Καταιγιστικές είναι οι εξελίξεις που καταγράφονται στο ενεργειακό πεδίο και την κατανάλωση του φυσικού αερίου που προέρχεται από τη Ρωσία και τροφοδοτεί την Ευρώπη. Η Κομισιόν, στις 20 Ιουλίου πρότεινε ένα ευρωπαϊκό σχέδιο «με σκοπό τη μείωση της χρήσης αερίου στην Ευρώπη κατά 15% έως την επόμενη άνοιξη», προβάλλοντας ως επιχείρημα την απειλή «νέων περικοπών του εφοδιασμού με αέριο από τη Ρωσία, λόγω της επιλογής του Κρεμλίνου να χρησιμοποιεί τις εξαγωγές αερίου ως όπλο».
Στο ίδιο πλαίσιο, σύμφωνα με τη σχετική ανακοίνωση της Κομισιόν, «τα κράτη μέλη θα πρέπει να επικαιροποιήσουν τα εθνικά τους σχέδια έκτακτης ανάγκης έως το τέλος Σεπτεμβρίου στα οποία θα παρουσιάζουν τον τρόπο με τον οποίο προτίθενται να επιτύχουν τον στόχο μείωσης και θα πρέπει να υποβάλλουν έκθεση προόδου στην Επιτροπή κάθε δύο μήνες», ενώ και η Ευρωπαϊκή Επιτροπή από την πλευρά της, «για να βοηθήσει τα κράτη μέλη να επιτύχουν τις αναγκαίες μειώσεις της ζήτησης», ενέκρινε ένα ευρωπαϊκό σχέδιο «το οποίο καθορίζει τα μέτρα, τις αρχές και τα κριτήρια για συντονισμένη μείωση της ζήτησης».
Στην σχετική επίσημη ανακοίνωση αναφέρεται, όμως, και κάτι άλλο: πως «Ο νέος κανονισμός θα δώσει επίσης στην Επιτροπή τη δυνατότητα να κηρύξει, μετά από διαβούλευση με τα κράτη μέλη, “κατάσταση επιφυλακής στην Ένωση” σχετικά με την ασφάλεια του εφοδιασμού, επιβάλλοντας υποχρεωτική μείωση της ζήτησης αερίου σε όλα τα κράτη μέλη».
Το «αντάρτικο» του ευρωπαϊκού Νότου
Ωστόσο, λίγες ώρες μετά την δημοσιοποίηση της σχετικής ανακοίνωσης, καταγράφηκαν και οι πρώτες ενδοευρωπαϊκές αντιδράσεις, ενώ την αντίθεσή της εξέφρασε και η Ελλάδα. «Η Ισπανία δεν υποστηρίζει αυτήν την πρόταση», δήλωσε κατά τη διάρκεια συνέντευξης Τύπου η υπουργός Οικολογικής Μετάβασης Τερέζα Ριμπέρα, εκφράζοντας λύπη που αυτό το σχέδιο δεν αποτέλεσε προηγουμένως αντικείμενο συζήτησης.
«Θα αντιταχθούμε στην επιβολή υποχρεώσεων που υπερβαίνουν, σε επίπεδο προσπαθειών, αυτό μου μας αναλογεί», δήλωσε χαρακτηριστικά η Ισπανίδα υπουργός σύμφωνα με την οποία το συγκεκριμένο σχέδιο δεν είναι ούτε το πιο αποτελεσματικό ούτε το πιο δίκαιο.
Αντιδράσεις σημειώθηκαν και από την Πορτογαλία, με τον αρμόδιο για την Ενέργεια υπουργό να διαμηνύει πως η χώρα του δεν πρόκειται να υποστηρίξει το σχέδιο που αποσκοπεί στη μείωση κατά 15% της ευρωπαϊκής ζήτησης φυσικού αερίου.
Aντίθετη και η Αθήνα
Στο ίδιο μήκος κύματος όμως κινήθηκε και η στάση της Αθήνας, αφού ο κυβερνητικός εκπρόσωπος Γιάννης Οικονόμου ανέφερε πως και η ελληνική κυβέρνηση «δεν συμφωνεί επί της αρχής με την πρόταση της Κομισιόν για μείωση 15% της κατανάλωσης του φυσικού αερίου».
