Οξεία ηπατίτιδα στα παιδιά: «Είμαστε στο σκοτάδι» - Ποιο είναι το μόνο προληπτικό μέτρο

Εντοπίστηκαν τρία περιστατικά παιδιών με οξεία ηπατίτιδα που πληρούν τα κριτήρια του «πιθανού κρούσματος», ανακοίνωσε την Πέμπτη (12/5) ο Εθνικός Οργανισμός Δημόσιας Υγείας.

Μιλώντας στο iEidiseis, ο Καθηγητής Παιδιατρικής Ανδρέας Κωνσταντόπουλος δήλωσε ότι η επιστημονική κοινότητα βρίσκεται αυτήν τη στιγμή στο «σκοτάδι» όσον αφορά στην υφιστάμενη έξαρση.

Παράλληλα, ο Δρ. Κωνσταντόπουλος τόνισε ότι υπό τα υπάρχοντα δεδομένα, τα οποία είναι ελάχιστα, υπάρχει μόνον ένα μέτρο πρόληψης που συνιστά να λαμβάνουν οι γονείς.

Επιπλέον, ο Καθηγητής Παιδιατρικής επεσήμανε ότι ο εν λόγω ιός μπορεί να είναι ολότελα καινούργιος, να πρόκειται για μια συνύπαρξη ιών ή μια μετάλλαξη ενός ήδη υπάρχοντος ιού.

Ειδικότερα, ο Δρ. Ανδρέας Κωνσταντόπουλος υπογράμμισε:

«Κατ’ αρχάς τα κρούσματα αυτά, και τα τρία, είναι ύποπτα χωρίς να είναι βέβαια. Έχουν μερικά συμπτώματα απ’ αυτά που περιγράφει ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας (Π.Ο.Υ.) αλλά δεν φαίνεται να εντάσσονται στην οξεία ηπατίτιδα και γι’ αυτό και δεν τα έχουν δηλώσει διεθνώς – ότι ήταν κρούσματα οξείας ηπατίτιδος. Τα συμπτώματα είναι γνωστά. Είναι έμετοι, διάρροιες, κνησμός και κυρίως ο ίκτερος τον οποίον κάνουν.

Για τη μεταδοτικότητα δεν μπορεί να βοηθήσει κανένας τη στιγμή που δεν ξέρουμε πού οφείλεται. Δεν ξέρει κανένας. Οι Αμερικάνοι που μελέτησαν λεπτομερειακά την ηπατίτιδα αυτή -είχαν εννέα περιστατικά στην Αλαμπάμα- με ηλεκτρονικό μικροσκόπιο από τις βιοψίες ήπατος, δεν βρήκαν ούτε αδενοϊό, ούτε ιικά σωματίδια, ούτε τίποτα. Άρα ή είναι ένας καινούργιος ιός ή είναι ένας μεταλλαγμένος ιός αδεονοϊός ή μπορεί να είναι δυο ιοί να συνυπάρχουν. Δεν ξέρει κανένας.

Και απ’ τη στιγμή που δεν ξέρει κανένας πώς μεταδίδεται, είναι και δύσκολο να πει κάτι ως προς την πρόληψη.

Η πρόληψη, εάν δεχτούμε ότι είναι αδεονοϊός, που λένε οι Εγγλέζοι, που δεν φαίνεται πιθανόν, τότε αν μεταδίδεται είναι ο αδενοϊός της Α1. Μεταδίδεται με σταγονίδια, άρα η μάσκα προφυλάσσει, αλλά αυτός ο ιός, ο »41» αδενοϊός, δεν κάνει ηπατίτιδα και είναι πολύ συχνός σε εμάς τους παιδιάτρους.

Τον βλέπουμε κάνει κρυολογήματα, κάνει άλλες καταστάσεις και ένα δεύτερον το οποίο είναι χαρακτηριστικό, και το οποίο θα έπρεπε να λάβουν υπόψη τους οι Εγγλέζοι, είναι ότι αν κάποιος νοσήσει από αδεονοϊό 41, από ένα κρυολόγημα, τα αντισώματα που θα βρούμε στον ασθενή που έχει επιβεβαιωμένα αδενοϊό παραμένουν για μήνες.

