Σύμφωνα με τον Συνήγορο του Πολίτη, δεν μπορούν να βεβαιώνονται ταμειακά οφειλές από κλήσεις του ΚΟΚ μετά την πάροδο τριών ετών από το τέλος του έτους εντός του οποίου εκδόθηκαν οι σχετικές πράξεις βεβαίωσης παράβασης ● Ο φορέας-σύμβουλος του κράτους στηλιτεύει στο πόρισμά του το φαινόμενο κλήσεις της Τροχαίας να πηγαίνουν στους δήμους και από εκεί στους πολίτες με καθυστέρηση πολλών χρόνων, ενίοτε και δεκαετιών.
Ηταν στο μακρινό 2007 όταν ένας/μία συμπολίτης/ισσά μας πάρκαρε το Ι.Χ. σε κάποιον δρόμο, κάποιας πόλης. Κόπηκε κλήση για παράνομο παρκάρισμα (είτε το γνώριζε είτε όχι ο/η κάτοχος του Ι.Χ.). Η Τροχαία διαβίβασε την κλήση στον οικείο δήμο το 2018, δηλαδή 11 χρόνια αργότερα. Ο δήμος με τη σειρά του βεβαίωσε την οφειλή. Και έστειλε στον/στην οδηγό ειδοποίηση για το πρόστιμο το 2024.
Πρόκειται όχι μόνο για ένα υπαρκτό περιστατικό που περιγράφεται σε πόρισμα του Συνηγόρου του Πολίτη για το τι γίνεται και (κυρίως) τι πρέπει να γίνεται με τα πρόστιμα για τις παραβάσεις του Κώδικα Οδικής Κυκλοφορίας (ΚΟΚ).
Αλλά για μια περίπτωση που μοιάζει να επαναλαμβάνεται συχνά, με βάση περιγραφές που έχουμε ακούσει από τον περίγυρό μας. Οσον αφορά το τι πρέπει να γίνει σχετικά με μια κλήση για την οποία ο παραβάτης ενημερώθηκε με ανάλογη χρονική καθυστέρηση; Να ανακληθεί η βεβαίωση του προστίμου από τον δήμο και να επιστρέψει η κλήση στην Τροχαία, όπως ζήτησε η Ανεξάρτητη Αρχή στην προαναφερθείσα περίπτωση.
● Κάποιοι δήμοι εφαρμόζουν με συνέπεια τον νόμο (πρόκειται για τον ν. 5027/2023) και εάν υπάρχει εκπρόθεσμη βεβαίωση προστίμων (μετά την τριετία) προχωρούν στη διαγραφή τους (στο πόρισμα αναφέρεται ο Δήμος Αθηναίων).
● Αλλοι δήμοι, παρότι είχαν συμμορφωθεί αρχικά στο ισχύον πλαίσιο, ερμήνευσαν αυθαίρετα την εγκύκλιο που εξέδωσε το υπουργείο και θεώρησαν ότι είναι πενταετής και όχι τριετής η αποσβεστική προθεσμία (αναφέρεται ο Δήμος Θεσσαλονίκης).
● Αλλοι βεβαίωναν οφειλές μετά το πέρας της τριετίας λόγω καθυστερημένης διαβίβασης των κλήσεων από την Τροχαία (και εδώ αναφέρεται ο Δήμος Αθηναίων).
Ο Συνήγορος δέχτηκε διαμαρτυρίες από πλήθος πολιτών. Διαμεσολάβησε στους κατά τόπους δήμους και «κατά έναν ικανοποιητικό βαθμό» πολλοί εξ αυτών συμμορφώθηκαν με τις υποδείξεις της Ανεξάρτητης Αρχής και διέγραψαν εκπρόθεσμα βεβαιωμένες οφειλές. Κάποιοι άλλοι είπαν αρχικά στον Συνήγορο του Πολίτη, σε προφορικό επίπεδο, ότι θα διαγράψουν τις οφειλές, ωστόσο στη συνέχεια είπαν ότι θα εξετάσουν κάθε περίπτωση ξεχωριστά.
Για αυτήν την «αμφιταλαντευόμενη» στάση τους, ο Συνήγορος θεωρεί ότι «συνέβαλε» το ίδιο το υπουργείο Εσωτερικών.
Η Ανεξάρτητη Αρχή αναφέρεται σε ένα έγγραφο προϊσταμένου που εστάλη τον Αύγουστο του 2024 στην Αποκεντρωμένη Διοίκηση Δυτικής Ελλάδας, Πελοποννήσου και Ιονίου, με το οποίο «αποπειράται να δικαιολογήσει την πολύχρονη αδράνεια των δήμων να διεκδικήσουν και να εισπράξουν τα έσοδά τους από τα πρόστιμα του ΚΟΚ». Ο προϊστάμενος αναφέρει ότι η νομιμότητα ή μη της βεβαίωσης έχει να κάνει με πότε είχε ή δεν είχε ο δήμος όλα τα στοιχεία στα χέρια του, «καταλήγοντας ότι η κάθε περίπτωση θα πρέπει να εξετάζεται ad hoc». Σύμφωνα πάντα με όσα περιγράφονται στο πόρισμα, το έγγραφο του προϊσταμένου δεν αποτελεί εγκύκλιο του υπουργείου που απευθύνεται σε όλους τους δήμους, αλλά «ένα, τρόπον τινά, εσωτερικό έγγραφο». Αυτό όμως δεν εμπόδισε ορισμένους δήμους να το επικαλούνται έναντι των εγκυκλίων.
Ο Συνήγορος καταλογίζει στο υπουργείο Εσωτερικών «έλλειψη ισχυρής βούλησης» να επιλύσει οριστικά τις «όποιες ασάφειες» σε επίπεδο νομοθετικό όσο και σε επίπεδο εγκυκλίων. Ο ν.5027/2023 είχε μια μεταβατική διάταξη σύμφωνα με την οποία όσα πρόστιμα αφορούσαν την περίοδο μέχρι τις 31/12/2018 μπορούσαν να εισπραχθούν με 20ετή περίοδο παραγραφής, ενώ όσα πρόστιμα αφορούσαν την περίοδο μετά τις 31/12/2018 μπορούσαν να εισπραχθούν με 3ετή περίοδο παραγραφής.
Ο Συνήγορος συστήνει στο υπουργείο Εσωτερικών να εκδώσει εγκύκλιο σύμφωνα με την οποία θα απαγορεύεται ρητά η είσπραξη προστίμων που επιβλήθηκαν έως και 31/12/2018 και βεβαιώθηκαν πέραν της τριετούς προθεσμίας. Περαιτέρω, προτείνει νέα νομοθετική ρύθμιση με την οποία η βεβαίωση προστίμων για παραβάσεις του ΚΟΚ δύναται να διενεργείται μετά την πάροδο τριών μηνών «και αυστηρά όχι πέραν των τριών ετών».