Έξτρα σύνταξη που, σύμφωνα με εκτιμήσεις, μπορεί να φτάσει έως τα 519 ευρώ και να καταβάλλεται για καθορισμένο όμως διάστημα (π.χ. 20ετία ή 25ετία ή και 15ετία) θα μπορούν να πάρουν οι σημερινοί ασφαλισμένοι μέσω των επαγγελματικών ταμείων.

Αντί σύνταξης, θα έχουν τη δυνατότητα να πάρουν τα χρήματα που τους αναλογούν ως εφάπαξ. Στην περίπτωση αυτή οι παροχές, ανάλογα με τον μισθό, τις εισφορές, τις αποδόσεις και τα χρόνια ασφάλισης, αγγίζουν τις 125.000 ευρώ.

Με νομοσχέδιο που ετοιμάζει και πρόκειται να καταθέσει το υπουργείο Εργασίας και Κοινωνικής Ασφάλισης το φθινόπωρο, ο θεσμός των επαγγελματικών ταμείων αποκτά πλέον σημαντικό ρόλο στο ασφαλιστικό σύστημα και έρχεται ως ο δεύτερος πυλώνας να συμπληρώσει την κύρια και την επικουρική σύνταξη με έξτρα παροχές για τους ασφαλισμένους.

Σχετική μελέτη με προτάσεις που αξιοποιήθηκαν στη σύνταξη του νομοσχεδίου έχει εκπονήσει το ΙΟΒΕ από τον Φεβρουάριο του 2022.

1 Ιδρυση Ταμείου Επαγγελματικής Ασφάλισης με ελάχιστο αριθμό 100 ασφαλισμένων. Αυτό σημαίνει ότι μια επιχείρηση που απασχολεί 200 άτομα προσωπικό μπορεί να προχωρήσει στην ίδρυση Ταμείου για το προσωπικό της ακόμη και αν οι μισοί δεν επιθυμούν να ενταχθούν σε αυτό.

2 Ελάχιστο ποσοστό εισφορών από 1% και άνω επί του εισοδήματος, οι οποίες θα εκπίπτουν από το φορολογητέο εισόδημα. Η μελέτη του ΙΟΒΕ για τα επαγγελματικά ταμεία (Φεβρουάριος 2022) χρησιμοποιεί σενάριο για μέση εισφορά 3%. Για τις εισφορές θα υπάρχουν κλίμακες. Οι ασφαλισμένοι θα μπορούν να ξεκινήσουν με χαμηλό ασφάλιστρο και στην πορεία με καλύτερες αποδοχές να ανεβάζουν το ασφάλιστρο σε 3% ή 5%. Οι εισφορές δεν θα είναι υποχρεωτικές για τους εργοδότες αλλά προαιρετικές. Ως κίνητρο για να μπουν και οι εργοδότες στα επαγγελματικά ταμεία προβλέπεται να ισχύσει και για αυτές τις εισφορές έκπτωση φόρου, όπως ισχύει για τις υποχρεωτικές εισφορές σε κύρια και επικουρική ασφάλιση. Στη μελέτη του ΙΟΒΕ προτείνεται να μπει πλαφόν εισφορών (εργαζομένου και εργοδότη) μέχρι το 25% του ετήσιου εισοδήματος του ασφαλισμένου.

3 Ιδρυση Ταμείων με εργοδότες και ασφαλισμένους από όμοιους ή διαφορετικούς κλάδους (πολυεργοδοτικά ταμεία) στα οποία θα ασφαλίζονται μισθωτοί μαζί με ελεύθερους επαγγελματίες. Στην πράξη ανοίγει ο δρόμος για τη σύσταση ενός Υπερταμείου Επαγγελματικής Ασφάλισης για συμπληρωματικές συνταξιοδοτικές παροχές με «μετόχους» τους εργοδότες και τα συνδικάτα (Πολυεργοδοτικό Ταμείο Κοινωνικών Εταίρων).

4 Μηνιαία πληρωμή της σύνταξης ή εφάπαξ εξόφληση με φορολόγηση 10% ή 15%. Το επικρατέστερο από τα σενάρια που εξετάστηκαν ως προς τη φορολογία των εφάπαξ παροχών είναι να φορολογούνται με συντελεστή 10%, ώστε να μη δημιουργεί αντικίνητρο ασφάλισης στα επαγγελματικά ταμεία. Σήμερα η φορολόγηση είναι μηδενική και όσα Ταμεία έχουν στα καταστατικά τους την καταβολή εφάπαξ παροχών αυτές δεν φορολογούνται.

