Στην πραγματικότητα, αυτό που προωθεί η πολιτική Τραμπ είναι το «πάγωμα» της σύγκρουσης. Η Ρωσία θα κρατήσει τα εδάφη που έχουν καταλάβει τα στρατεύματά της και η Ουκρανία θα λάβει εγγυήσεις ασφαλείας. Η κατοχή των ουκρανικών εδαφών δεν θα αναγνωριστεί νομικά. Το σενάριο ειρήνευσης Τραμπ είναι σε βάρος της Ουκρανίας, αφού επί της ουσίας χάνει το 1/5 των εδαφών της. Ωστόσο, δεδομένου ότι η Ρωσία προελαύνει στον Ντονμπάς, το «πάγωμα» της σύγκρουσης μπορεί να μην είναι πλέον το χειρότερο σενάριο για την Ουκρανία. Ο χρόνος λειτουργεί υπέρ των Ρώσων και οι Δυτικοί δεν είναι διατεθειμένοι για μια βαθύτερη εμπλοκή στο ουκρανικό μέτωπο.
Oreshnik, ATACMS και Storm Shadow
Αλλά αντί να κατευθυνθεί προς την αποκλιμάκωση, ο ουκρανικός πόλεμος μπήκε σε μια από τις πιο επικίνδυνες φάσεις του για την παγκόσμια ειρήνη. Λίγες εβδομάδες πριν εκπνεύσει η θητεία του, ο πρόεδρος Μπάιντεν έδωσε την άδεια στο Κίεβο να χρησιμοποιήσει τους αμερικανικούς πυραύλους ATACMS για να χτυπήσει στόχους εντός της ρωσικής επικράτειας. Οι ATACMS μπορούν να φτάσουν μέχρι και 300 χιλιόμετρα εντός τη Ρωσίας. Ανάλογη άδεια έδωσε και η βρετανική κυβέρνηση για τη χρήση των πυραύλων Storm Shadow. Όπως ήταν αναμενόμενο, η Ουκρανία εκμεταλλεύτηκε την άδεια του Μπάιντεν για να χτυπήσει στρατιωτικές υποδομές μέσα στη ρωσική ενδοχώρα.
Εξίσου αναμενόμενο είναι ότι ο Πούτιν θα απαντούσε. Αυτό που μάλλον δεν ήταν αναμενόμενο ήταν ότι η Ρωσία θα χρησιμοποιούσε για πρώτη φορά έναν καινούργιο πύραυλο, τον Oreshnik. Ο Oreshnik είναι ένας υπερηχητικός βαλλιστικός πύραυλος μέσου βεληνεκούς που φέρει έξι κεφαλές. Είναι σχεδιασμένος για να φέρει πυρηνικές κεφαλές και δεν μπορεί να αναχαιτιστεί από την αεράμυνα λόγω της ταχύτητάς του. Το απειλητικό μήνυμα του Πούτιν ήταν σαφές.
Αυτό το πυραυλικό παιχνίδι νεκρανασταίνει την πυρηνική απειλή την οποία υποτίθεται ότι ο κόσμος είχε αφήσει πίσω μετά τις συμφωνίες Γκορμπατσόφ-Ρίγκαν για τον περιορισμό των πυρηνικών όπλων.
Παρτίδα πόκερ
Γιατί όμως ο πόλεμος στην Ουκρανία, πήρε αυτήν την απρόσμενη τροπή; Κατ’ αρχάς, το παγκόσμιο σύστημα διέρχεται μια περίοδο αστάθειας και ανασφάλειας της οποίας παρόμοια δεν είχαμε ζήσει τις τελευταίες δεκαετίες. Η λογική των συγκρουόμενων παγκόσμιων στρατοπέδων επιστρέφει, επανεμφανίζονται οι σφαίρες επιρροής και μια νέα διεθνής κούρσα εξοπλισμών έχει ξεσπάσει. Από τη Γάζα έως την Ουκρανία η διεθνής νομιμότητα καταπατάται βάναυσα, το «δίκαιο» του ισχυρότερου επιβάλλεται απροκάλυπτα και όλοι οι μηχανισμοί συλλογική ασφάλειας αποδεικνύονται τραγικά αδύναμοι. Σε αυτόν τον κόσμο της πρωτοφανούς αστάθειας και των σκληρών ανταγωνισμών, μπορεί ανά πάσα στιγμή να συμβεί κάτι που μέχρι πριν λίγο έμοιαζε απίθανό. Το δε «αδιανόητο» αρχίζει να μην είναι και τόσο… αδιανόητο.
Επιπλέον, η τρέχουσα κλιμάκωση μπορεί να μην είναι ασύμβατη με τη στρατηγική Τραμπ. Ας θυμηθούμε τι έγραψε Jamie Dettmer στο Politico μετά την εκλογή Τραμπ: «Ο Τραμπ δεν σκοπεύει απλώς να σηκώσει τα χέρια ψηλά. Θέλει να τελειώσει ο πόλεμος, αλλά δεν πρόκειται να στερήσει από την Ουκρανία όπλα και προμήθειες σε αυτό το στάδιο, γιατί, ως διαπραγματευτής, γνωρίζει ότι μια κατάρρευση της Ουκρανίας θα σήμαινε ότι ο Πούτιν θα είχε το πάνω χέρι στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων».
Επομένως, η υφιστάμενη κλιμάκωση μπορεί να είναι ένα αιματηρό παιχνίδι πόκερ με στόχο την κατάληψη της καλύτερης δυνατής θέσης στην έναρξη των ειρηνευτικών διαπραγματεύσεων.
Κοππά: Κίνδυνος ολέθριου ατυχήματος
Αλλά αυτό το παιχνίδι είναι πολύ επικίνδυνο, εκτιμά η Μαριλένα Κοππά. «Ο Μπάιντεν θέλει να βοηθήσει την Ουκρανία μπαίνοντας στο σπιράλ της κλιμάκωσης», μας είπε η καθηγήτρια Συγκριτικής Πολιτικής στο Πάντειο. Επισήμανε επίσης ότι «η Ουκρανία έχει χάσει εδάφη που ισούνται με την έκτασης της Ελλάδας και οι Ρώσοι συνεχίζουν να προελαύνουν. Αυτήν την πραγματικότητα στο πεδίο δεν μπορούν να την αλλάξουν κάποιες δεκάδες ATACMS που διαθέτουν οι Ουκρανοί».
Η Μαριλένα Κοππά δεν θεωρεί απίθανο η κίνηση Μπάιντεν να έγινε σε συνεννόηση με τον Τραμπ. Υπογράμμισε δε ότι «είναι τεράστιος ο κίνδυνος του ατυχήματος σε αυτό το παιχνίδι του φαίνεσθαι. Οι πρωταγωνιστές ακροβατούν με την παγκόσμια ασφάλεια».