ενώ η Τουρκία αγοράζει από τη Ρωσία αντιαεροπορικά πυραυλικά συστήματα, προκαλώντας μάλιστα έντονες επικρίσεις στα πλαίσια του ΝΑΤΟ, την ίδια στιγμή προμηθεύει στην Ουκρανία μη επανδρωμένα αεροσκάφη, που κατασκευάζει η ίδια.
Εξάρτηση στο φυσικό αέριο και στο …ψωμί
Με συγκεκριμένο βάρος και σε συγκεκριμένη τιμή διατίθεται το καθημερινό ψωμί στην Τουρκία. Αλλά το πιο σημαντικό είναι ότι σήμερα η τουρκική οικονομία εξαρτάται, σε μεγάλο βαθμό, από τη Ρωσία. Από εκεί καλύπτει το 40% των αναγκών της σε πετρέλαιο και το 25% των αναγκών σε φυσικό αέριο. Επιπλέον, μεγαλώνει συνεχώς η εξάρτηση από αγροτικά προϊόντα όπως το σιτάρι, το κριθάρι, η σόγια και το καλαμπόκι, τα οποία εισάγονται κυρίως από τη Ρωσία. Μόνο το 2021 η Τουρκία είχε καλύψει το 70% των αναγκών της σε σιτάρι με εισαγωγές από τη Ρωσία. Χωρίς αυτές το αγαπημένο λευκό ψωμί των Τούρκων, που συνοδεύει το καθημερινό τραπέζι, είτε δεν θα υπήρχε, είτε θα ήταν πολύ πιο ακριβό.
Όλα αυτά έχουν ιδιαίτερη σημασία στη σημερινή συγκυρία, με τις τιμές να αυξάνονται συνεχώς. Τον Ιανουάριο ο πληθωρισμός στα τρόφιμα έφτασε το 48%, σε ετήσια βάση. Εδώ και μήνες οι περισσότεροι Τούρκοι υποφέρουν από τις συνεχείς ανατιμήσεις σε είδη πρώτης ανάγκης. Καθημερινή εικόνα αποτελούν πλέον οι ουρές στις αγορές που διαθέτουν το λεγόμενο ψωμί του λαού (Halkekmek), το οποίο επιδοτούν δήμοι και κοινότητες, για να καλύψουν ένα μέρος του κόστους. Ζυγίζει 250 γραμμάρια και πωλείται για δύο λίρες στην Κωνσταντινούπολη. Χωρίς την επιδότηση οι τιμές φτάνουν τις τρεις λίρες για 210 γραμμάρια.
Στην Τουρκία το ψωμί είναι πολύτιμο αγαθό. Σύμφωνα με σχετικές έρευνες ένας Τούρκος καταναλώνει, κατά μέσο όρο, από 150 έως 180 κιλά ψωμί κάθε χρόνο. Οι οικονομικά ασθενέστεροι καταναλώνουν ακόμη μεγαλύτερη ποσότητα. Σε κάθε πόλη της Τουρκίας το τοπικό εμπορικό επιμελητήριο προτείνει μία τιμή για το ψωμί, η οποία οριστικοποιείται μετά από συνεννόηση με τις τοπικές αρχές και το υπουργείο Εμπορίου.