Περισσότεροι από χίλιοι θεατές, χάρισαν το βράδυ του Σαββάτου, το πιο θερμό τους χειροκρότημα, στους ηθοποιούς και τους συντελεστές της παράστασης «Ιφιγένεια εν Αυλίδι», του Ευριπίδη, σε σκηνοθεσία του Θέμη Μουμουλίδη.
Το βαθιά πολιτικό έργο μεγάλου τραγικού ποιητή, «άνοιξε» την αυλαία του φετινού Φεστιβάλ Αρχαίας Ήλιδας, σε μια ιστορική στιγμή για τον θεσμό, καθώς είναι η πρώτη φορά που παράσταση κάνει πρεμιέρα στην Αρχαία Ήλιδα, και μάλιστα, με το Φεστιβάλ να είναι συμπαραγωγός σε αυτή. Ο καλλιτεχνικός διευθυντής του Φεστιβάλ, Βασίλης Καψής, εργάστηκε πολύ σκληρά γι αυτό, και σίγουρα ανταμείφτηκε αναλόγως, βλέποντας τις εξέδρες του θεάτρου να γεμίζουν ασφυκτικά και το κοινό συνεπαρμένο, να μη μπορεί και κυρίως να μη θέλει να σταματήσει να χειροκροτά, στο τέλος της παράστασης.
Στα του έργου…
Ο Θέμης Μουμουλίδης γνωρίζει καλά την διάσημη τραγωδία του Ευριπίδη, αφού είναι η τρίτη φορά που την παρουσιάζει (σ.σ. η πρώτη ήταν το 2004, και η δεύτερη το 2012). Κοινό στοιχείο, ανάμεσα στις τρεις «Ιφιγένειές» του, η έντονη πολιτική ματιά του. Η αμφισβήτηση, η ειρωνεία, οι σκοπιμότητες και η… θυσία. Σύμμαχοί του, σε αυτήν την παράσταση, η εξαιρετική μετάφραση της Παναγιώτας Πανταζή και η εμπνευσμένη μουσική του Σταύρου Γασπαράτου.
Το λιτό μεταλλικό σκηνικό του Γιώργου Γαβαλά, με τον μεγάλο πάγκο που θυμίζει κρεβάτι νεκροτομείου, μυρίζει ματαιότητα, την ματαιότητα του θανάτου… και τα κοστούμια της Νίκης Ψυχογιού όμως… Ιδιοφυής η επιλογή του ασημένιου χρώματος. Ο χορός και η Ιφιγένεια στα λευκά… αλλά σιγά σιγά κι αυτές φορούν το ασημί χρώμα πάνω τους. Το ασημί είναι χρώμα αντανακλαστικό, σαν καθρέφτης. Το είδωλό μας αντανακλάται στην μοιρολατρία του Αγαμέμνωνα, στον εγωκεντρισμό του Μενελάου, στην απελπισία της Κλυταιμνήστρας, στην ανημποριά του Πρεσβύτη, στην οργή του Αχιλλέα, στην αλήθεια της Ιφιγένειας. Ιδιαίτερη μνεία οφείλω στην Σεσίλ Μικρούτσικου για την εντυπωσιακή κινησιολογία και στον Νίκο Σωτηρόπουλο για το επιβλητικό φωτιστικό περιβάλλον που δημιούργησε.
Η Μαρία Πετεβή, είναι μια πολύ άξια Ιφιγένεια. Καταφέρνει με μια αξιοθαύμαστη συνέπεια και αρτιότητα, να μετατραπεί μέσα σε λίγα δευτερόλεπτα, από αθώο παιδί, σε αγέρωχη ηρωίδα. Δίνει την δέουσα βαρύτητα σε όλους τους συμβολισμούς που κουβαλά η ο ρόλος της, ενώ κάθε μικρή της κίνηση μοιάζει να δένει αριστοτεχνικά με όσα θέλει να μας επικοινωνήσει.
Ειρωνεύεται κατάμουτρα την κατεστημένη ηθική, δίνοντας μια νοητή γροθιά στο πατριωτικό δράμα που προσπαθούν να στήσουν πάνω από τον βωμό της θυσίας της. Μαζί με εκείνη συμπορεύεται, εξελίσσεται και ωριμάζει βίαια, και ο οκταμελής χορός (Ιουλία Γεωργίου, Σοφία Κουλέρα, Ειρήνη Λαφαζάνη, Ιωάννα Λέκκα, Λένα Μποζάκη, Αγγελική Νοέα, Δανάη Πολίτη, Βικτώρια Φώτα), αυτά τα νεαρά πολυταλαντούχα κορίτσια που μας μάγεψαν, με την κίνηση, την άψογη εκφορά λόγου και το εκπληκτικό τραγούδι τους. Σημειώστε τα ονόματα τους… και να τα θυμάστε.
