Το ράλι τιμών στην αγορά ακινήτων έχει συμπαρασύρει και τα αγροτεμάχια ως αποτέλεσμα του έντονου επενδυτικού ενδιαφέροντος, αλλά και των αυξημένων τιμών που πωλούνται τους τελευταίους μήνες τα αγροτικά προϊόντα.
Χαρακτηριστικά
Οι τιμές, πάντως, των χωραφιών διαφοροποιούνται ανάλογα με το αν η γη μπορεί να έχει εμπορική χρήση ή αν εφάπτεται με κεντρικό οδικό άξονα, αν είναι το έδαφος επικλινές, καθώς και αν έχει δέντρα, ελιές και άλλα οπωροφόρα, ενώ εξετάζεται και η δυναμική παραγωγής. «Παρόλο που η γεωργική γη υπάγεται στη γενική ταξινόμηση των ακινήτων, έχει ορισμένα μοναδικά χαρακτηριστικά. Τα χαρακτηριστικά αυτά έχουν προστατεύσει τις γεωργικές εκτάσεις από την ακραία πτώση των τιμών των περιουσιακών στοιχείων που παρατηρούνται στην εμπορική και οικιστική ιδιοκτησία κατά την πρόσφατη οικονομική κρίση», εξηγεί ο κ. Μπάκας.
Εως 50% ακριβότερα σε σχέση με το 2022 πωλούνται τα χωράφια στην Αρκαδία, με την κατώτατη τιμή των ποτιστικών να αυξάνονται από τα 1.000 ευρώ το στρέμμα το 2022 στα 1.500 ευρώ φέτος και την ανώτατη τιμή των καλλιεργήσιμων από τα 1.000 στα 1.500 ευρώ το στρέμμα. «Αλμα» έως και 40% καταγράφεται στα αγροκτήματα με ελιές και άλλα οπωροφόρα δέντρα, καθώς, ενώ το 2022 η τιμή τους ανά στρέμμα άγγιζε τις 5.000 ευρώ, το 2024 φτάνει ακόμα και τις 7.000 ευρώ.
Ακόμα μεγαλύτερη άνοδος, έως 67%, παρατηρείται στις τιμές πώλησης των ποτιστικών αγροτεμαχίων στη Λακωνία, με την κατώτερη τιμή τους να ανεβαίνει από τα 1.200 στα 1.500 ευρώ το στρέμμα και την ανώτερη από τα 1.800 στις 3.000 ευρώ το στρέμμα. Αντίστοιχα, τα καλλιεργήσιμα χωράφια από τα 1.300 σκαρφάλωσαν έως τις 2.000 ευρώ, σε αντίθεση με τους ελαιώνες, που η τιμή τους έκανε «βουτιά» έως 30% από τις 5.000-10.000 ευρώ το 2022 στις 4.000-7.000 ευρώ το 2024.
Στοιχεία
Σύμφωνα με στοιχεία του Πανελλαδικού Δικτύου E-Real Estates, που έχει στη διάθεσή του ο «Ε.Τ.» της Κυριακής, στη Μεσσηνία αύξηση κατά περίπου 10% παρουσιάζουν οι τιμές των ποτιστικών, καθώς η κατώτερη τιμή από τα 1.200 ανέβηκε στα 1.300 ευρώ το στρέμμα, ενώ η ανώτερη από τα 1.800 στις 2.000 ευρώ το στρέμμα. Λίγο μεγαλύτερη άνοδο καταγράφουν οι τιμές πώλησης των καλλιεργήσιμων εκτάσεων από τα 1.300 στα 1.500 ευρώ, ενώ, όπως και στη Λακωνία, έτσι και στη Μεσσηνία τα κτήματα με ελαιώνες και οπωροφόρα δέντρα σημειώνουν μεγάλη πτώση από τις 10.000 στις 7.000 ευρώ ανά στρέμμα.
Στη Ναυπακτία και τα δυτικά της Φωκίδας, οι κατώτερες τιμές πώλησης ποτιστικών χωραφιών έχουν αυξηθεί σε μία διετία κατά 500 ευρώ, από τα 1.500 στις 2.000 ευρώ, ενώ οι ελαιώνες έχουν χάσει το 12,5% της αξίας τους, από τις 4.000 στις 3.500 ευρώ. Παρ’ όλα αυτά, η ανώτερη τιμή παραμένει σταθερή στις 5.000 ευρώ ανά στρέμμα.
Στη Θεσσαλία αύξηση έως 50% παρουσιάζουν οι τιμές των ποτιστικών αγροτεμαχίων, από τις 2.000 στις 3.000 ευρώ ανά στρέμμα, ενώ αμετάβλητες είναι οι τιμές στις καλλιεργήσιμες εκτάσεις που αγγίζουν τις 2.000 ευρώ το στρέμμα. Η γη, δε, που περιλαμβάνει ελιές ή άλλα οπωροφόρα δέντρα διατίθεται προς πώληση σε ένα εύρος τιμών από 3.000 έως 6.000 ευρώ το στρέμμα.
