«Συνεργασία ναι, υπό προϋποθέσεις. Συγκόλληση, κατηγορηματικά όχι. Δεν νομίζω ότι την ελληνική κοινωνία θα την συνεγείρει η προοπτική επανένωσης των θραυσμάτων του ΣΥΡΙΖΑ. Και η συνεργασία μόνο στο πλαίσιο μιας ευρύτατης σύγκλισης των δυνάμεων του προοδευτικού χώρου, της Αριστεράς , της Κεντροαριστεράς, της Πολιτικής Οικολογίας έχει νόημα. Ας μην προτρέχουμε όμως γιατί υπάρχει και η τελική φάση εκλογής, το δράμα δεν έχει τελειώσει. Και με όσα μεσολάβησαν δεν αρκεί μια πολιτική συμφωνία.
Ορισμένοι απέδειξαν ότι είναι ικανοί να υπογράψουν και να ανεχτούν τα πάντα προκειμένου να ικανοποιήσουν προσωπικές φιλοδοξίες», αναφέρει χαρακτηριστικά ο Νίκος Μπίστης στην πολύ ενδιαφέρουσα συνέντευξή του, κάνοντας λόγο για «συνεργασία, σύγκλιση, συμμαχικό σχήμα, εναλλακτική πρόταση». Ταυτόχρονα αποστέλλει μήνυμα στη Χαριλάου Τρικούπη πως βρισκόμαστε πλέον στην εποχή των μεγάλων προοδευτικών συγκλίσεων. «Όσοι στο ΠΑΣΟΚ αποκλείουν την συνεργασία με την Αριστερά, πολύ απλά διευκολύνουν τον στριμωγμένο Μητσοτάκη», διαμηνύει.
-Εξελίξεις και αλλαγές, αυτόν το καιρό, στον ΣΥΡΙΖΑ; Σας αφορούν ή σας αφήνουν αδιάφορους;
Προφανώς μας αφορούν και τις παρακολουθούμε προσεκτικά. Το ίδιο και τις διεργασίες στο ΠΑΣΟΚ. Εφόσον η στρατηγική της Νέας Αριστεράς εμπεριέχει την ανασύνθεση του χώρου της Αριστεράς, της ευρύτερης προοδευτικής παράταξης και την συγκρότηση αξιόπιστου εναλλακτικού συμμαχικού μετώπου για την αντιμετώπιση της ΝΔ θα είμασταν αφελείς και ανακόλουθοι αν λέγαμε το αντίθετο.
-Όμως με τον ΣΥΡΙΖΑ και όσους υπερψήφισαν την πρόταση μομφής στον Κασσελάκη διατυπώνεται η ένσταση της καθυστερημένης αντίδρασης, της αφωνίας τους όταν ο Κασσελάκης επιτίθετο με βαριές χαρακτηρισμούς στα στελέχη της Νέας Αριστεράς.
Δεν ήταν μόνο ο Κασσελάκης. Ήταν και ο Πολάκης. Ήταν και διάφοροι άλλοι οσφυοκάμπτες της εκάστοτε κομματικής εξουσίας. Και προφανώς υπήρχαν και άλλοι πολλοί με καλή προαίρεση που με μια στρεβλή αντίληψη κομματικού πατριωτισμού ήθελαν να δώσουν χρόνο στην ηγεσία Κασσελάκη αγνοώντας τα σημάδια. Με αυτούς τους συντρόφους μας προφανώς κάποια στιγμή θα ξαναβρεθούμε γιατί δεν έσπασε ο ψυχικός δεσμός.
Οι Αριστεροί/ες ξέρουμε να ξεχωρίζουμε το πρωτεύον, το επείγον, το sine qua non από το σημαντικό δευτερεύον. Και κάνουμε πολιτική περιορίζοντας το θυμικό μας Το κύριο, λοιπόν, αυτή την στιγμή ήταν να ηττηθεί ένα επικίνδυνος τυχοδιώκτης και ο περίγυρος του πριν η – δεδομένη- βλάβη που έχει επιφέρει στην Αριστερά και την προοδευτική παράταξη καταστεί ανήκεστος. Το ποιοι έφεραν τον Κασσελάκη (που δεν είναι ακόμα σαφές), το ποιοι τον υπέθαλψαν (που είναι σαφέστερο) και το ποιοι τον ανέχθηκαν (που είναι σαφέστατο) έχουν την σημασία τους αλλά είμαστε ήδη στην επόμενη φάση. Ας αφήσουμε πίσω αυτήν την δραματική περίοδο, ας επουλώσουμε πληγές και ας κοιτάξουμε μπροστά .
-Αν οι εξελίξεις στον ΣΥΡΙΖΑ οδηγήσουν σε μια ηγεσία από τον χώρο των 87 και των συμμάχων τους , βλέπετε δυνατότητα επανασυγκόλλησης; Το ρωτάω γιατί ενώ η Νέα Αριστερά ηθικά και πολιτικά φαίνεται πως δικαιώθηκε από τις εξελίξεις, εκλογικά δεν συνέβη το ίδιο.
Να σας πω πρώτα για την Νέα Αριστερά. Μια επιλογή που εκ των πραγμάτων περιέχει το στοιχείο διάσπασης και της νέας αρχής σπάνια δικαιώνεται σε πρώτο χρόνο. Ακόμα και το ΠΑΣΟΚ που σφράγισε την μεταπολιτευτική ιστορία της χώρας, στις εκλογές του 1974 είδε για τα καλά την πλάτη της Ένωσης Κέντρου- Νέες Δυνάμεις του Γεωργίου Μαύρου. Η πολιτική σε τελευταία ανάλυση είναι και τέχνη του προβλέπειν. Εμείς προβλέψαμε σωστά την δραματική εξέλιξη για τον ΣΥΡΙΖΑ υπό την ηγεσία ενός ανθρώπου που δεν είχε σχέση με την Αριστερά με την επί πλέον επιβάρυνση της αβάσταχτης ελαφρότητας.
Διασώσαμε την πολιτική μας αξιοπρέπεια και δώσαμε μια πρώτη – μικρή έστω – χειρολαβή σε όσους ήθελαν να κρατηθούν μακριά από σενάρια γελοιοποίησης της Αριστεράς. Οι σύντροφοι μας που ανέχτηκαν ή υποβοήθησαν σε πρώτη φάση, την εκλογή Κασσελάκη έκαναν ένα σοβαρότατο πολιτικό λάθος που τώρα το πληρώνει όλος ο χώρος με μια γενικευμένη απαξίωση. Το πληρώνει όμως και η χώρα η οποία βρίσκεται χωρίς αξιωματική αντιπολίτευση εδώ και ένα χρόνο. Αλλά στην Αριστερά των αναρίθμητων συγκρούσεων πρέπει να ισχύει το χριστιανικό «ο αναμάρτητος πρώτος τον λίθο βαλέτω»
-Με μια νέα ηγεσία όμως βλέπετε δυνατότητα συνεργασίας;
Συνεργασία ναι, υπό προϋποθέσεις. Συγκόλληση, κατηγορηματικά όχι. Δεν νομίζω ότι την ελληνική κοινωνία θα την συνεγείρει η προοπτική επανένωσης των θραυσμάτων του ΣΥΡΙΖΑ. Και η συνεργασία μόνο στο πλαίσιο μιας ευρύτατης σύγκλισης των δυνάμεων του προοδευτικού χώρου, της Αριστεράς , της Κεντροαριστεράς, της Πολιτικής Οικολογίας έχει νόημα. Ας μην προτρέχουμε όμως γιατί υπάρχει και η τελική φάση εκλογής, το δράμα δεν έχει τελειώσει. Και με όσα μεσολάβησαν δεν αρκεί μια πολιτική συμφωνία. Ορισμένοι απέδειξαν ότι είναι ικανοί να υπογράψουν και να ανεχτούν τα πάντα προκειμένου να ικανοποιήσουν προσωπικές φιλοδοξίες. Η αξιοπιστία των προσώπων έχει ισότιμη αξία – μην σας πω μεγαλύτερη-με την όποια πολιτική προσέγγιση.
-Σταθερά υποστηρίζετε την ανάγκη σύγκλισης των προοδευτικών δυνάμεων. Πού στηρίζετε την αισιοδοξία σας ότι αυτό μπορεί να γίνει στην Ελλάδα;
Να αντιστρέψω το ερώτημα. Ας μου δείξει κάποιος ένα άλλο δρόμο για την αντιμετώπιση του Μητσοτάκη, των συμμάχων του και της νεοφιλελεύθερης πολιτικής τους. Κάποιοι αναδεικνύουν και απολυτοποιούν τον δρόμο των κινημάτων, του ριζοσπαστισμού. Αναγκαία αλλά όχι ικανή προϋπόθεση. Να το δείξω με ένα πρόσφατο παράδειγμα. Τα κίτρινα γιλέκα και τα συνδικάτα έπαιξαν τον ρόλο τους στην Γαλλία Αυτό όμως που ταρακούνησε τον Μακρόν και ανέκοψε την επέλαση της Λεπέν ήταν η συγκρότηση του Νέου Λαϊκού Μετώπου. Στην Ιταλία μόνο η συσπείρωση γύρω από την Συμμαχία Δημοκρατικού Κόμματος και 5 Αστεριών δίνει ελπίδα.
Παντού σε Ευρώπη και Λατινική Αμερική ευρύτατες συγκλίσεις των δυνάμεων του προοδευτικού χώρου αντιμετωπίζουν την Δεξιά και την ακροδεξιά επέλαση. Είναι, όπως έδειξε η Γαλλία, ο πιο βατός δρόμος για την αποδέσμευση λαϊκών στρωμάτων από τον ακροδεξιό δήθεν ριζοσπαστισμό. Το κόκκινο στεφάνι στους δήμους γύρω από το Παρίσι είχε σκοτεινιάσει και με το Νέο Λαϊκό Μέτωπο ξαναβρήκε το χρώμα του. Αν δεν μας αρέσει αυτός ο δρόμος για την Αριστερά ο μόνος που απομένει είναι αυτός του ΚΚΕ. Υπομονή μέχρι να ωριμάσουν οι συνθήκες για τον Σοσιαλισμό. Το 7% να το κάνουμε 8% και το 3% να το κάνουμε 5%. Επειδή θεωρώ αυτή την στάση αντιπαραγωγική προτείνω να το κάνουμε ακριβώς όπως με το Νέο Λαϊκό Μέτωπο στην Γαλλία, προσαρμοσμένο στις συνθήκες μας.
-Προφανώς δεν σας διαφεύγει ότι εκτός από το Γαλλικό θετικό παράδειγμα στην Ευρώπη έχουμε και αρνητικά παραδείγματα.
Η Γαλλία και παλιότερα η Ισπανία και η Πορτογαλία είναι η εξαίρεση. Ο κανόνας είναι αυτό που επισημαίνετε. Είμαστε σε φάση υποχώρησης της Αριστεράς σε όλες της τις εκδοχές. Χαρακτηριστικό παράδειγμα η Γερμανία όπου καταγράφηκε άνοδος τόσο του ακροδεξιού όσο και του ακροαριστερού λαϊκισμού Το AFD και την Σάρα Βαγκενκνεχτ συνδέει η σκληρή αντιμεταναστευτική πολιτική. Φοβάμαι ότι το παράδειγμα της Βαγκενκνεχτ θα βρει μιμητές και εδώ. Άρα επείγει η εξαίρεση να γίνει ο κανόνας. Άρα συνεργασία, σύγκλιση, συμμαχικό σχήμα, εναλλακτική πρόταση.
Όσοι διαφωνούν με την πρότασή σας ισχυρίζονται ότι άλλες είναι οι συνθήκες εκεί και άλλες εδώ. Άλλοι οι Σοσιαλιστές εκεί και άλλοι οι Πασόκοι εδώ. Ότι υπάρχουν προγραμματικές διαφορές που δύσκολα γεφυρώνονται. Γενικά ότι αν δεν είναι αδύνατο, πάντως είναι πρόωρο.
