Η διόρθωση αυτής της αδικίας θα είναι -εκτός απροόπτου- μια από τις αλλαγές που θα περιλαμβάνει το πακέτο ρυθμίσεων για τις συντάξεις χηρείας που επεξεργάζονται αρμόδια στελέχη στο υπουργείο Εργασίας και Κοινωνικών Ασφαλίσεων με στόχο να περιληφθούν σε νέο ασφαλιστικό νομοσχέδιο το φθινόπωρο.

Μπορεί το φλέγον θέμα για την ηγεσία του υπουργείου είναι το πώς θα επιστραφούν από περίπου 60.000 χήρες και χήρους του ιδιωτικού τομέα τα επιπλέον ποσά συντάξεων που τους καταβάλλονται χωρίς την περικοπή που προβλέπει ο νόμος μετά την πρώτη τριετία χορήγησής τους, αλλά την ίδια στιγμή αναδεικνύονται εξόφθαλμες αδικίες και στρεβλώσεις που καθιστούν τους συνταξιούχους χηρείας πολίτες β΄ κατηγορίας σε σχέση με τους υπόλοιπους συνταξιούχους.

Τρείς από τις αδικίες αυτές έχουν μπει στο στόχαστρο του υπουργείου Εργασίας με σκοπό να αποκατασταθούν στο νέο νομοσχέδιο. Οι αδικίες που βαίνουν προς αποκατάσταση στις συντάξεις χηρείας είναι οι εξής:

1. Η άρση της απαγόρευσης που ισχύει σήμερα για την απασχόληση των συνταξιούχων χηρείας επί ποινή μείωσης της σύνταξης χηρείας κατά 50%. Το ισχύον καθεστώς προβλέπει ότι αν η χήρα ή ο χήρος πάρει δική του σύνταξη ή απασχοληθεί μετά την πρώτη τριετία από την απονομή της σύνταξης λόγω θανάτου, θα λαμβάνει τη σύνταξη λόγω θανάτου μειωμένη κατά 50%, σε αντίθεση με τους συνταξιούχους γήρατος ή αναπηρίας, οι οποίοι με τον νέο νόμο μπορούν να απασχολούνται λαμβάνοντας ολόκληρη τη σύνταξη. Το υπουργείο Εργασίας, σύμφωνα με τις πληροφορίες του «Ε.Τ.», εξετάζει να άρει την αδικία, επιτρέποντας και στους συνταξιούχους λόγω θανάτου να απασχολούνται χωρίς να έχουν μείωση της σύνταξης, εφόσον δεν λαμβάνουν άλλη σύνταξη πέραν της χηρείας.
2. Η επανεξέταση της ιδιότητας των συνταξιούχων λόγω θανάτου ώστε να θεωρούνται μονογονεϊκή οικογένεια για φορολογικούς σκοπούς και για τη λήψη επιδομάτων με τα ίδια κριτήρια που ισχύουν για τις μονογονεϊκή οικογένειες. Μπορεί να μοιάζει παράδοξο, αλλά είναι πραγματικότητα ότι η χήρα ή ο χήρος γονέας αντιμετωπίζεται ως προς τα εισοδηματικά κριτήρια και τις όποιες απαλλαγές φόρου, όπως οι οικογένειες με δύο γονείς! Το πιο χαρακτηριστικό παράδειγμα που δείχνει την αντίφαση και την αδικία είναι το επίδομα θέρμανσης. Οι δικαιούχοι σύνταξης χηρείας με ή χωρίς παιδιά έχουν τα ίδια εισοδηματικά κριτήρια με τα ζευγάρια, με αποτέλεσμα να κόβονται από τη λήψη του επιδόματος, παρότι θα έπρεπε να κρίνονται ως μονογονείς για τους οποίους ισχύουν διευρυμένα κριτήρια εισοδήματος (ως 27.000 ευρώ) που τους επιτρέπουν να λαμβάνουν το επίδομα.
3. Αναδρομικό κούρεμα τουλάχιστον κατά 20% στα ποσά συντάξεων που θα κληθούν να επιστρέψουν στον ΕΦΚΑ οι συνταξιούχοι λόγω θανάτου από ταμεία του ιδιωτικού τομέα στην περίπτωση που μετά την πρώτη τριετία από την ισχύ του «νόμου Κατρούγκαλου» απασχολούνται ή λαμβάνουν δική τους σύνταξη. Υπό την αίρεση ότι η επιστροφή δεν θα εφαρμοστεί σε όσους εξακολουθούν να απασχολούνται από το 2024 και μετά (λόγω εξίσωσης με την απασχόληση των λοιπών συνταξιούχων που δεν έχουν περικοπή σύνταξης), τα ποσά που τελικώς κληθούν να επιστρέψουν οι συνταξιούχοι θα είναι από το 2019 και μετά και από αυτά που θα επιστρέψουν θα πρέπει να αφαιρεθεί τουλάχιστον ο επιπλέον φόρος που κατέβαλαν οι συνταξιούχοι, όπως και οι λοιπές κρατήσεις που είχαν (6% για ασθένεια και κράτηση ΕΑΣ). Για παράδειγμα δικαιούχος σύνταξης χηρείας 720 ευρώ, ο οποίος μετά την πρώτη τριετία είχε και δική του σύνταξη (έστω 800 ευρώ), θα έπρεπε να λαμβάνει τη μισή σύνταξη χηρείας (360 ευρώ), συν τα 800 ευρώ από τη δική του σύνταξη. Η περικοπή όμως δεν έγινε και ο συνταξιούχος εξακολουθεί να λαμβάνει σήμερα 720 ευρώ από σύνταξη χηρείας και 800 ευρώ από τη δική του σύνταξη. Αν ζητηθεί να επιστρέψει τα 360 ευρώ αναδρομικά για όλα τα προηγούμενα έτη, θα πρέπει ταυτόχρονα να πάρει πίσω τον επιπλέον φόρο που πλήρωσε όλα τα προηγούμενα χρόνια για τη σύνταξη χηρείας που έπαιρνε (720 ευρώ) και επιπρόσθετα να του επιστραφεί η επιπλέον εισφορά ασθένειας 6% που κατέβαλε για τη σύνταξη που θα επιστρέψει, όπως και η κράτηση ΕΑΣ 3% που είχε στη σύνταξη χηρείας επειδή μαζί με τη σύνταξη γήρατος ξεπερνούσε το ποσό των 1.400 ευρώ, πάνω από το οποίο όλες οι συντάξεις έχουν κράτηση ΕΑΣ. Με τις επιστροφές αυτές (φόρος, εισφορά ασθένειας και κράτηση ΕΑΣ) ο συνταξιούχος θα πρέπει να έχει ένα κούρεμα άνω του 20% στα ποσά που θα του ζητηθούν να επιστρέψει στον ΕΦΚΑ από τη σύνταξη χηρείας.