Για τον Λάζαρο Γεωργακόπουλο, τι να πει κανείς. Αιχμαλώτισε συγκλονιστικά τον ρόλο του βασιλιά των Μυκηνών. Είναι ο Αγαμέμνονας που βουλιάζει στον βούρκο της εξουσιομανίας του και μας αποκαλύπτεται σιγά σιγά, με σταθερά βήματα, με την αναγκαία ένταση και τον σωστό επιτονισμό των λέξεων. Παραφρονεί δημιουργώντας μια μοναδική υποβολή, όσο αποδομείται σταδιακά, και από τρανός βασιλιάς καταλήγει λίγο πριν την θυσία σε ένα ντροπιασμένο αγρίμι, που ξεγυμνώνεται μαζί με την προδοσία του.
Ο Άκης Σακελλαρίου είναι ένας σκοτεινός Μενέλαος. Επιπόλαιος, αχρείος, σχεδόν άψυχος. Είναι ο εξαπατημένος σύζυγος που το μόνο που τον ενδιαφέρει είναι να πάρει πίσω την Ελένη του, ακόμη, και αν πρέπει να δει την ανιψιά του σφαγμένη. Όλα τα παραπάνω αποδίδονται με μια πολύ προσεγμένη μπρεχτική αποστασιοποίηση από τον έμπειρο ηθοποιό, τον οποίον πολύ θα ήθελα να δω ξανά να συναντιέται επί σκηνής με τον Λάζαρο Γεωργακόπουλο.
Η Ιωάννα Παππά είναι μια περήφανη και μητριαρχική Κλυταιμνήστρα. Αν και με μια πρώτη ματιά μπορεί να φαντάζει ανήμπορη μπροστά στην φρικτή απόφαση του συζύγου της, να θυσιάσει το παιδί του, καταφέρνει και στέκεται απέναντί του και του μιλά με δυναμισμό, και μια ιδιαίτερη –οριακά- φεμινιστική προσέγγιση.
Χειρίζεται αριστοτεχνικά τις ψυχολογικές εξάρσεις της ηρωίδας της, χωρίς να γλιστρά, ή να γίνεται πομπώδης. Σπαράζει με αξιοπρέπεια και φωτίζει κάθε στοιχείο της προδομένης συζύγου, της δυστυχισμένης γυναίκας.
Ο Γιώργος Χρυσοστόμου, είναι ο επαρμένος Αχιλλέας, που από την μια βιάζεται να πάει να σφάξει του Τρώες και να τονώσει το κύρος του, και από την άλλη πέφτει στην παγίδα του Αγαμέμνονα, νιώθει εξαπατημένος και μας κάνει ξεκάθαρο πως στ’ αλήθεια δεν τον νοιάζει η θυσία της Ιφιγένειας, αλλά η υστεροφημία του, και να μη «λερωθεί» το όνομά του με το αίμα του νεαρού κοριτσιού. Ένας λιμοκοντόρος, που θα έλεγε και ο Κώστας Γεωργουσόπουλος. Ένας λιμοκοντόρος, τον οποίον ερμηνεύει εξαιρετικά ο Γιώργος Χρυσοστόμου. Φωτίζει όλα τα κωμικά στοιχεία του ήρωά του, ειρωνεύεται ο ίδιος την ματαιοδοξία του, με ένα παίξιμο ακριβές και εύστοχο.
Τέλος, ο Παντελής Δεντάκης στον ρόλο του Πρεσβύτη – Αγγελιοφόρου, μετατρέπεται στον φοβισμένο – αλλά τελικά αρκετά γενναίο για να αποκαλύψει την αλήθεια- γερουπηρέτη του Αγαμέμνονα, και μας δείχνει γι ακόμη μια φορά πως είναι ένας πολύ ώριμος –ερμηνευτικά- ηθοποιός. Η εκφραστικότητα, η κίνηση και ο χρωματισμός της φωνής του έδωσαν πολύ μεγάλη αξία στην αφηγούμενη ιστορία.
Ο Θέμης Μουμουλίδης παρουσίασε μια κλασική τραγωδία, με ανεπαίσθητα μοντέρνα στοιχεία, και απόλυτο σεβασμό στο κείμενο. Μαζί με αυτήν την διαλεχτή ομάδα ηθοποιών και συντελεστών, μας χάρισε ένα μοναδικό ταξίδι στο ξεχωριστό «σύμπαν» του Ευριπίδη. Ευχαριστούμε!
Δεν θα μπορούσα να φανταστώ καλύτερο ξεκίνημα για το Φεστιβάλ Αρχαίας Ήλιδας και είμαι σίγουρη πως και για τους συντελεστές της παράστασης, η προχθεσινή βραδιά ήταν μια εξαιρετική αρχή για το θεατρικό τους ταξίδι.