Ο Νίκος Καλτσάς, επιστημονικός διευθυντής του Μουσείου Κυκλαδικής Τέχνης, απομακρύνθηκε χθες από τη θέση του. «Καρατομήθηκε», θα λέγαμε, καθώς ο διακεκριμένος αρχαιολόγος και επίτιμος διευθυντής του Εθνικού Αρχαιολογικού Μουσείου διαφοροποιήθηκε με τη στάση του από τους χειρισμούς του Μουσείου Κυκλαδικής Τέχνης (ΜΚΤ) για τη Συλλογή Στερν. Η απουσία του από τη βραδιά/φιέστα, παρουσία του Κυριάκου Μητσοτάκη, ο οποίος κήρυξε τα εγκαίνια της έκθεσης/παρωδία με τον κωμικοτραγικό τίτλο «Γυρισμός» των 15 κυκλαδικών ειδωλίων, ήταν εξαιρετικά ηχηρή, σχολιάστηκε ποικιλοτρόπως και φυσικά δεν άρεσε ούτε στη διοίκηση του μουσείου, ούτε στο Μαξίμου.
Σύμφωνα με ασφαλείς πληροφορίες μας, η πρόεδρος του Δ.Σ. Σάντρα Μαρινοπούλου κάλεσε χθες στο γραφείο της τον κ. Καλτσά και του ανακοίνωσε τη λήξη της συνεργασίας τους για οικονομικούς λόγους. Αστειότητες φυσικά. Κανείς δεν ξεκινάει τις οικονομικές περικοπές από τον διευθυντή του. Πολλώ δε μάλλον όταν αυτός έχει σπουδαίο έργο πίσω του και θεωρείται από τους κορυφαίους στο είδος του.
Η απομάκρυνση από τη θέση του μοιάζει εκδικητική και συνδέεται με την αξιοπρεπή στάση του για τη Συλλογή Στερν, καθώς δεν στήριξε τους χειρισμούς και τις αποφάσεις της κυβέρνησης, του υπουργείου Πολιτισμού και του ΜΚΤ. Η επίσημη ενημέρωση της «Εφ.Συν.» από το ΜΚΤ είναι «οικονομικοί λόγοι και περικοπές. Δεν θα υπάρξει αντικατάσταση» μας είπαν. Αιτιολογία που δεν πείθει ούτε τους αφελείς.
Ο Νίκος Καλτσάς αποφάσισε να μη μιλήσει δημόσια επί του παρόντος. Ωστόσο άφησε αιχμές κατά της εξουσίας και το στίγμα της απόφασής του σε ανάρτησή του στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης. «Αν διαφωνήσεις με την “εξουσία” να είσαι έτοιμος να υποστείς τις συνέπειες. Αν, όμως, έχεις χτίσει τον δικό σου κόσμο γύρω από μια καθαρή και φωτεινή συνείδηση και δεν επιτρέψεις να σου τον μαγαρίσουν και να σου τον καταστρέψουν, δεν έχει και τόση σημασία το αντίτιμο που θα πληρώσεις… Αυτά. 12 Ιανουαρίου 2023», έγραψε.
Οι σχέσεις του Νίκου Καλτσά με τη διοίκηση του ΜΚΤ κλονίστηκαν μετά την ανακοίνωση της συμφωνίας της Συλλογής Στερν που ως γνωστόν νομιμοποιεί προϊόντα που προέρχονται από αρχαιοκαπηλική δράση. Ο Νίκος Καλτσάς είχε επιλέξει να είναι απών και από την ξενάγηση, που κατόπιν πιέσεων των δημοσιογράφων διοργανώθηκε στην έκθεση, λίγες ημέρες μετά τα εγκαίνια, καθώς ήταν η πρώτη φορά που το μουσείο επιχείρησε να αποφύγει πάση θυσία ένα τετ α τετ μαζί τους. Τελικά εκείνη η ξενάγηση είχε γίνει παρουσία της υπουργού Πολιτισμού Λίνας Μενδώνη, η οποία σήκωσε αποκλειστικά το βάρος των πιεστικών απαντήσεων, ενώ η κ. Μαρινοπούλου παρακολουθούσε εξαιρετικά αμήχανη και κάποιες φορές νευρική. Σημειωτέον πάντως ότι η έκθεση έχει ελάχιστη επισκεψιμότητα ή -κοινώς- πάει άπατη.
Να θυμίσουμε ότι ο Νίκος Καλτσάς ανέλαβε τα καθήκοντά του στο ΜΚΤ την 1η Οκτωβρίου 2021 και εργαζόταν επάνω στη νέα περιοδική έκθεση που αφορά το αρχαίο δράμα και πρόκειται να παρουσιαστεί το 2024, αλλά και στην επανέκθεση μέρους των μουσειακών συλλογών. Εχει διανύσει θεαματική πορεία στο πεδίο, επί 35 χρόνια εργάστηκε στην Αρχαιολογική Υπηρεσία εκ των οποίων τα 19 στο Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο, όπου διατέλεσε διευθυντής του επί 11 χρόνια. Κατά τη διάρκεια της θητείας του επέβλεψε, σχεδίασε και υλοποίησε με υποδειγματικό τρόπο την επανέκθεση των συλλογών του, ενώ διοργάνωσε και παρουσίασε εκθέσεις που προσέλκυσαν το κοινό όπως: «Αγών», «Πολύχρωμοι θεοί», «Αθήνα Σπάρτη», «Πραξιτέλης», «Γυναικών λατρείες» και άλλες, με κορωνίδα το «Ναυάγιο των Αντικυθήρων» το 2012, που θεωρείται έκθεση-σταθμός όχι μόνο για το Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο, αλλά για τις αρχαιολογικές εκθέσεις σε εθνικό και διεθνές επίπεδο.