Δεκαέξι κανόνες της ισχύουσας φορολογικής νομοθεσίας πρέπει να προσέξουν φέτος ιδιαίτερα οι έγγαμοι φορολογούμενοι κατά τη συμπλήρωση των φορολογικών δηλώσεων για τα εισοδήματα του 2023.

1. Κοινή φορολογική δήλωση υποχρεούνται να υποβάλουν όλα τα έγγαμα ζευγάρια που δεν έχουν γνωστοποιήσει μέχρι τις 28 Φεβρουαρίου 2024 στην ΑΑΔΕ την πρόθεσή τους για υποβολή χωριστών δηλώσεων.

2. Οι έγγαμοι μπορούν να υποβάλουν χωριστά τις φορολογικές τους δηλώσεις, ο καθένας για τα εισοδήματά του, εφόσον ο ένας εκ των δύο γνωστοποιήσει την επιλογή του αυτή στην ΑΑΔΕ μέχρι τις 28 Φεβρουαρίου. Την επιλογή για χωριστή δήλωση φορολογίας εισοδήματος αρκεί να τη γνωστοποιήσει οποιοσδήποτε από τους δύο συζύγους.  

3. Η γνωστοποίηση της επιλογής για υποβολή χωριστών δηλώσεων γίνεται μέσω ειδικής ηλεκτρονικής εφαρμογής που λειτουργεί ήδη στον διαδικτυακό τόπο www.aade.gr. Ο ενδιαφερόμενος φορολογούμενος μπορεί να προβεί στη γνωστοποίηση ακολουθώντας τη διαδρομή Πολίτες → Εισόδημα → Γνωστοποίηση Χωριστής Δήλωσης, είτε ο ίδιος με τους δικούς του κωδικούς πρόσβασης είτε, από ειδικά για το σκοπό αυτό εξουσιοδοτημένο λογιστή-φοροτεχνικό, με τους προσωπικούς του κωδικούς πρόσβασης.

4. Η γνωστοποίηση της επιλογής για υποβολή χωριστής δήλωσης φορολογίας εισοδήματος δεν χρειάζεται πλέον να γίνεται κάθε έτος μέχρι το τέλος Φεβρουαρίου από δω και στο εξής.Από τη στιγμή που θα γίνει φέτος δεν θα χρειαστεί να γίνεται και τα επόμενα έτη. Μόνο εφόσον οι σύζυγοι επιθυμήσουν σε κάποιο από τα επόμενα έτη να ανακαλέσουν την επιλογή υποβολής χωριστών δηλώσεων θα χρειαστεί να προβούν στη σχετική γνωστοποίηση στην ΑΑΔΕ.  

5. 5. Σε περίπτωση υποβολής χωριστών δηλώσεων από τους συζύγους, το εισόδημα του κάθε ανήλικου εξαρτώμενου τέκνου που προέρχεται από τον κοινό γάμο και δεν έχει υποχρέωση υποβολής δικής του δήλωσης προστίθεται στα εισοδήματα του γονέα που έχει το μεγαλύτερο εισόδημα και δηλώνεται μόνο από αυτόν.

6. Στην περίπτωση υποβολής χωριστών δηλώσεων από εγγάμους, το ελάχιστο τεκμήριο διαβίωσης ανέρχεται σε 3.000 ευρώ για κάθε σύζυγο, ενώ στην περίπτωση υποβολής κοινής δήλωσης ισχύει ελάχιστο τεκμήριο διαβίωσης 5.000 ευρώ και για τους δύο (2.500 ευρώ για τον καθέναν). 

7. Σε περίπτωση υποβολής χωριστών δηλώσεων φορολογίας εισοδήματος από τους συζύγους δεν υπάρχει επίσης δυνατότητα μεταφοράς από τον έναν σύζυγο στον άλλον τυχόν υπολειπόμενου ποσού δαπανών για αγορές αγαθών και λήψη υπηρεσιών που εξοφλήθηκαν με ηλεκτρονικά μέσα πληρωμής. Δηλαδή, εάν ο ένας εκ των δύο συζύγων δεν έχει πραγματοποιήσει δαπάνες με ηλεκτρονικά μέσα πληρωμής που καλύπτουν το απαιτούμενο ποσοστό 20%-30% επί του ατομικού εισοδήματός του, δεν μπορεί να γίνει μεταφορά τυχόν περισσεύματος δαπανών από τον άλλον σύζυγο, διότι οι δηλώσεις έχουν υποβληθεί χωριστά. Η μεταφορά του περισσεύματος των δαπανών από τον έναν σύζυγο στον άλλον γίνεται αυτόματα κατά την εκκαθάριση της δήλωσης μόνο εφόσον αυτή υποβληθεί από κοινού από τους συζύγους. 

8. Προκειμένου να υποβάλουν χωριστές δηλώσεις φορολογίας εισοδήματος, πρέπει και οι δύο σύζυγοι να διαθέτουν δικό τους κλειδάριθμο. Η σύζυγος που δεν έχει μέχρι τώρα κλειδάριθμο οφείλει να αποκτήσει προκειμένου κι αυτή να μπορέσει να υποβάλει τη δική της δήλωση. 

9. Οι σύζυγοι υποχρεούνται να υποβάλουν χωριστά φορολογικές δηλώσεις  χωρίς να απαιτείται γνωστοποίηση στην ΑΑΔΕ, ο καθένας για τα εισοδήματά του, μόνο εφόσον έχει διακοπεί η έγγαμη συμβίωση κατά το χρόνο υποβολής της δήλωσης ή ο ένας από τους δύο συζύγους είναι σε κατάσταση πτώχευσης ή έχει υποβληθεί σε δικαστική συμπαράσταση. Το βάρος της απόδειξης για τη διακοπή φέρει ο φορολογούμενος. Απαραίτητη προϋπόθεση αποτελεί η ενημέρωση του Τμήματος Διοικητικής και Μηχανογραφικής Υποστήριξης της αρμόδιας ΔΟΥ με τις παραπάνω μεταβολές. 

10. Στις περιπτώσεις υποβολής χωριστών δηλώσεων, η κύρια κατοικία δηλώνεται από τον κάθε σύζυγο στον πίνακα 5 του εντύπου Ε1 στους αντίστοιχους κωδικούς κύριας κατοικίας. Ο κάθε σύζυγος συμπληρώνει το ποσοστό ιδιοκτησίας του σε περίπτωση ιδιόκτητης κατοικίας, το ποσοστό του ως μισθωτής σε περίπτωση μισθωμένης κατοικίας και το ποσοστό της δωρεάν παραχώρησης, αντίστοιχα. 

11. Στις περιπτώσεις έγγαμων φορολογουμένων που έχουν γνωστοποιήσει την επιλογή τους για υποβολή χωριστών δηλώσεων, εφόσον ο ένας εκ των δύο συζύγων δεν έχει ποσοστό συνιδιοκτησίας στην κύρια κατοικία, είτε είναι ιδιόκτητη είτε δωρεάν παραχωρημένη, ούτε συμμετέχει ως μισθωτής στη μισθωμένη κύρια κατοικία, οφείλει, στη χωριστή δήλωση που θα υποβάλει, να συμπληρώσει τον κωδικό 801 του πίνακα 6 με τον ΑΦΜ του άλλου συζύγου, καθώς και τον κωδικό 092 που αφορά στη φιλοξενία, επιλέγοντας, κατά την ηλεκτρονική υποβολή, την ένδειξη «συνοίκηση με σύζυγο», η οποία περιλαμβάνεται στον αναδυόμενο πίνακα επιλογών. 