«Η κυβέρνηση δεν συμφωνεί με την πρόταση Κομισιόν. Έχουμε καταθέσει προτάσεις και συνεχίζουμε να υποστηρίζουμε ότι η κατεύθυνση αυτή μπορεί να δώσει λύσεις», τόνισε χαρακτηριστικά.
Σε ό,τι αφορά στο ενδεχόμενο κυλιόμενων διακοπών ρεύματος, ο κυβερνητικός εκπρόσωπος υπογράμμισε ότι «κάνουμε ό,τι είναι δυνατόν για να μην πάμε στην εφαρμογή αυτών των συστάσεων. Στόχος να μην υπάρξει διατάραξη όσον αφορά την εφοδιαστική αλυσίδα».
«Η Ελλάδα, όπως και αρκετές ευρωπαϊκές χώρες, είναι αντίθετη στην πρόταση της Κομισιόν για υποχρεωτική μείωση, κατά 15% της κατανάλωσης φυσικού αερίου, εάν τελικά διακοπεί η τροφοδοσία από τη Ρωσία», είπε ο υπουργός Ενέργειας, Κώστας Σκρέκας μιλώντας στο ραδιόφωνο του ΣΚΑΪ και συνέχισε εξηγώντας ότι το 70% του φυσικού αερίου που εισάγει η χώρα μας χρησιμοποιείται για την παραγωγή ηλεκτρικού ρεύματος, όπερ σημαίνει πως μειώσεις θα προκαλούσαν προβλήματα σε νοικοκυριά και επιχειρήσεις.
Ο υπουργός Ενέργειας ανέφερε, επιπλέον, ότι μία τέτοια μείωση δεν πρόκειται να συμβάλλει στην ενίσχυση των βόρειων χωρών όπως η Γερμανία και η Αυστρία οι οποίες έχουν και το μεγαλύτερο πρόβλημα. Ο κ. Σκρέκας διευκρίνισε ότι η Ελλάδα έχει ήδη εκφράσει τη διαφωνία της με την πρόταση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, ενώ έχει προβεί και σε όλες τις απαραίτητες ενέργειες για να εξασφαλίσει ενεργειακή επάρκεια.
Reuters: Αντίθετα 12 από τα 27 κράτη μέλη
Εκτός όμως από τις συγκεκριμένες χώρες, υπάρχουν όπως όλα δείχνουν και άλλα κράτη που εκφράζουν τις επιφυλάξεις τους για την πρόταση της Κομισιόν. Σύμφωνα με το πρακτορείο Reuters ειδικότερα, το οποίο επικαλείται ευρωπαϊκές πηγές, τουλάχιστον 12 από τα 27 κράτη μέλη της ΕΕ έχουν εκφράσει ανησυχίες και ενστάσεις αναφορικά με το σχέδιο του 15% που ανακοινώθηκε.
Για τα περισσότερα, το βασικό πρόβλημα είναι αν η ΕΕ μπορεί να έχει την εξουσία να επιβάλλει κάποιους στόχους ως δεσμευτικούς. Σύμφωνα με το Reuters, η Δανία, η Γαλλία, η Ιρλανδία, η Ιταλία, η Μάλτα, η Ολλανδία, η Πολωνία και η Πορτογαλία ήταν μεταξύ των κρατών που δήλωσαν ότι οι Βρυξέλλες δεν γίνεται να κάνουν κάτι τέτοιο χωρίς να έχουν προηγουμένως λάβει υπόψη τις θέσεις (και τα ενδεχόμενα βέτο) όλων των μεμονωμένων κρατών μελών.
Ευρωπαίος αξιωματούχος μιλώντας στο Reuters σχολίασε πως: «Τα κράτη μέλη θέλουν να έχουν τη δυνατότητα να ενεργοποιούν μόνα τους μηχανισμούς αντιμετώπισης κρίσεων. Αυτό δεν είναι κάτι που θα ήθελαν να εκχωρήσουν στην Κομισιόν».