Οι οφθαλμολογικές εξετάσεις σύντομα θα αποτελέσουν παρελθόν, καθώς για μεγαλύτερη ασφάλεια τη θέση τους αναμένεται να πάρουν τα νέου τύπου τεστ γνωσιακών λειτουργιών.
Η οδήγηση δεν είναι απλώς «δήλωση» ανεξαρτησίας. Αλλά μια απαραίτητη δραστηριότητα για τους ηλικιωμένους.
Κι αυτό διότι μπορούν να επισκεφτούν φίλους τους, να πάνε μόνοι τους στον γιατρό κ.ά.
Ωστόσο, υπάρχουν κίνδυνοι και γι’ αυτούς, για τους υπόλοιπους οδηγούς, αλλά και για τους πεζούς.
Στην Ελλάδα επιτρέπεται να οδηγούν όλοι, μέχρι τα βαθιά γεράματα. Ωστόσο, από την συμπλήρωση της ηλικίας των 65 ετών και έπειτα, για όλες τις κατηγορίες διπλωμάτων, η ισχύς της ανανέωσης τους γίνεται κάθε 3 χρόνια μετά από ιατρικές εξετάσεις, κυρίως από οφθαλμίατρο.
Ωστόσο, πρόκειται για εξαιρετικά ξεπερασμένο επιστημονικά κανόνα, καθώς η οδήγηση δεν εξαρτάται αποκλειστικά από το πόσο καθαρά και μακριά μπορεί να δει κάποιος.
Στο προσκήνιο οι γνωσιακές λειτουργίες του οδηγού
Οι γνωσιακές λειτουργίες που μειώνονται με την πρόοδο της ηλικίας είναι ακόμη πιο σημαντικός παράγοντας για ασφαλή οδήγηση, καθώς μέρος τους αποτελούν και τα αντανακλαστικά.
Πρόκειται για τις άμεσες αντιδράσεις και τις αποφάσεις που πρέπει ένας οδηγός να πάρει σε κλάσματα δευτερολέπτου, προκειμένου να αποφύγει το ατύχημα. Και εδώ ακριβώς είναι το πρόβλημα.
Διότι υπάρχουν ηλικιωμένοι άνω των 75 ετών με ελάχιστη έκπτωση των νοητικών λειτουργιών, αλλά υπάρχουν και άτομα 60 ετών, στα οποία ο εγκέφαλος δεν λειτουργεί όσο σωστά θα έπρεπε να λειτουργεί στην ηλικία τους.
Μάλιστα, υπάρχουν και «συμπτώματα» τα οποία θα χτυπήσουν το καμπανάκι στον οδηγό, ώστε να σταματήσει από μόνος του να οδηγεί.
Αν, για παράδειγμα, τον τελευταίο καιρό έχει παρατηρήσει ότι έχει αδυναμία να παρακολουθεί και να υπακούει στα σήματα κυκλοφορίας ή όταν συνειδητοποιήσει ότι η αντίδρασή τους σε καταστάσεις έκτακτου ανάγκης δεν είναι άμεσες.
Οι νοητικές λειτουργίες είναι απαραίτητες για την επεξεργασία των πληροφοριών που λαμβάνουμε ώστε να αγνοούμε τους περισπασμούς, να θυμόμαστε τη διαδρομή μας, να ανταποκρινόμαστε σε σήματα κυκλοφορίας και να παίρνουμε άμεσα τις σωστές αποφάσεις.
Η νόσος του Πάρκινσον και η άνοια μπορούν να εμποδίσουν κάποιον οδηγό από το να πάρει τις σωστές αποφάσεις για την ασφάλεια τη δική του και των άλλων.
Ωστόσο, αυτές και άλλες παθήσεις, στις περισσότερες περιπτώσεις εκδηλώνονται με έντονα συμπτώματα αργότερα και ενώ το κακό με το αυτοκίνητο έχει συμβεί.
Αυτός είναι ο λόγος που από το 2017 η Ιαπωνία έχει θέσει υποχρεωτικές εξετάσεις για τις γνωσιακές λειτουργίες σε όλους όσους επιθυμούν να οδηγούν από την ηλικία των 75 ετών και πάνω.