«Κατά γενικό κανόνα, οι τιμές της γεωργικής γης υποστηρίζονται από τα κέρδη που προέρχονται από το ίδιο το περιουσιακό στοιχείο. Αλλωστε, τα στοιχεία για την επενδυτική αυτή τάση, παγκοσμίως, είναι συγκλονιστικά. Οι αποδόσεις των επενδύσεων στην αγροτική γη ανέρχονται έως και σε 30% από την εκμετάλλευσή τους, χωρίς να συμπεριλαμβάνονται οι υπεραξίες της γης που δημιουργούνται και η προοπτικά αυξανόμενη ζήτηση για αγροτικά προϊόντα που μπορούν να πολλαπλασιάσουν την απόδοση ιδίων κεφαλαίων», υπογραμμίζει ο πρόεδρος του Πανελλαδικού Δικτύου E-Real Estates.
ΤΙΜΕΣ ΠΩΛΗΣΗΣ ΑΓΡΟΤΙΚΗΣ ΓΗΣ ΑΝΑ ΣΤΡΕΜΜΑ (σε €)
ΑΡΚΑΔΙΑ
| ΕΙΔΟΣ ΑΓΡΟΤΕΜΑΧΙΩΝ | 2022 | 2024 | ΜΕΤΑΒΟΛΗ (%) |
| Ποτιστικά | 1.000-2.500 | 1.500-2.500 | Εως +50% |
| Καλλιεργήσιμα | Εως 1.000 | 700-1.500 | Εως +50% |
| Ελιές και άλλα οπωροφόρα | Εως 5.000 | 4.000-7.000 | Εως +40% |
ΛΑΚΩΝΙΑ
| ΕΙΔΟΣ ΑΓΡΟΤΕΜΑΧΙΩΝ | 2022 | 2024 | ΜΕΤΑΒΟΛΗ (%) |
| Ποτιστικά | 1.200-1.800 | 1.500-3.000 | Εως +67% |
| Καλλιεργήσιμα | Εως 1.300 | Εως 2.000 | Εως +53,8% |
| Ελιές και άλλα οπωροφόρα | 5.000-10.000 | 4.000-7.000 | Εως -30% |
ΜΕΣΣΗΝΙΑ
| ΕΙΔΟΣ ΑΓΡΟΤΕΜΑΧΙΩΝ | 2022 | 2024 | ΜΕΤΑΒΟΛΗ (%) |
| Ποτιστικά | 1.200-1.800 | 1.300-2.000 | Εως +10% |
| Καλλιεργήσιμα | Εως 1.300 | Εως 1.500 | Εως +15,4% |
| Ελιές και άλλα οπωροφόρα | 5.000-10.000 | 4.000-7.000 | Εως -30% |
ΝΑΥΠΑΚΤΙΑ ΚΑΙ ΔΥΤΙΚΑ ΦΩΚΙΔΑΣ
| ΕΙΔΟΣ ΑΓΡΟΤΕΜΑΧΙΩΝ | 2022 | 2024 | ΜΕΤΑΒΟΛΗ (%) |
| Ποτιστικά | 1.500-2.500 | 2.000-2.500 | Εως +33,3% |
| Ελιές και άλλα οπωροφόρα | 4.000-5.000 | 3.500- 5.000 | Εως -12,5% |
ΘΕΣΣΑΛΙΑ/ΛΑΡΙΣΑ
| ΕΙΔΟΣ ΑΓΡΟΤΕΜΑΧΙΩΝ | 2022 | 2024 | ΜΕΤΑΒΟΛΗ (%) |
| Ποτιστικά | 1.500-2.000 | 1.500-3.000 | Εως +50% |
| Καλλιεργήσιμα | 1.500- 2.000 | Εως 2.000 | 0% |
| Ελιές και άλλα οπωροφόρα | – | 3.000-6.000 | – |
Πηγή: Πανελλαδικό Δίκτυο E–Real Estates, τιμές πώλησης σε €/στρέμμα
Με 3,5% αύξηση ετησίως «τρέχουν» τα ενοικιαστήρια
Σε ανοδική τροχιά κινούνται και τα ενοίκια της αγροτικής γης, τα οποία, σύμφωνα με την ΕΛΣΤΑΤ, το 2023 αυξήθηκαν κατά 3,5% σε σχέση με έναν χρόνο πριν, ωθώντας προς τα πάνω το κόστος παραγωγής για τους αγρότες. Ωστόσο, οι τιμές παρουσιάζουν έντονες διακυμάνσεις σε όλη την Ελλάδα, καθώς επηρεάζονται από μια σειρά παραγόντων, όπως το κλίμα και η εγγύτητα σε δίκτυα, η ποιότητα και η κλίση του εδάφους, αλλά και οι κανόνες που ισχύουν για την προσφορά και τη ζήτηση.
«Χρυσή» πληρώνουν την καλλιεργήσιμη γη στην Αττική οι αγρότες. Σύμφωνα με στοιχεία της Eurostat για το 2022, η τιμή ενοικίασης διαμορφώνεται στα 104,8 ευρώ το στρέμμα ετησίως, σε υπερδιπλάσια δηλαδή τιμή σε σχέση με τον πανελλαδικό μέσο όρο, που είναι στα 48,6 ευρώ το στρέμμα. Λαμβάνοντας υπ’ όψιν την αύξηση των μισθωμάτων που καταγράφει η ΕΛΣΤΑΤ, το 2023 το κόστος ενοικίασης θα ανέλθει περίπου στα 108,5 ευρώ το στρέμμα ετησίως.