Πώς γίνονται φτωχότεροι στον ΟΓΑ

Στις αδικίες που θα πρέπει να αποκατασταθούν εντάσσονται και οι περιπτώσεις συνταξιούχων του ΟΓΑ με σύνταξη χηρείας από άλλο Ταμείο. Σε αυτές τις περιπτώσεις οι συνταξιούχοι έχουν διπλή περικοπή, καθώς χάνουν άμεσα το προνοιακό κομμάτι της σύνταξης του ΟΓΑ και το 50% της σύνταξης χηρείας μετά την πρώτη τριετία, με αποτέλεσμα σε πολλές περιπτώσεις να καταλήγουν με μικρότερη σύνταξη από αυτή που θα είχαν αν αποποιούνταν εξαρχής τη σύνταξη χηρείας.

Στο τραπέζι η επιλογή σύνταξης και η μία εθνική

Στις αλλαγές που ετοιμάζονται για τις συντάξεις χηρείας περιλαμβάνονται μεταξύ άλλων:

1. Η επαναφορά της διάταξης που προβλέπει ότι σε περίπτωση που ο δικαιούχος σύνταξης χηρείας παίρνει και δική του σύνταξη, να έχει το δικαίωμα να επιλέξει τη μικρότερη σύνταξη που θα έχει την περικοπή μετά την 3ετία.
2. Η συγχώνευση των δύο εθνικών συντάξεων σε μία. Σήμερα οι δικαιούχοι σύνταξης χηρείας που έχουν ταυτόχρονα και δική τους σύνταξη παίρνουν δύο ανταποδοτικές και δύο εθνικές συντάξεις. Αυτό που θα εξεταστεί με το νέο καθεστώς είναι να μετατραπεί η δεύτερη εθνική σύνταξη χηρείας σε ποσό προσωπικής διαφοράς ώστε να ισχύσει ο νόμος που προβλέπει τη χορήγηση μιας εθνικής σύνταξης, ανεξαρτήτως αριθμού συνταξιοδοτικών δικαιωμάτων.

Πόσο κόβεται η σύνταξη χηρείας μετά την πρώτη τριετία

(*)Με εργασία ή δεύτερη σύνταξη. Ποσά συντάξεων μικτά

Πηγή