Το ένα μαύρο ρεκόρ μετά το άλλο καταρρίπτουν τα εργατικά δυστυχήματα στην Ελλάδα με το φαινόμενο να αποκτά εκρηκτικές διαστάσεις όσο κυλούν οι μήνες, όπως καταδεικνύουν τα στατιστικά στοιχεία.
Μόνο στους πρώτους οκτώ μήνες της χρονιάς ο αριθμός των νεκρών εν ώρα εργασίας έχει ξεπεράσει τα θύματα ολόκληρων προηγούμενων ετών.
Σύμφωνα με τα προσωρινά στοιχεία της Ομοσπονδίας Συλλόγων Τεχνικών Επιχειρήσεων Ελλάδος (ΟΣΕΤΕΕ) που παρουσιάστηκαν πρόσφατα σε διεθνές συνέδριο, από τον Ιανουάριο έως τον Αύγουστο του 2022 είχαν χάσει τη ζωή τους 34 εργαζόμενοι σε 67 καταγεγραμμένα ατυχήματα, ενώ τις ημέρες που ακολούθησαν ο αριθμός των θυμάτων έφτασε τους 43, όταν ολόκληρο το 2020 οι ανθρώπινες απώλειες για όλη τη χρονιά ήταν 41.
Τελευταία θύματα στο μακρύ κατάλογο των ανθρώπων που δεν επέστρεψαν ποτέ από την εργασία τους ήταν δύο εργαζόμενοι από έκρηξη σε εργασίες συγκόλλησης σε εκτροφείο – συσκευαστήριο ψαριών στην Πρέβεζα και ένας 17χρονος διανομέας στον Ωρωπό όταν τον χτύπησε αυτοκίνητο αυξάνοντας τον αριθμό των θυμάτων σε πέντε μόνο μέσα σε μία εβδομάδα, ενώ από ανακοπή καρδιάς την ώρα της εργασίας του πέθανε και ένας εργαζόμενος στη φόρτωση αποσκευών του αεροδρομίου της Αθήνας πριν λίγες ημέρες.
«Τα αρνητικά ρεκόρ στα θέματα υγείας και ασφάλειας στην εργασία, καταρρίπτονται στην χώρα μας, το ένα μετά το άλλο. Οι επιστημονικές μας εκτιμήσεις επιβεβαιώνονται. Οι αρμόδιοι και οι πολιτικά και θεσμικά υπεύθυνοι κωφεύουν επιδεικτικά απέναντι στις προτάσεις μας. Είναι ντροπή για μια σύγχρονη κοινωνία και αργά για αυτούς που «έφυγαν» και τις οικογένειές τους. Ας αναλογιστούν οι αρμόδιοι την μεγάλη ευθύνη που φέρουν και την ανάγκη άμεσης και ουσιαστικής δράσης στα θέματα ΥΑΕ» επισημαίνει στο «ethnos.gr» ο Ανδρέας Στοϊμενίδης, γραμματέας Υγείας και Ασφάλειας στην Εργασία στη ΓΣΕΕ και πρόεδρος της επιτροπής της Κομισιόν Vision Zero για τα εργατικά ατυχήματα.
Και συνεχίζει: «Δυστυχώς, το φαινόμενο λαμβάνει πλέον εκρηκτικές διαστάσεις, λόγω της νομοθέτησης μέτρων που εντατικοποιούν την εργασία, αποδυναμώνουν την δράση των συνδικάτων και την διαβούλευση σε όλα τα επίπεδα, δημιουργούν απίστευτη σύγχυση στην λειτουργία του Σώματος Επιθεωρητών Εργασίας και ευνοούν την αυθαιρεσία όσων εργοδοτών δεν αναλαμβάνουν τις νομικές ευθύνες τους στα σχετικά θέματα. Η κατάσταση όπως έχει διαμορφωθεί, μας δημιουργεί βάσιμους φόβους για ακόμα περισσότερες απώλειες σε ανθρώπινες ζωές στο μέλλον».
Επίσης, στη χώρα μας δεν καταγράφονται οι επαγγελματικές ασθένειες, όταν εκτιμάται ότι στην Ευρωπαϊκή Ένωση 100.000 άνθρωποι τον χρόνο χάνουν τη ζωή τους από ασθένειες που συνδέονται με το επάγγελμά τους.
Το ζήτημα των εργατικών δυστυχημάτων έχει φτάσει μέσω ερωτήσεων βουλευτών επανειλημμένως στη Βουλή. Ωστόσο ο ρυθμός των απωλειών δεν έχει μειωθεί. Αναφερόμενος στο θέμα ο υφυπουργός Εργασίας, Παναγιώτης Τσακλόγλου παραδέχτηκε ότι σύμφωνα με τα στοιχεία της Επιθεώρησης Εργασίας, από το 2015 μέχρι και τον Αύγουστο του 2022 παρατηρείται μια προοδευτική αύξηση στις αναγγελίες των εργατικών ατυχημάτων ήσσονος βαρύτητας, δηλαδή των μη σοβαρών ή θανατηφόρων, την οποία απέδωσε στην υποχρέωση των εργοδοτών να χρησιμοποιούν την ηλεκτρονική πλατφόρμα αναγγελιών του Ολοκληρωμένου Πληροφοριακού Συστήματος του ΣΕΠΕ, το οποίο τέθηκε σε λειτουργία την 1η Ιανουαρίου 2018.