Όλα αυτά είναι προφάσεις για όσους δεν θέλουν να ζυμώσουν και αγοράζουν χρόνο για να κοσκινίζουν. Δεν υπάρχει τίποτε πιο επίκαιρο – και θα πρόσθετα και πιο αριστερό – από την ετοιμότητα να ανταποκριθείς στο πιεστικό λαϊκό αίτημα για την ήττα του καθεστώτος Μητσοτάκη. Προφανώς δεν θα είναι μια εύκολη διαδικασία αλλά το πόσο δύσκολη θα αποδειχθεί θα το μάθουμε μόνο όταν την ξεκινήσουμε. Ιδανικές προϋποθέσεις βρίσκεις μόνο σε συνθήκες εργαστηρίου. Στην πραγματική ζωή κινείσαι με ότι υπάρχει και οι συνθήκες ωριμάζουν και με την δική μας παρέμβαση. Ενίοτε δε μια τελματωμένη κατάσταση αναδεύεται με ιλιγγιώδη ταχύτητα. Λίγοι θυμούνται ότι πριν προκηρύξει ο Μακρόν εκλογές οι σχέσεις των κομμάτων που συγκρότησαν την επόμενη το Νέο Λαϊκό Μέτωπο ήταν σε εμφυλιοπολεμικό κλίμα. Και όμως σε χρόνο μηδέν έφτιαξαν πρόγραμμα, έδωσαν εκλογική διέξοδο στα λαϊκά στρώματα και την χαμηλή μεσαία τάξη και άντεξαν ενωμένοι απέναντι στις πολιτικές μανούβρες του Μακρόν. Τα βρήκε ο Μελανσόν με τον Ολάντ, οι Οικολόγοι με τους κομμουνιστές. Ε, δεν μπορώ να ακούω ότι εμείς στην Αριστερά δεν μπορούμε να συνεννοηθούμε με το ΠΑΣΟΚ. Δεν θα λύσουμε δα και το πρόβλημα του Σοσιαλισμού. Ζητήματα αναδιανομής του πλούτου, δημοκρατίας, ενίσχυσης του ΕΣΥ και άλλα πέντε μείζονα θα συζητήσουμε. Ένα μίνιμουμ πρόγραμμα, που λέγαμε παλιά, ανακούφισης των λαϊκών στρωμάτων. Θα υπάρξουν διαφορές, θα γίνουν αναγκαίοι συμβιβασμοί , τελικά θα προχωρήσουμε. Ούτε είναι από την άλλη πλευρά λογικό να ακούμε ότι η λύση είναι η επιστροφή στο μεγάλο , αυτοδύναμο κυβερνών ΠΑΣΟΚ. Για τους λόγους που προανέφερα είμαστε στην εποχή των μεγάλων προοδευτικών συγκλίσεων. Όσοι στο ΠΑΣΟΚ αποκλείουν την συνεργασία με την Αριστερά, πολύ απλά διευκολύνουν τον στριμωγμένο Μητσοτάκη .
-Φτάσαμε, λοιπόν, στο ΠΑΣΟΚ. Το ενδιαφέρον πράγματι σε λίγες ημέρες θα έχει μετατοπιστεί, από όσα συνέβησαν και συμβαίνουν στον ΣΥΡΙΖΑ στην εσωτερική εκλογική διαδικασία στο ΠΑΣΟΚ. Είπατε ότι σας αφορά. Άρα…
Άρα πρώτον ελπίζω να ολοκληρωθεί η διαδικασία με την σοβαρότητα που εξελίσσεται. Το έχει ανάγκη όχι μόνο ο κόσμος του ΠΑΣΟΚ αλλά ολόκληρη η δημοκρατική παράταξη μετά τις κωμικοτραγικές εξελίξεις στην Κασσελακιάδα. Και δεύτερον ελπίζουμε οποίος εκλεγεί να βρίσκεται πιο κοντά στο δικό μας πρόγραμμα, με διάθεση να εργαστεί αμέσως για την συγκρότηση της μεγάλης κοινωνικής και πολιτικής πλειοψηφίας που έχει ανάγκη ο τόπος.