Άρα, μπορεί αυτά τα παιδιά να είχαν περάσει ένα κρυολόγημα πριν από μήνες και να έλθουν τώρα, επ’ ευκαιρία του ικτέρου, και να πουν ότι έχουν αδεονοϊό. Δεν νομίζω ότι έχει συσχέτιση. Ο βασικός τρόπος με τον οποίον μεταδίδονται οι ηπατίτιδες αυτές, γενικότερα, είναι ότι τα παιδιά πιάνουν πράγματα, αντικείμενα, μολυσμένες επιφάνειες, και μετά βάζουν το χέρι τους στο στόμα τους.

Γι’ αυτό, η μόνη πρόληψη που θα συνιστούσα κυρίως αυτή τη στιγμή, είναι να πλένουμε τα χέρια μας πολλές φορές την ημέρα. Και τα παιδιά, όταν είναι σχολείο, όταν έρχονται απ’ το σχολείο, απ’ τους παιδικούς σταθμούς, θα πρέπει να πλένουν τα χέρια τους. Τώρα, όσον αφορά στη θεραπεία, δεν ξέρει κανένας δεν ξέρει ακριβώς ποια είναι.

Στις άλλες ηπατίτιδες ξέρουμε. Δίνουμε αντιφλεγμονώδη φάρμακα. Εδώ δεν μας έχει πει ο Π.Ο.Υ.: ήταν οι ηπατίτιδες βαριές ευθύς εξ αρχής; Απ’ την πρώτη μέρα ήταν κεραυνοβόλες; Ή έγιναν οι ηπατίτιδες μέσα σε μια βδομάδα, δέκα μέρες, και έγινε καθυστέρηση στη διάγνωση, το οποίο φαίνεται να είναι το πιο πιθανό. Δεν το ξέρω αυτό το πράγμα.

Είναι λίγο σκοτεινό το θέμα ακόμα. Τη στιγμή που δεν έχει δημοσιεύσει ο Π.Ο.Υ., να μας πει ακριβώς τι συμβαίνει, ποια ημέρα ξεκινάνε, ποια είναι τα πρώτα συμπτώματα, ποια είναι τα δεύτερα, πότε βαραίνει το παιδί, πότε πάει για μεταμόσχευση, ώστε να ξέρουμε τι ακριβώς θα κάνουμε».

Η ανακοίνωση του ΕΟΔΥ την Πέμπτη:

Επιδημιολογία οξείας ηπατίτιδας ανά την υφήλιο

Στις αρχές Απριλίου, παρατηρήθηκε στο Ηνωμένο Βασίλειο, ένας ασυνήθιστα υψηλός αριθμός περιπτώσεων οξείας ηπατίτιδας, σε παιδιά. Σε κανένα περιστατικό δεν τεκμηριώθηκε λοίμωξη από ιούς ηπατίτιδας (Α έως Ε) και δεν διαπιστώθηκε συσχέτιση με ταξίδια ή έκθεση σε τοξικούς ή περιβαλλοντικούς παράγοντες.

Το κλινικό σύνδρομο εμφανίζεται σε παιδιά ηλικίας έως 16 ετών, με τις περισσότερες περιπτώσεις να είναι ηλικίας 2 έως 5 ετών, και περιλαμβάνει σοβαρή οξεία ηπατίτιδα με αξιοσημείωτα αυξημένες τρανσαμινάσες, συχνά με ίκτερο και συμπτώματα από το γαστρεντερικό σύστημα (εμέτους ως προεξάρχον σύμπτωμα), που προηγούνται του ικτέρου.

Μετά την ανακοίνωση των περιστατικών από τη Μεγάλη Βρετανία, έχουν αναφερθεί ανάλογα περιστατικά σε 16 ευρωπαϊκές χώρες όπως και σε ΗΠΑ, Καναδά, Ιαπωνία, Ισραήλ, Σιγκαπούρη. Ο συνολικός αριθμός περιστατικών παγκοσμίως είναι εξαιρετικά μικρός. Μέχρι σήμερα έχουν καταγραφεί περίπου 300 περιστατικά, εκ των οποίων τα 163 έχουν δηλωθεί από το Ηνωμένο Βασίλειο. Αν και προστίθενται χώρες με ύποπτα κρούσματα, δεν φαίνεται να αυξάνεται ο αριθμός των περιστατικών ανά χώρα, γεγονός που υποδηλώνει ότι η διασπορά είναι περιορισμένη.

Τα περισσότερα από τα παιδιά χρειάστηκαν νοσηλεία, ορισμένα χρειάστηκαν μεταφορά σε εξειδικευμένες παιδιατρικές ηπατολογικές μονάδες και ένα μικρό ποσοστό υποβλήθηκαν σε μεταμόσχευση ήπατος.