Στη δεύτερη θέση «φιγουράρει» η Κρήτη, με την τιμή μίσθωσης των αγροτεμαχίων να διαμορφώνεται το 2022 στα 89,2 ευρώ ανά στρέμμα ετησίως, ενώ για το 2022 αναμένεται να αγγίξει τα 92,3 ευρώ το στρέμμα. Ακολουθούν τα νησιά του Βόρειου Αιγαίου με 84,3 ευρώ ανά στρέμμα και τα νησιά του Αιγαίου με 79,5 ευρώ το στρέμμα, με τις εκτιμήσεις να αναφέρουν ότι τα μισθώματα θα φτάσουν το 2023 τα 87,3 και τα 82,3 ευρώ το στρέμμα.
Την πρώτη πεντάδα των υψηλών ενοικίων αγροτικής γης συμπλήρωσε η Πελοπόννησος με 60,7 ευρώ ανά στρέμμα το 2022 (και 62,8 ευρώ το 2023) και έπεται η Στερεά Ελλάδα με 58 ευρώ το στρέμμα, όπου τα μισθώματα αναμένεται να φτάσουν τα 60 ευρώ ανά στρέμμα ετησίως. Μία θέση χαμηλότερα βρίσκεται η Δυτική Ελλάδα, όπου οι τιμές μίσθωσης των χωραφιών κινήθηκαν στα επίπεδα των 55,8 ευρώ ανά στρέμμα και ακολούθησε η Κεντρική Ελλάδα με 52,9 ευρώ. Οι τιμές τους, αν ληφθεί υπ’ όψιν η αύξηση του 3,5% της ΕΛΣΤΑΤ, ενδέχεται να διαμορφωθούν στα 57,8 και τα 54,8 ευρώ ανά στρέμμα αντίστοιχα.
Τα 50 ευρώ ανά στρέμμα εκτιμάται ότι θα ξεπεράσει το 2023 η τιμή των προς ενοικίαση αγροτεμαχίων στη Θεσσαλία από 48,4 ευρώ έναν χρόνο πριν. Κάτω από το «φράγμα» των 40 ευρώ αναμένεται να κινηθούν οι τιμές στο Νότιο Αιγαίο, στην Ηπειρο, στη Δυτική Μακεδονία και τα νησιά του Ιονίου.
ΤΙΜΕΣ ΕΝΟΙΚΙΑΣΗΣ ΑΓΡΟΤΙΚΗΣ ΓΗΣ ΑΝΑ ΣΤΡΕΜΜΑ (σε €)
| ΠΕΡΙΟΧΗ | 2019 | 2020 | 2021 | 2022 | METABOΛΗ (%) 2019-2022 | 2023 (*εκτίμηση) |
| Αττική | 95,1 | 96,1 | 103,4 | 104,8 | +10,2% | 108,5 |
| Κρήτη | 82,3 | 96 | 99,8 | 89,2 | +8,4% | 92,3 |
| Βόρειο Αιγαίο | 85,4 | 83,3 | 83,3 | 84,3 | -1,3% | 87,3 |
| Νησιά Αιγαίου | 75 | 81,2 | 82,8 | 79,5 | +6% | 82,3 |
| Πελοπόννησος | 53,3 | 57,2 | 59,9 | 60,7 | +13,9% | 62,8 |
| Στερεά Ελλάδα | 55,3 | 54,9 | 55,7 | 58 | +4,9% | 60 |
| Δυτική Ελλάδα | 52,8 | 51,6 | 52,9 | 55,8 | +5,7% | 57,8 |
| Κεντρική Ελλάδα | 47,8 | 49 | 49,9 | 52,9 | +10,7% | 54,8 |
| Θεσσαλία | 42,6 | 44,4 | 44,4 | 48,4 | +13,6% | 50,1 |
| Κεντρική Μακεδονία | 42,5 | 45,3 | 46,4 | 46,7 | +9,9% | 48,3 |
| Βόρεια Ελλάδα | 35,9 | 37,8 | 39,1 | 39,9 | +11,1% | 41,3 |
| Ανατολική Μακεδονία- Θράκη | 34,4 | 35,7 | 37,2 | 39,3 | +14,2% | 40,7 |
| Νότιο Αιγαίο | 37 | 31 | 31 | 36,9 | -0,3% | 38,2 |
| Ηπειρος | 31,2 | 30 | 29,8 | 32,2 | +3,2% | 33,3 |
| Δυτική Μακεδονία | 22,9 | 24,2 | 25,6 | 25,9 | +13,1% | 26,8 |
| Ιόνια Νησιά | 22,5 | 21,4 | 23,3 | 25,5 | +13,3% | 26,4 |
| Μέσος όρος | 44,8 | 46,4 | 47,6 | 48,6 | – | – |