12. Σε κάθε περίπτωση υποβολής κοινής δήλωσης από εγγάμους που έχουν από κοινού εξαρτώμενα τέκνα με τουλάχιστον 67% αναπηρία τα οποία δεν υποβάλλουν ατομικές δηλώσεις, οι κωδικοί 005-006 του πίνακα 3 στους οποίους πρέπει να αναγραφεί ο αριθμός των τέκνων αυτών για την εξασφάλιση μείωσης φόρου 200 ευρώ συμπληρώνονται μόνο από τον σύζυγο, κι αν ο φόρος του δεν επαρκεί για να αφαιρεθεί ολόκληρο το ποσό της έκπτωσης, τότε το ποσό αυτό πιστώνεται, κατά την εκκαθάριση της δήλωσης, στο φόρο της συζύγου ή του άλλου μέρους του συμφώνου συμβίωσης. 

13. Σε περίπτωση υποβολής χωριστών δηλώσεων, τα τέκνα που προέρχονται από κοινό γάμο, καθώς και τα αναγνωρισμένα τέκνα πρέπει να δηλώνονται ως εξαρτώμενα μέλη και από τους δύο συζύγους, ώστε και οι δύο, εφόσον είναι μισθωτοί ή συνταξιούχοι, να δικαιούνται αφορολόγητο προσαυξημένο με βάση τον αριθμό των τέκνων.

14. Σε κάθε περίπτωση εγγάμων, είτε υποβάλουν από κοινού τη δήλωση είτε χωριστά, θα διενεργείται και φέτος ξεχωριστή βεβαίωση του φόρου και θα εκδίδονται δύο εκκαθαριστικά σημειώματα, ένα για κάθε σύζυγο. Αυτό, στην περίπτωση της υποβολής κοινής δήλωσης, δεν επηρεάζει επ’ ουδενί τον τρόπο υπολογισμού των τεκμηρίων διαβίωσης για την κύρια κατοικία, τα αυτοκίνητα και τα λοιπά περιουσιακά στοιχεία, ούτε τον τρόπο κάλυψης των τεκμηρίων ούτε την κατοχύρωση του αφορολογήτου. Οι κανόνες οι οποίοι προβλέπουν επιβάρυνση με τεκμήριο του καθενός ανάλογα με το τι πραγματικά κατέχει επί ακινήτων και αυτοκινήτων, κάλυψη των τεκμηρίων του ενός συζύγου από τα εισοδήματα του άλλου και κατοχύρωση του αφορολογήτου του ενός με δαπάνες του άλλου εξακολουθούν να ισχύουν και εφαρμόζονται κανονικά. Η διαφορά είναι μόνο ότι, εξαιτίας της έκδοσης δύο ξεχωριστών εκκαθαριστικών, τυχόν πιστωτικό υπόλοιπο (επιστροφή φόρου) του ενός συζύγου δεν συμψηφίζεται με τυχόν χρεωστικό υπόλοιπο του άλλου, ενώ στην περίπτωση που έχουν και οι δύο εκκαθαριστικά σημειώματα με πιστωτικά ποσά, τα ποσά αυτά επιστρέφονται στον κάθε δικαιούχο χωριστά.

15. Στις χωριστές δηλώσεις φορολογίας εισοδήματος συζύγων δεν υφίσταται η έννοια του οικογενειακού εισοδήματος για την κάλυψη των επιμέρους τεκμηρίων καθενός εκ των συζύγων. Κι αυτό, διότι τα τεκμήρια διαβίωσης και απόκτησης περιουσιακών στοιχείων βαρύνουν τον καθέναν ατομικά. Συνεπώς, εάν η σύζυγος έχει πολύ χαμηλά εισοδήματα και τα τεκμήρια τής προσδιορίζουν το φορολογητέο εισόδημα σε πολύ μεγάλο ύψος, δεν μπορεί να καλύψει την επιπλέον διαφορά φορολογητέου εισοδήματος επικαλούμενη τα εισοδήματα του συζύγου. Αυτόματη κάλυψη τεκμηρίων του ενός συζύγου από τα εισοδήματα του άλλου γίνεται μόνο εφόσον υποβληθεί κοινή δήλωση. Ουσιαστικά, σε περίπτωση υποβολής χωριστών δηλώσεων από τους συζύγους, δεν υπάρχει δυνατότητα κάλυψης τεκμηρίων με επίκληση εισοδημάτων από τη χωριστή δήλωση του άλλου συζύγου.

Πηγή