Με την εφαρμογή της νέας διάταξης νόμου, που προβλέπει υπό όρους την παραγραφή χρεών μετά τη 10ετία από τη βεβαίωσή τους, οι μη μισθωτοί που λόγω χρεών αδυνατούσαν να βγουν στη σύνταξη ετοιμάζονται για αιτήσεις στον ΕΦΚΑ ώστε να διαγράψουν οφειλές, ανοίγοντας ταυτόχρονα το δρόμο για τη σύνταξη.

Ελάφρυνση

Οι ελεύθεροι επαγγελματίες που θα καταφέρουν να ρίξουν τις οφειλές τους στις 20.000 ευρώ και οι αγρότες στις 6.000 ευρώ, εφόσον έχουν φτάσει στο 67ο έτος της ηλικίας τους, μπορούν να υποβάλουν άμεσα αίτηση για να συνταξιοδοτηθούν και το υπόλοιπο της οφειλής τους (έως 20.000 ευρώ ή έως 6.000 ευρώ) θα εξοφληθεί με παρακράτηση της σύνταξης έως 60 μήνες. Για παράδειγμα:

*Σε σύνταξη 650 ευρώ με οφειλή 15.000 ευρώ, η παρακράτηση σύνταξης θα είναι 250 ευρώ για 60 μήνες. Στο διάστημα αυτό του συμψηφισμού οφειλής με σύνταξη, ο συνταξιούχος θα παίρνει 400 ευρώ.

*Σε σύνταξη 700 ευρώ με οφειλή 10.000 ευρώ, θα γίνεται παρακράτηση 166 ευρώ για 60 μήνες και η σύνταξη για το διάστημα του συμψηφισμού θα είναι 533 ευρώ.

Μετά και τις πρόσφατες εγκυκλίους του ΕΦΚΑ και πριν του ΚΕΑΟ, που δίνουν διευκρινίσεις για την παραγραφή χρεών, το ενδιαφέρον των οφειλετών που μέχρι πρότινος αδυνατούσαν να συνταξιοδοτηθούν επειδή τα χρέη τους ήταν πάνω από τα όρια συμψηφισμού με τη σύνταξη έχει αυξηθεί κατακόρυφα. Δεν θα ήταν υπερβολή να πει κανείς ότι επίκειται φρενίτιδα αιτήσεων για διαγραφές χρεών, όπως εκτιμούν πιστοποιημένοι δικηγόροι που συνεργάζονται στη διεκπεραίωση συντάξεων με τον ΕΦΚΑ.

Ενδιαφέρον

Αυξημένο είναι και το ενδιαφέρον των ασφαλισμένων που δεν είναι κοντά σε ηλικία συνταξιοδότησης, αλλά θέλουν να απαλλαγούν από ένα μέρος των οφειλών τους ώστε να μπορέσουν στη συνέχεια να ρυθμίσουν το υπόλοιπο με μικρότερη δόση.

Οι ασφαλισμένοι μπορούν, εφόσον τον χρειάζονται για να βγουν στη σύνταξη, να πληρώσουν μέρος από το χρόνο ασφάλισης που θα παραγραφεί μαζί με τα χρέη πέραν της 10ετίας. Αν δηλαδή ένας αγρότης δεν έχει 15 έτη για να βγει στη σύνταξη γιατί σβήστηκαν 5 χρόνια λόγω παραγραφής, μπορεί να τα πληρώσει για συμπληρώσει χρόνο για τη σύνταξη, αλλά με τα πρόστιμα και τις προσαυξήσεις.

Ωστόσο σε αυτές τις περιπτώσεις και ανάλογα με την ηλικία οι ασφαλισμένοι θα πρέπει να επιλέγουν να συμπληρώσουν το χρόνο που τους λείπει πληρώνοντας από εδώ και πέρα, γιατί δεν θα έχουν πρόστιμα και προσαυξήσεις. Η διαδικασία παραγραφής προϋποθέτει την υποβολή αίτησης από τους οφειλέτες στην Τοπική Διεύθυνση του ΕΦΚΑ μη μισθωτών στην οποία ανήκουν. Εκεί θα αναζητηθούν οι χρονικές περίοδοι που εμπίπτουν στο νέο διάστημα παραγραφής χρεών, που από 20ετία μειώθηκε σε 10ετία σύμφωνα με το άρθρο 6 του νόμου 4997/2022.

Σε κάθε περίπτωση, αν εντός της 10ετίας ένας οφειλέτης έχει πάρει ειδοποίηση (πράξη βεβαίωσης) για την οφειλή του, τότε η παραγραφή διακόπτεται και ανανεώνεται μέχρι να περάσει άλλη μία 10ετία.

Αν έχει βεβαιωθεί η οφειλή και έχει παρέλθει 10ετία από τη βεβαίωσή της, χωρίς να μεσολαβεί άλλη ειδοποίηση (διακοπτικό γεγονός) που να αναβιώνει τη 10ετία, τότε η οφειλή παραγράφεται.