Αντιθέτως, στην ιδιωτική ασφάλιση οι συνταξιοδοτικές παροχές φορολογούνται. Με τον νέο νόμο επιχειρείται εξορθολογισμός της φορολόγησης με ενιαίο συντελεστή για τις εφάπαξ παροχές των επαγγελματικών ταμείων (που τώρα είναι αφορολόγητες) και της ιδιωτικής ασφάλισης. Πρακτικά και εφόσον επιβεβαιωθεί ο φόρος 10%, ένας ασφαλισμένος που θα έχει καταβάλει εισφορές για μία 20ετία σε Ταμείο Επαγγελματικής Ασφάλισης και θα έχει σωρεύσει από εισφορές με ποσοστά 7%-8% και από υπεραξίες επένδυσής τους ένα ποσό της τάξης των 80.000 ευρώ, θα μπορεί είτε να το πάρει εφάπαξ με φόρο 10%, άρα να του μείνουν καθαρά 72.000 ευρώ, είτε να παίρνει 333 ευρώ τον μήνα ως έξτρα σύνταξη για μία 20ετία. Αν ο ασφαλισμένος είναι σήμερα 50 ετών, θα μπορεί να ζητήσει την έξτρα παροχή μετά το 70ό έτος. Αν όμως είναι 40 ετών και ασφαλιστεί για 30 έτη στο επαγγελματικό ταμείο, τότε στην ηλικία των 70 ετών μπορεί να παίρνει έως και 500 ευρώ έξτρα σύνταξη πάνω στην κύρια και την επικουρική.

5 Διάρκεια ασφάλισης χωρίς περιορισμούς. Η διάρκεια ασφάλισης στα επαγγελματικά ταμεία δεν θα υπόκειται σε περιορισμούς, που σημαίνει ότι ένας εργαζόμενος θα μπορεί να ασφαλιστεί για όσο θέλει ή να αλλάζει Ταμεία στη διάρκεια της εργασίας του, αν βρίσκει καλύτερες παροχές. Ωστόσο, ενδέχεται να μπει ηλικιακός περιορισμός ή και συνδυασμός ηλικίας και μίνιμουμ ασφάλισης. Αν τεθεί μόνο ηλικιακός περιορισμός, τότε είναι πιθανό να μείνουν εκτός οι ηλικίες ασφαλισμένων μετά το 62ο έτος, που θεμελιώνεται δικαίωμα για σύνταξη (πλήρους με 40ετία σε όλα τα Ταμεία ή μειωμένης μόνο για τα Ταμεία μισθωτών).

Στη μελέτη του ΙΟΒΕ, πάντως, προτείνεται η ασφάλιση σε επαγγελματικό ταμείο να έχει μια ελάχιστη περίοδο καταβολής εισφορών τα 10 χρόνια, ενώ για ασφαλισμένους που αρχίζουν να σκέφτονται τη συνταξιοδότηση (μετά τα 55) να δοθεί η δυνατότητα για αυξημένες εισφορές (συνολικά εργαζομένου και εργοδότη) πάνω και από το 25% του ετήσιου εισοδήματός τους, ώστε σε μία 10ετία (55 έως 65) να καταφέρουν να «χτίσουν» ένα ικανοποιητικό συμπλήρωμα σύνταξης.

ΟΙ 3 ΠΥΛΩΝΕΣ ΤΟΥ ΝΕΟΥ ΜΟΝΤΕΛΟΥ ΑΣΦΑΛΙΣΗΣ

Το μοντέλο ασφάλισης που θα έχουν, κυρίως, οι νέοι αλλά και παλαιότεροι ασφαλισμένοι με 20-30 έτη εργασίας θα βασίζεται σε τρεις πυλώνες:

1 Στην κύρια και την επικουρική σύνταξη, που είναι ο πρώτος πυλώνας, υποχρεωτικός για όλους τους ασφαλισμένους.

2 Στη συμπληρωματική σύνταξη ή εφάπαξ παροχή (αντί μηνιαίας σύνταξης), που θα λαμβάνουν καταβάλλοντας τις ανάλογες εισφορές στα Ταμεία Επαγγελματικής Ασφάλισης (δεύτερος πυλώνας, προαιρετικής ασφάλισης).

3 Στις έξτρα συνταξιοδοτικές καλύψεις (σύνταξη ή εφάπαξ ποσό), καθώς και στις πρόσθετες παροχές υγείας που δίνουν σήμερα τα συνταξιοδοτικά προγράμματα και οι καλύψεις ιατροφαρμακευτικής περίθαλψης των ασφαλιστικών εταιριών (τρίτος πυλώνας – ιδιωτική ασφάλιση).

Τι δίνουν τα Ταμεία που ήδη λειτουργούν

Στο ελληνικό ασφαλιστικό σύστημα υπάρχουν 23 επαγγελματικά ταμεία με 168.000 ασφαλισμένους που λειτουργούν και δίνουν συντάξεις από το 2005 και μετά. Είναι, κυρίως, κλαδικά και δεν καλύπτουν όλους τους ασφαλισμένους παρά μόνο συγκεκριμένων κλάδων (π.χ. υπάλληλοι υπουργείου Οικονομικών, ΕΛΤΑ, ΟΤΕ κ.ά.).

Σύμφωνα με τη μελέτη του ΙΟΒΕ, το ύψος των παροχών που κατέβαλαν τα ΤΕΑ ανήλθε στα 8,62 εκατ. ευρώ το 2020, ενώ το ποσό εφάπαξ παροχής ανά ασφαλισμένο αυξάνεται συνεχώς και το μέσο ποσό από το 2005 έως το 2020 έφτασε στις 12.700 ευρώ. Η μέση ηλικία των ασφαλισμένων που έλαβαν την εφάπαξ παροχή ήταν στα 62,3 έτη, ενώ ο μέσος όρος ετών ασφάλισης ήταν 7,5 έτη.