Από τον εργαστηριακό έλεγχο που έχει έως τώρα πραγματοποιηθεί, έχουν αποκλειστεί οι ιοί ηπατίτιδας (Α έως Ε), ενώ σε αρκετές περιπτώσεις έχει εντοπιστεί αδενοϊός και/ή ιός SARS-CoV-2, χωρίς όμως να μπορεί να αποσαφηνιστεί μέχρι στιγμής ο τυχόν ρόλος των ιών αυτών στην παθογένεια της ηπατίτιδας που εμφανίζουν τα καταγεγραμμένα περιστατικά. Συνεπώς, η υποκείμενη αιτία αυτής της αύξησης, από τις αρχές του 2022, παραμένει επί του παρόντος, άγνωστη. Σε εξέλιξη βρίσκεται περαιτέρω εργαστηριακή διερεύνηση των περιστατικών που εντοπίστηκαν, για πρόσθετες λοιμώξεις, χημικούς παράγοντες και τοξίνες.

Επιδημιολογική έκθεση Ελλάδας

Στη χώρα μας, μετά από ενεργή αναζήτηση των κρουσμάτων, εντοπίστηκαν τρία περιστατικά παιδιών με οξεία ηπατίτιδα που πληρούν τα κριτήρια του «πιθανού κρούσματος», σύμφωνα με τον ορισμό του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας. Τα δύο εξ αυτών, ηλικίας 14 μηνών και 10 ετών, παρουσίασαν συμπτώματα από το γαστρεντερικό σύστημα (κοιλιακό άλγος και εμέτους) και πυρετό και από τον εργαστηριακό έλεγχο διαπιστώθηκε αύξηση των ηπατικών ενζύμων (τρανσαμινάσες >500 IU/ml). Το άλλο παιδί ηλικίας 18 μηνών ήταν ασυμπτωματικό και οι τρανσαμινάσες του βρέθηκαν αυξημένες>500 IU/ml σε προληπτικό εργαστηριακό έλεγχο. Ο έλεγχος για ιογενείς ηπατίτιδες Α-Ε ήταν αρνητικός σε όλα τα παιδιά Από τον υπόλοιπο εργαστηριακό έλεγχο σε κανένα παιδί δεν ανιχνεύτηκε ιός EBV, CMV, αδενοϊός ή SARS-CoV-2. Το ένα δεν νοσηλεύτηκε και τα δύο χρειάστηκαν ολιγοήμερη νοσηλεία. Τα παιδιά δεν παρουσίασαν καμία επιπλοκή, δεν έλαβαν ειδική αγωγή και είναι σε άριστη γενική κατάσταση.

Οι κλινικοί γιατροί είναι σε εγρήγορση για αυτήν την αναδυόμενη κατάσταση, έχουν ενημερωθεί και επαγρυπνούν για την έγκαιρη ανίχνευση παιδιών ηλικίας έως 16 ετών, που παρουσιάζουν σημεία και συμπτώματα ηπατίτιδας, χωρίς σαφή αιτιολογία και σε τέτοια περίπτωση συμπληρώνουν και αποστέλλουν στον ΕΟΔΥ δελτίο δήλωσης κρούσματος.

Ο ΕΟΔΥ παρακολουθεί στενά την εξέλιξη της κατάστασης, βρίσκεται σε συστηματική επικοινωνία με τους ευρωπαϊκούς φορείς Δημόσιας Υγείας, το Ευρωπαϊκό Κέντρο Πρόληψης και Ελέγχου Νόσων (ECDC) και τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας (WHO) και έχει ήδη ενημερώσει σχετικά, όλες τις Υγειονομικές Περιφέρειες της χώρας, τον Πανελλήνιο Ιατρικό Σύλλογο, καθώς και τις Επιστημονικές Εταιρείες, τα μέλη των οποίων ενδέχεται να αντιμετωπίσουν παρόμοια περιστατικά. Επίσης, έχουν σταλεί οδηγίες για τη συλλογή και αποστολή δειγμάτων στο Κεντρικό Εργαστήριο Δημόσιας Υγείας, ώστε να γίνεται άμεσα ο απαιτούμενος έλεγχος για τον εντοπισμό της αιτίας της επιδημικής έξαρσης.

Ειδικότερα, τα συμπτώματα μπορεί να είναι τα εξής: