Τίτλοι τέλους για τον θεσμό των προστατευόμενων μαρτύρων

Ξεκάθαρο το μήνυμα τόσο για τους πολίτες που θα ήθελαν να προβούν σε αποκαλύψεις για σκάνδαλα, οργανωμένο έγκλημα κ.ά., όσο και για τους δικαστικούς λειτουργούς.

Σε μια ιδιαιτέρως αμφιλεγόμενη απόφαση προέβη η Οικονομική Εισαγγελία, που ανακοίνωσε πως αναστέλλεται το καθεστώς προστασίας για τους δύο προστατευόμενους μάρτυρες στο σκάνδαλο Novartis. Πρόκειται για τα δύο πρόσωπα που έγιναν γνωστά ως «Αικατερίνη Κελέτση» και «Μάξιμος Σαράφης».

Η εξέλιξη αυτή ήταν απόρροια και των ενεργειών της κυβέρνησης Μητσοτάκη, η οποία τον περασμένο Φεβρουάριο, με τροποποίηση του άρθρου 218 του Κώδικα Πολιτικής Δικονομίας, άλλαξε το καθεστώς της προστασίας μαρτύρων. Πρόκειται για μια κυβέρνηση που επέδειξε έλλειψη πολιτικής βούλησης για την αποτελεσματική προστασία των whistleblowers, παρά τα αιτήματα πολλών οργανώσεων που ζητούσαν ένα ισχυρό νομικό πλαίσιο προστασίας των μαρτύρων δημοσίου συμφέροντος.

Η παραπάνω απόφαση όχι μόνο ανοίγει διάπλατα τον δρόμο για ποινικές διώξεις κατά των δύο προσώπων (από όσους εκτιμούν πως δυσφημίστηκαν από τις σχετικές καταγγελίες), αλλά ταυτόχρονα έχει σημαντική επίδραση σε πολλαπλά επίπεδα της πολιτικής, οικονομικής και κοινωνικής ζωής του τόπου.

Πρώτα από όλα, μπαίνουν τίτλοι τέλους στον θεσμό των προστατευόμενων μαρτύρων, καθώς η απόφαση αυτή αναμένει να κλείσει ερμητικά τα στόματα όλων όσοι θα ήθελαν να αποκαλύψουν (υπό το καθεστώς ανωνυμίας και προστασίας) ζητήματα που αφορούν σε διαφθορά, οργανωμένο έγκλημα κ.ά. Σημειώνεται ότι η προστασία των μαρτύρων είναι ένας θεσμός που εφαρμόζεται με ικανοποιητικά αποτελέσματα, τόσο στην Ευρώπη, όσο και στις ΗΠΑ.

Εξάλλου, η παραπάνω εξέλιξη στέλνει ηχηρό μήνυμα στους δικαστικούς λειτουργούς, οι οποίοι θα κληθούν να χειριστούν στο μέλλον παρόμοιες καταστάσεις.

Επίσης, δίνεται η ευκαιρία να συντηρηθεί και να ακουστεί δυνατά πλέον το αφήγημα περί σκευωρίας, μπαίνοντας στο περιθώριο το ίδιο το σκάνδαλο που κόστισε πανάκριβα στο ελληνικό Δημόσιο. Ουσιαστικά αυτή η απόφαση ισοδυναμεί με οριστικό κλείσιμο της διερεύνησης του σκανδάλου, το οποίο παραμένει στο σκοτάδι.

→ Οι προστατευόμενοι μάρτυρες της Novartis ήταν μεταξύ των βραβευθέντων της ομάδας της Ευρωπαϊκής Αριστεράς / Βόρεια Πράσινη Αριστερά (GUE/NGL) στο Ευρωκοινοβούλιο, το 2020, λαμβάνοντας το βραβείο για «Δημοσιογράφους, Μάρτυρες Δημοσίου Συμφέροντος και Υπερασπιστών του Δικαιώματος στην Ενημέρωση».

Πανηγυρισμοί για την απόφαση

Την ίδια ώρα, η εξέλιξη αυτή προκάλεσε ευφορία στην κυβέρνηση Μητσοτάκη, όπως καταγράφθηκε χαρακτηριστικά στο σχετικό σχόλιο που έκανε ο κυβερνητικός εκπρόσωπος, Παύλος Μαρινάκης. Μεταξύ άλλων, ο Π. Μαρινάκης έκανε λόγο για «απόφαση – σταθμό», χωρίς να διστάσει να πει ότι η ανεξάρτητη Δικαιοσύνη έβγλαε τις «κουκούλες» από τους «ψευδομάρτυρες της σκευωρίας της Novartis».

Στο αφήγημα περί σκευωρίας επένδυσε και ο πρώην πρωθυπουργός, Αντώνης Σαμαράς, ο οποίος επανέλαβε τα «μέχρι τέλους», αναφερόμενος στις ενέργειες που θα κάνει για να τιμωρήσει τους «πρωταγωνιστές αυτής της αθλιότητας».

Σε ανάλογο πνεύμα και υπουργός Άδωνις Γεωργιάδης, που πρόσθεσε ότι «το μείζον» δεν είναι να τιμωρηθούν οι προστατευόμενοι μάρτυρες, αλλά «να αποκαλύψουν ποιοι τους έβαλαν, διότι αποκλείεται μόνοι τους να σκέφθηκαν τέτοια τερατώδη ψεύδη».

ΣΥΡΙΖΑ: Απόφαση – ταφόπλακα

Για ταφόπλακα στον σημαντικό θεσμό της προστασίας μαρτύρων έκανε λόγο η αξιωματική αντιπολίτευση, τονίζοντας μεταξύ άλλων πως ήταν ο θεσμός αυτός «που συντέλεσε στην αποκάλυψη του διεθνούς σκανδάλου Novartis».

Η ανακοίνωση του ΣΥΡΙΖΑ

Για την απόφαση της οικονομικής εισαγγελέως για άρση της προστασίας των δύο κομβικών μαρτύρων του σκανδάλου Novartis

Ταφόπλακα στον σημαντικό θεσμό της προστασίας μαρτύρων, που εφαρμόζεται παντού στην Ευρώπη, κι όχι μόνο, γιατί προάγει την απονομή δικαιοσύνης, ειδικά σε υποθέσεις δημόσιου συμφέροντος.

Ο θεσμός άλλωστε των προστατευόμενων μαρτύρων, ή μαρτύρων δημοσίου συμφέροντος, ήταν που συντέλεσε στην αποκάλυψη του διεθνούς σκανδάλου Novartis.

Οι πανηγυρισμοί της ΝΔ και του κυβερνητικού εκπροσώπου αποπροσανατολίζουν από τη μεγάλη εικόνα:

Χάρη στις καταθέσεις των προστατευόμενων μαρτύρων (και των μαρτύρων που συνεργάστηκαν με την αμερικανική δικαιοσύνη) η Novartis υποχρεώθηκε σε έναν εξωδικαστικό συμβιβασμό με το αμερικανικό δημόσιο ύψους 345 εκατ. δολαρίων. Από αυτά τα 310 εκατ. αφορούσαν τις πρακτικές της Novartis στην Ελλάδα, αλλά η ελληνική κυβέρνηση δεν στράφηκε ποτέ εναντίον της πολυεθνικής.

Να θυμίσουμε ότι οι προστατευόμενοι μάρτυρες της υπόθεσης Novartis βραβεύτηκαν στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο το 2020, με το ετήσιο βραβείο για «Δημοσιογράφους, μάρτυρες δημοσίου συμφέροντος και υπερασπιστές του δικαιώματος στην πληροφόρηση», που απονέμεται προς τιμήν της δολοφονημένης Μαλτέζας δημοσιογράφου, Daphne Caruana Galizia.

Δύο σχόλια ακόμα:

– Το δρόμο για τη σημερινή εξέλιξη άνοιξε φυσικά η ίδια η κυβέρνηση της ΝΔ με τη φετινή τροποποίηση του άρθρου 218 του Κώδικα Πολιτικής Δικονομίας για το καθεστώς της προστασίας μαρτύρων, όπως άλλωστε υπενθύμισε με δήλωσή του σήμερα ο Π. Μαρινάκης.

– Η κυβέρνηση δηλαδή έφτιαξε το πλαίσιο και το περιβάλλον για να παρθεί η απόφαση-ταφόπλακα στο καθεστώς της προστασίας μαρτύρων.