Ακτινογραφία

Σύμφωνα με την τελευταία έκθεση του ΚΕΑΟ (Δεκέμβριος 2022), οι οφειλέτες και τα ποσά στα Ταμεία των μη μισθωτών είναι:

*Στον ΟΑΕΕ 521.040 οφειλέτες με χρέη 13,8 δισ. ευρώ

*Στον ΟΓΑ 298.275 οφειλέτες με χρέη 1,78 δισ. ευρώ

*Στο ΕΤΑΑ (ΤΣΜΕΔΕ, ΤΣΑΥ, Νομικών) 58.693 οφειλέτες με χρέη 1,23 δισ. ευρώ

Παραγραφή

Για τον έλεγχο της παραγραφής οφειλόμενων ασφαλιστικών εισφορών των μη μισθωτών ασφαλισμένων ελεύθερων επαγγελματιών, αυτοαπασχολούμενων και αγροτών διακρίνονται οι κάτωθι περιπτώσεις:

1. Οφειλές πέραν της 10ετίας, για τις οποίες δεν υπάρχει διακοπτικό γεγονός (δεν έχει επιδοθεί πράξη βεβαίωσης), παραγράφονται. Για παράδειγμα, χρέος που δημιουργήθηκε το 2010 και ως το 2022 (12ετία) δεν βεβαιώθηκε, έχει παραγραφεί λόγω παρέλευσης 10ετίας.
2. Οφειλές για τις οποίες υπήρξε διακοπή της παραγραφής έως 11/05/2016 και κατά την ημερομηνία αίτησης (2023) έχει παρέλθει ο χρόνος παραγραφής (10ετία) από τότε που βεβαιώθηκαν, παραγράφονται. Για παράδειγμα, χρέος που βεβαιώθηκε ως το 2012 και μέχρι το 2022 δεν υπήρξε εκ νέου ειδοποίηση, παραγράφεται.
3. Οφειλές για τις οποίες έγινε διακοπή παραγραφής από 12/5/2016 και μετά επανεξετάζονται και παραγράφεται το τμήμα της οφειλής πέραν της 10ετίας. Για παράδειγμα, χρέος που δημιουργήθηκε από το 2001 και βεβαιώθηκε το 2018 παραγράφεται για το διάστημα από 2001 ως 2007 και η οφειλή περιορίζεται στα έτη 2008-2018, που είναι εντός της 10ετούς παραγραφής.

Προσοχή: Ως διακοπή της παραγραφής θεωρείται και η ρύθμιση στην οποία μπορεί να έχουν προβεί οι οφειλέτες, όπως και τα έναντι ποσά που κατέβαλαν για να αποφύγουν αναγκαστικά μέτρα ή για να πάρουν ασφαλιστική ενημερότητα. Στην περίπτωση λοιπόν που τέτοιες πληρωμές (δόσεις ή έναντι καταβολές) έγιναν για χρέος που θα παραγραφεί, τα ποσά δεν επιστρέφονται.

Με εισφορές 1^ης κατηγορίας το 88,4% των ασφαλισμένων

Σταθεροί στην 1^η και πιο φθηνή ασφαλιστική κατηγορία έμειναν σχεδόν οι 9 στους 10 ελεύθεροι επαγγελματίες, μετά την αύξηση των ασφαλιστικών εισφορών από 1/1/2023, ενώ μόνον 1 στους 10 επέλεξε να πληρώνει την 6^η και ακριβότερη κατηγορία.

Σύμφωνα με τα επίσημα στοιχεία που αποκαλύπτει ο «Ε.Τ» μετά τη λήξη της προθεσμίας (12/2) από το 1.171.059 των μη μισθωτών:

*Την 1^η κατηγορία επέλεξαν 1.035.704 ασφαλισμένοι (το 88,4% του συνόλου) με μηνιαία εισφορά 240,25 ευρώ.

*Την 2^η κατηγορία επέλεξαν 56.171 ασφαλισμένοι (το 4,8% του συνόλου) με μηνιαία εισφορά 286,31 ευρώ.

*Την 3^η κατηγορία επέλεξαν 35.235.ασφαλισμένοι (το 3,01% του συνόλου) με μηνιαία εισφορά 341,13 ευρώ.

*Tην 4^η κατηγορία επέλεξαν 21.021 ασφαλισμένοι (το 1,80% του συνόλου) με μηνιαία εισφορά 408 ευρώ.

*Την 5^η κατηγορία επέλεξαν  10.071 ασφαλισμένοι (το 0,86% του συνόλου) με μηνιαία εισφορά 486,96 ευρώ.

*Την 6^η κατηγορία επέλεξαν  12.857 ασφαλισμένοι (το 1,1% του συνόλου) με μηνιαία εισφορά 630,6 ευρώ.

Είναι η 4^η συνεχόμενη χρονιά που η πλειονότητα των μη μισθωτών επιλέγει συνειδητά να έχει πολύ χαμηλή εισφορά, υπονομεύοντας έτσι και τη μελλοντική σύνταξη.

Για παράδειγμα από τα 240 ευρώ της πρώτης κατηγορίας η εισφορά σύνταξης είναι 169 ευρώ. Αν υποτεθεί ότι μένει κάποιος σταθερά στα 169 ευρώ, τότε μετά από 35 χρόνια η σύνταξή του σε σημερινή αξία θα είναι 730 ευρώ.

Οι ασφαλιστικές κατηγορίες που επέλεξαν οι μη μισθωτοί του ΕΦΚΑ(*)

(*) Μη μισθωτοί: Ελεύθεροι επαγγελματίες του ΟΑΕΕ και αυτοαπασχολούμενοι του ΕΤΑΑ.

Πηγή