Εξτρα σύνταξη έως 519 ευρώ τον μήνα για 20 με 25 έτη

Οι συντάξεις από τα επαγγελματικά ταμεία μπορεί να φτάνουν έως και τα 519 ευρώ μηνιαίως, αλλά δεν θα είναι εφ’ όρου ζωής. Η μηνιαία παροχή εξαρτάται από τον ορίζοντα που θα επιλέξει να τη λαμβάνει ο ασφαλισμένος. Η διάρκεια καταβολής είναι συνάρτηση του συνολικού ποσού που θα έχει σωρεύσει στον κουμπαρά του.

Ο κουμπαράς της επαγγελματικής ασφάλισης συγκεντρώνει:

α) τις εισφορές των ασφαλισμένων και

β) τις αποδόσεις των εισφορών.

Εισφορές και αποδόσεις αθροίζονται και προκύπτει το τελικό ποσό που ο ασφαλισμένος μπορεί να το λάβει εφάπαξ ή να το παίρνει κάθε μήνα για όσους μήνες ζητήσει. Αν, για παράδειγμα, το τελικό ποσό είναι 30.000 ευρώ και το ζητήσει ως σύνταξη για τα επόμενα 20 χρόνια, τότε θα παίρνει 125 ευρώ τον μήνα. Αν το μειώσει στα 15 χρόνια, θα παίρνει 167 ευρώ μηνιαία σύνταξη.

Στο βασικό σενάριο της μελέτης του ΙΟΒΕ, η επαγγελματική ασφάλιση επεκτείνεται σταθερά, σε μία περίοδο 20ετίας ξεκινώντας από το 2022, έτσι ώστε να καλύψει το 50% των εργαζομένων, τόσο των μισθωτών όσο και των ελεύθερων επαγγελματιών. Οι εισφορές είναι κατά μέσο όρο 5%. Οι ασφαλισμένοι καταβάλλουν εισφορές για 20 έτη και εισπράττουν μία εφάπαξ παροχή, ίση με τις εισφορές συν τις αντίστοιχες αποδόσεις, με τη συνταξιοδότησή τους στο τέλος αυτής της περιόδου ασφάλισης. Η ετήσια ονομαστική απόδοση των τοποθετήσεων των Ταμείων Επαγγελματικής Ασφάλισης, η οποία ταυτίζεται με την ονομαστική απόδοση των νοητών αποταμιεύσεων κάθε ασφαλισμένου, είναι 3,5%.

 Παραδείγματα

1 Ασφαλισμένος με μισθό 1.550 ευρώ που καταβάλλει εισφορές για 20 χρόνια σε επαγγελματικό ταμείο μπορεί να πάρει κατ’ εκτίμηση ένα εφάπαξ ποσό 50.729 ευρώ ή να λαμβάνει με τη μορφή μηνιαίας σύνταξης 211 ευρώ για τα επόμενα 20 έτη. Με 25ετία, θα έχει 67.777 ευρώ ή μηνιαία σύνταξη 282 ευρώ.

2 Ασφαλισμένος με μισθό 2.850 ευρώ που καταβάλλει εισφορές για 20 χρόνια σε επαγγελματικό ταμείο μπορεί να πάρει κατ’ εκτίμηση ένα εφάπαξ ποσό 93.275 ευρώ ή να λαμβάνει μηνιαία σύνταξη 389 ευρώ για τα επόμενα 20 έτη. Με 25ετία, θα έχει εφάπαξ 124.623 ευρώ ή μηνιαία σύνταξη 519 ευρώ.

3 Ασφαλισμένος με μισθό 1.160 ευρώ που καταβάλλει εισφορές για 20 χρόνια σε επαγγελματικό ταμείο μπορεί να πάρει κατ’ εκτίμηση ένα εφάπαξ ποσό 37.965 ευρώ ή να λαμβάνει μηνιαία σύνταξη 158 ευρώ για τα επόμενα 20 έτη. Με 25ετία, θα έχει εφάπαξ 50.724 ευρώ ή μηνιαία σύνταξη 211 ευρώ.

ΤΙ ΣΥΝΤΑΞΗ ΔΙΝΕΙ Η ΑΣΦΑΛΙΣΗ ΣΕ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΚΟ ΤΑΜΕΙΟ (*)

(*) Εκτιμήσεις με βασικό σενάριο μελέτης ΙΟΒΕ. Στον υπολογισμό ελήφθησαν υπόψη: α) Μηνιαία εισφορά ασφαλισμένου 3%, όλα τα χρόνια. β) Μέση ετήσια απόδοση των εισφορών 3% καθ’ όλη τη διάρκεια ασφάλισης. γ) Μέση αύξηση μισθών 3% κατ’ έτος. δ) Διάρκεια μηνιαίας σύνταξης 20 έτη μετά τη συνταξιοδότηση.

Πηγή