Επιχείρησε όμως να διαχωρίσει τους θανάτους από παθολογικά αίτια, αλλά και από τροχαία συμβάντα. Ωστόσο για πληθώρα εργαζομένων, όπως οι διανομείς τα τροχαία ατυχήματα/δυστυχήματα δύσκολα θα μπορούσαν να διαχωριστούν από την εργασία τους ακόμα και όταν λαμβάνουν χώρα σε σημεία δημόσιας κυκλοφορίας, τα οποία όμως δεν μπαίνουν στο μικροσκόπιο των Επιθερητών Ασφάλειας και Υγείας στην εργασία.
Όπως ανέφερε ο κ. Τσακλόγλου, υπάρχει αύξηση του επιπέδου των αναγγελιών αναφορικά με τα εργατικά ατυχήματα παθολογικής αιτιολογίας, τα οποία συνίστανται σε αιφνίδιες βλάβες της υγείας εν ώρα εργασίας, αλλά με παθολογικό υπόβαθρο. «Συνήθως είναι καρδιαγγειακά προβλήματα και χωρίς την επενέργεια βίαιου εξωτερικού συμβάντος σχετιζόμενο με την εργασία. Η αύξηση, όμως, αυτή δεν αντανακλάται στην αντίστοιχη πορεία των θανατηφόρων εργατικών ατυχημάτων και προπαντός στην πορεία των θανατηφόρων εργατικών ατυχημάτων μη τροχαίας ή παθολογικής αιτίας, δηλαδή όσων συνδέονται άμεσα με ελλείψεις μέτρων ασφάλειας και υγείας στους εργασιακούς χώρους», τόνισε.
Και προσέθεσε: «Ειδικά για τα ατυχήματα τροχαίας αιτιολογίας στην αρμοδιότητα της Επιθεώρησης Ασφάλειας και Υγείας στην εργασία εμπίπτει ο έλεγχος των τόπων εργασίας που βρίσκονται κάτω από τον έλεγχο των εργοδοτών και όχι των χώρων δημόσιας κυκλοφορίας, όπου εφαρμόζονται οι διατάξεις του Κώδικα Οδικής Κυκλοφορίας. Δηλαδή δεν ερευνώνται από τους Επιθεωρητές Ασφάλειας και Υγείας στην εργασία τα ατυχήματα παθολογικής αιτιολογίας και τα τροχαία που συμβαίνουν σε χώρους δημόσιας κυκλοφορίας και γενικά τα ατυχήματα σε βάρος προσώπων που δεν υπάγονται στην εργατική νομοθεσία».
Βάσει των στοιχείων της Επιθεώρησης Εργασίας, η εικόνα για τα θανατηφόρα εργατικά ατυχήματα μη τροχαίας ή παθολογικής αιτίας έχει ως εξής: Το 2014 είχαν ανέλθει σε 38, το 2015 σε 34, το 2016 σε 33, το 2017 σε 34, το 2018 σε 35, το 2019 σε 32, το 2020 και παρά την αναστολή εργασιών σε πολλούς κλάδους λόγω των περιοριστικών μέτρων της πανδημίας σε 39, το 2021 σε 31, ενώ φέτος έως τον Αύγουστο ήταν ήδη 30.
Σε επίπεδο ελέγχων, σύμφωνα με τον κ. Τσακλόγλου, οι διενεργηθέντες έλεγχοι για θέματα ασφάλειας και υγείας στην εργασία αυξήθηκαν κατά 6,5% σε σχέση με το προηγούμενο έτος. Συγκεκριμένα, το 2021 διενεργήθηκαν 25.984 έλεγχοι σε επιχειρήσεις όλης της χώρας, ενώ φέτος στο πρώτο οκτάμηνο του έτους έγιναν συνολικά 15.483.
Στατιστικές δύο χρόνια μετά
Θα πρέπει να σημειωθεί ότι, σύμφωνα με τον κ. Στοϊμενίδη, στην Ελλάδα δεν υπάρχει κάποια Αρχή, η οποία να καταγράφει άμεσα τα στοιχεία του αριθμού των δυστυχημάτων στη χώρα: «Όταν τα στοιχεία εμφανίζονται από την Στατιστική Αρχή δύο χρόνια μετά οι εργαζόμενοι που έχουν χάσει τη ζωή τους, κινδυνεύουν να μετατραπούν σε αριθμούς σε έναν στατιστικό πίνακα. Κι αυτό την ώρα που πολλά περιστατικά όπως τα ατυχήματα στον αγροτικό τομέα δεν καταγράφονται ως εργατικά δυστυχήματα».
Να σημειωθεί μάλιστα ότι «πρωταθλητές» στα εργατικά δυστυχήματα είναι εκτός του τομέα των κατασκευών, αυτός της γεωργίας.
Αυτό που συνήθως συμβαίνει, όπως περιγράφει ο πρόεδρος της ΟΣΕΤΕΕ ύστερα από ένα εργατικό δυστύχημα, είναι η σύλληψη κάποιου προϊσταμένου του εργαζομένων ή του υπευθύνου για την τήρηση των μέτρων ασφαλείας στην επιχείρηση: «Στην πραγματικότητα κανείς δεν εξετάζει τις πραγματικές συνθήκες κάτω από τις οποίες συνέβη το ατύχημα, τις οδηγίες που είχαν δοθεί στον εργαζόμενο ή την ορθή τήρηση των κανόνων ασφαλείας από την επιχείρηση», καταλήγει.