Αυτό σημαίνει ότι όλοι όσοι βρίσκονται κοντά σε αυτήν την ηλικία, περνούν από ειδικό νευρολόγο και εξετάσεις, προκειμένου να έχουν το δικαίωμα να συνεχίσουν να οδηγούν το αυτοκίνητό τους.
Μάλιστα, μέσα σε έξι μήνες από την εφαρμογή της νέας πολιτικής στην Ιαπωνία, φάνηκε ότι περισσότεροι από 30.000 οδηγοί στη χώρα είχαν συμπτώματα άνοιας και οι 674 από αυτούς έχασαν το δίπλωμα οδήγησης, διότι κρίθηκαν επικίνδυνοι για τη δημόσια ασφάλεια.
Προβλήματα υγείας και όχι η ηλικία συνδέονται με τα περισσότερα ατυχήματα
Αυτό σημαίνει ότι κάποιοι άνθρωποι θα πρέπει να σταματήσουν να οδηγούν σε πολύ μικρότερη ηλικία, ενώ κάποιοι ηλικιωμένοι θα μπορούν να συνεχίσουν να πιάνουν το τιμόνι με ασφάλεια.
Μάλιστα, στις ΗΠΑ και άλλες χώρες, αναμένεται σύντομα να αλλάξει το σύστημα με τον απλό οφθαλμολογικό έλεγχο και οι οδηγοί μεγάλης ηλικίας να υποβάλλονται σε ειδικά τεστ που θα αποδεικνύουν ότι έχουν και σωστά αντανακλαστικά.
«Τα νεότερα δεδομένα συνηγορούν στο ότι η μεγαλύτερη ηλικία δεν συνδέεται από μόνη της με περισσότερα ατυχήματα», εξηγεί στην Washington Post η ΑAnne Dickers, εργοθεραπεύτρια και καθηγήτρια στο Πανεπιστήμιο της Ανατολικής Καρολίνας, η οποία κάνει εδώ και χρόνια έρευνες για τους ηλικιωμένους οδηγούς και την ασφάλεια.
Οι 9 παθήσεις που θέτουν σε κίνδυνο τους οδηγούς
Εκτός από την έκπτωση των νοητικών λειτουργιών, ης άνοιας γενικότερα και τα προβλήματα της όρασης, υπάρχουν και άλλες 7 παθήσεις που θέτουν σε κίνδυνο τους οδηγούς.
Σύμφωνα με έρευνα της Εθνικής Υπηρεσίας Ασφάλειας Οδικής Κυκλοφορίας (NHTSA) των ΗΠΑ, άτομα με διαβήτη, γλαύκωμα, ηπατική εγκεφαλοπάθεια, εκφύλιση της ωχράς κηλίδας, αποφρακτική άπνοια ύπνου, εγκεφαλικό και νόσο του Πάρκινσον, βρίσκονται σε υψηλότερο κίνδυνο.
Ωστόσο, πρόσφατη μελέτη έχει δείξει ότι το μεγαλύτερο ποσοστό των ατυχημάτων συμβαίνει στους ηλικιωμένους που έχουν ήπια άνοια.
Πάντως, καθώς οι νόμοι στην Ελλάδα και ειδικά για τέτοια θέματα καθυστερούν πολύ να αλλάξουν, οι επιστήμονες υπογραμμίζουν ότι όλοι άνω των 70 ετών θα πρέπει να κάνουν προληπτικά εξετάσεις για τις γνωσιακές λειτουργίες, ώστε να είναι σίγουροι για τον εαυτό τους και για τους άλλους όταν βγαίνουν στον δρόμο.
Αν πάντως σας φαίνεται δελεαστικό ένα καινούργιο αυτοκίνητο με υπερσύγχρονα χαρακτηριστικά ασφαλείας, όπως οι αισθητήρες αποφυγής σύγκρουσης, λάβετε υπόψη ότι αυτά δεν υποκαθιστούν τις ικανότητες του οδηγού.
Μερικές φορές, μάλιστα, όπως αναφέρουν οι επιστήμονες, η αλλαγή του οχήματος μπορεί να δημιουργήσει ακόμη και ήπια σύγχυση σε έναν οδηγό συνηθισμένο σε ένα συγκεκριμένο τύπο αυτοκινήτου.