Μοναδικά κτίρια με μεγάλη ιστορική αξία και ξεχωριστή αρχιτεκτονική θα συναντήσει ο επισκέπτης που θα βρεθεί στο κέντρο της πόλης της Καρδίτσας. Πρόκειται για κτίρια που φιλοξένησαν προσωπικότητες της σύγχρονης ελληνικής ιστορίας, είτε μιλώντας από τα μπαλκόνια τους, σε συγκεντρώσεις, είτε κατέλυσαν σε αυτά όταν λειτουργούσαν ως ξενοδοχεία.

Σύμφωνα με στοιχεία του Πολιτιστικού Οδηγού που επιμελήθηκε το Μουσείο Πόλης του Δήμου Καρδίτσας, το «Παλλάς» κτίστηκε στις παραμονές του πολέμου, στη θέση του ιστορικού ξενοδοχείου «Η ωραία Ελλάς», διατηρώντας τη διάταξη της χαρακτηριστικής πεσσοστοιχίας.

Το «Πάλλας» ήταν μέχρι τις τελευταίες δεκαετίες ο σημαντικότερος χώρος θεαμάτων και ψυχαγωγίας της πόλης, με αίθουσες κινηματογράφου, θεάτρου, καφενείο και μπαρ-εστιατόριο πολυτελείας. Το ξενοδοχείο «Η ωραία Ελλάς» υπήρξε το παλαιότερο και το μοναδικό ξενοδοχείο της πόλης μέχρι τις αρχές του Μεσοπολέμου.

Εκεί φιλοξενήθηκαν και από το μπαλκόνι του μίλησαν όλες οι πολιτικές προσωπικότητες που πέρασαν από την Καρδίτσα. Το «Μεγάλο καφενείο» στο ισόγειο, ήταν σημείο αναφοράς της κοινωνικής ζωής μέχρι τη δεκαετία του 1980. Οι δύο όροφοι του κτηρίου παραμένουν σήμερα αναξιοποίητοι. Στο ισόγειο του κτιρίου στεγάζεται σήμερα η Alpha Bank.

Εθνική Τράπεζα («πέτρινο»)

Βρίσκεται στη συμβολή των οδών Καραϊσκάκη & Υψηλάντους. Κτίστηκε το 1910 και είναι από τα αξιολογότερα και ελάχιστα σωζόμενα δείγματα δημοσίων κτηρίων των αρχών του 20ου αιώνα. Ανήκε αρχικά στον δικηγόρο και πολιτικό Κίμωνα Βελλίνη.

Το υποκατάστημα της ΕΤΕ στην Καρδίτσα ιδρύθηκε λίγους μήνες πριν την αποχώρηση των τουρκικών στρατευμάτων, το 1898. Το διώροφο πετρόκτιστο κτήριο έχει νεοκλασικές επιρροές και ιδιαίτερα επιμελημένη κατασκευή.

Η βάση του από σειρές καμπύλα επεξεργασμένων λίθων, φέρει παραστάδες και γωνίες από λαξευτούς ορθογώνιους λίθους και ενδιάμεσα τμήματα από εξαγωνικούς. Χαρακτηριστικά αρχιτεκτονικά στοιχεία του είναι τα μονολιθικά μαρμάρινα φουρούσια, τα σιδερένια κιγκλιδώματα και οι καπνοδόχοι της σκεπής.

Το ισόγειο, με την ευρύχωρη κεντρική σάλα, χρησίμευε ως χώρος τραπεζικών συναλλαγών και ο όροφος ως κατοικία του διευθυντή, με ξεχωριστή είσοδο. Το κτίριο διατηρεί την αρχική λειτουργία του.

Εμπορική Τράπεζα

Το διώροφο μέγαρο με την χαρακτηριστική ψηλή τοξοστοιχία, στη νότια πλευρά της κεντρικής πλατείας, σύμφωνα με τα παραπάνω στοιχεία, κτίστηκε λίγο μετά τα μέσα της δεκαετίας του 1930 στη θέση ισόγειου καταστήματος, το οποίο στέγαζε το υποκατάστημα της Εμπορικής Τράπεζας από την ίδρυσή του, το 1927.

Η όψη του είναι λιτή, με συμμετρικά ανοίγματα, μπαλκονάκι στον όροφο και πεσσούς, των οποίων η επιμελημένη λιθοδομή ήταν εμφανής ως τη δεκαετία του 1970. Ο όροφος χρησίμευε ως κατοικία του διευθυντή.

Με βάση το πολεοδομικό σχέδιο του 1884, όλες οι οικοδομές στην πλατεία και στους γύρω δρόμους όφειλαν να έχουν στην πρόσοψη στεγασμένη στοά πλάτους 3 μ, διάταξη η οποία ισχύει μέχρι σήμερα. Το 1938 στο κτήριο κατέλυσε ο βασιλιάς Γεώργιος.

Όπως τονίζει στο Αθηναϊκό – Μακεδονικό Πρακτορείο Ειδήσεων η δρ Φωτεινή Λέκκα, επιστημονική υπεύθυνη του Μουσείου Πόλης του Δήμου Καρδίτσας, η πλατεία Ελευθερίας ή «κεντρική», όπως είναι γνωστή, είναι το σημαντικότερο, ίσως, τοπόσημο της Καρδίτσας.

Και εξηγεί: «Η εικόνα που αντικρίζουμε σήμερα δεν είναι βέβαια ιδιαίτερα «ομιλητική», ωστόσο όλη αυτή η ιστορική πληροφορία που έχουμε συγκεντρώσει στο μουσείο θα άξιζε, με τη χρήση των νέων τεχνολογιών ή και με πιο συμβατικούς τρόπους, όπως μικρά διακριτικά κείμενα, να συνοδεύει τον επισκέπτη, δείχνοντάς του ένα άλλο πρόσωπο της πλατείας και της πόλης ευρύτερα».

ΑΠΕ/Απ. Ζώης