Το όρος Μαίναλο εντάσσεται στον εμβληματικό θεσμό των «Απάτητων Βουνών» και αποκτά, όπως υποστηρίζει το Υπουργείο Περιβάλλοντος, καθεστώς υψηλής προστασίας, καθώς με υπουργική απόφαση του Υφυπουργού, Γιώργου Αμυρά, απαγορεύεται η διάνοιξη δρόμου ή δημιουργία τεχνητών επιφανειών, ως μέσο προστασίας της μοναδικής βιοποικιλότητάς του.
Η συνολική έκταση του Μαινάλου που εντάσσεται στα «Απάτητα Βουνά» είναι 44,98 τ.χλμ., υψομετρικού εύρους 1.107 μέτρων (από 730 έως 1.837 μ.) και εκτείνεται νότια του χιονοδρομικού κέντρου της περιοχής και βορειοδυτικά της πόλης της Τρίπολης. Αποτελείται από εκτάσεις κωνοφόρων δασών, κυρίως δασικών οικοσυστημάτων Κεφαλληνιακής Ελάτης και Μαύρης Πεύκης και προσφέρει καταφύγιο σε σπάνια είδη νυχτερίδας, όπως η Nyctalus leisleri και στην ενδημική πεταλούδα Callimorpha quadripunctaria (οικογένεια πεταλούδας της Ρόδου).
Η περιοχή ξεχωρίζει για τον πλούτο της ενδημικής και μη ερπετοπανίδας, την ελληνική σαύρα Lacerta graeca και την πελοποννησιακή Podarcis peloponnesiaca, ενώ είναι ένας από τους αγαπημένους ορεινούς όγκους ορειβατών.
Έως σήμερα έχουν κηρυχθεί Απάτητα Βουνά με ισάριθμες υπουργικές αποφάσεις, μεγάλες περιοχές σε 7 ορεινούς όγκους, συνολικής έκτασης 1.042 τ.χλμ. Ειδικότερα:
- Λευκά Όρη 382,06 τ.χλμ. (νομοί Χανίων & Ρεθύμνου)
- Σάος 97,30 τ.χλμ. (Σαμοθράκη)
- Σμόλικας 102,89 τ.χλμ. (νομοί Ιωαννίνων & Γρεβενών)
- Τύμφη 202,75 τ.χλμ. (νομός Ιωαννίνων)
- Ταΰγετος 143,23 τ.χλμ. (νομοί Λακωνίας & Μεσσηνίας)
- Χατζή 45,61 τ.χλμ. (νομός Τρικάλων)
- Άγραφα 94,92 τ.χλμ. (νομοί Καρπενησίου & Καρδίτσας)
Όπως τονίζει το Υπουργείο Περιβάλλοντος, τα «Απάτητα Βουνά» αποτελούν ένα φρένο στην υπερεκμετάλλευση του περιβάλλοντος από τις ανθρώπινες δραστηριότητες, χωρίς όμως να βάζουν εμπόδια σε επενδύσεις, καθώς αφορούν σε περιοχές ανέγγιχτες στο πέρασμα του χρόνου.
Η πρωτοβουλία του Υπουργείου Περιβάλλοντος, βασίζεται επιστημονικά σε σχετική έρευνα του Τμήματος Βιολογικών Εφαρμογών και Τεχνολογιών του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων και της καθηγήτριας Βασιλικής Κατή.
Σύμφωνα με την υπουργική απόφαση, επιτρέπεται η σήμανση, επισκευή, συντήρηση και βελτίωση υφιστάμενων ορειβατικών και πεζοπορικών μονοπατιών. Ο οικοτουρισμός μπορεί να αναπτυχθεί σε κάθε περιοχή που παρουσιάζει ενδιαφέρον από άποψη βιοποικιλότητας και αισθητικής τοπίου συμβάλλοντας στη διατήρηση ή στη δημιουργία κινήτρων για μετάβαση σε πράσινη οικονομική δραστηριότητα όπως βιολογικές καλλιέργειες, προώθηση παραδοσιακών προϊόντων κ.ά.
Ο Υπουργός Περιβάλλοντος κι Ενέργειας, Κώστας Σκρέκας, έκανε την ακόλουθη δήλωση: «Με την ένταξη του Μαινάλου στον πρωτοποριακό θεσμό των «Aπάτητων Βουνών» που η Κυβέρνησή μας δημιούργησε, αποδεικνύουμε για άλλη μια φορά ότι η προστασία του Περιβάλλοντος αποτελεί πρωταρχική και αδιαπραγμάτευτη προτεραιότητά μας. Έτσι προστατεύουμε τη βιοποικιλότητα, αντιμετωπίζουμε αποτελεσματικά την κλιματική αλλαγή και παράλληλα κάνουμε τα βουνά μας πόλο έλξης για τους πολίτες της Ελλάδας και τους τουρίστες που την επισκέπτονται».
Ο Υφυπουργός Περιβάλλοντος και Ενέργειας, Γιώργος Αμυράς, δήλωσε: «Σήμερα, το μοναδικής ομορφιάς όρος Μαίναλο μπαίνει στην οικογένεια των Απάτητων Βουνών! Πριν από έναν χρόνο ξεκινήσαμε έναν περιβαλλοντικό θεσμό, πρωτοπορώντας στην Ευρώπη. Τα οκτώ βουνά απέκτησαν αυστηρό καθεστώς προστασίας, ενώ ολοκληρώθηκε η χαρτογράφηση για τουλάχιστον άλλους 40 ορεινούς όγκους. Προστατεύουμε τις παρθένες περιοχές και τη βιοποικιλότητα, ως μία απάντηση έναντι της κλιματικής κρίσης».