Η δημοσιογραφική έρευνα του ενθέτου «Ασφάλιση και Συντάξεις» εντόπισε 22 αδικίες στο ασφαλιστικό που στερούν δικαίωμα στη σύνταξη με χαμηλά όρια ηλικίας ή που περιορίζουν τα ποσά των συντάξεων. Οι 7 από τις 22 στρεβλώσεις και άδικες ρυθμίσεις έχουν αποκατασταθεί. Αλλες 5 μπαίνουν σε τροχιά αποκατάστασης, ενώ εκκρεμούν 10, από τις οποίες οι 6 είναι για συντάξεις και οι 4 για τα όρια ηλικίας.

Από αυτές που διορθώθηκαν ωφελούνται χιλιάδες ασφαλισμένοι οι οποίοι μπορούν να θεμελιώσουν συνταξιοδοτικό δικαίωμα 5 χρόνια νωρίτερα, στα 62 αντί στα 67, ή και πριν τα 62 ακόμη, ενώ όσον αφορά τους συνταξιούχους, κερδίζουν από αυξήσεις συντάξεων λόγω άρσης αδικιών σε κρατήσεις και άλλες περικοπές.

Οι 7 από τις 22 αδικίες του ασφαλιστικού που αποκαταστάθηκαν είναι οι εξής:

1. Ορια ηλικίας για μειωμένη σύνταξη. Με διάταξη του νόμου 5078/2023 που άρχισε να εφαρμόζεται, δίδεται απαλλαγή από την αναζήτηση των 100 ενσήμων για μειωμένη σύνταξη στα έτη 2020 και 2021 λόγω κορονοϊού. Οι ασφαλισμένοι (κυρίως του ΙΚΑ) που λόγω πανδημίας δεν εργάστηκαν και δεν συμπληρώνουν τα 100 ένσημα ανά έτος για αυτές τις δύο χρονιές μπορούν να τα αναζητήσουν στα προηγούμενα έτη προκειμένου να συμπληρώσουν την κρίσιμη 5ετία με τα 100 ένσημα κάθε χρόνο για να βγουν με μειωμένη σύνταξη στα 62. Χωρίς την εν λόγω διάταξη χιλιάδες ασφαλισμένοι και κυρίως γυναίκες θα έχαναν το δικαίωμα να πάρουν μειωμένη σύνταξη στα 62 γιατί θα τους έλειπαν τα 100 ένσημα για το 2020 και το 2021 και μοιραία θα επιβαρύνονταν κατά 5 έτη γιατί θα έβγαιναν στη σύνταξη στα 67.
2. Κατοχύρωση ορίου ηλικίας για πλήρη σύναξη κάτω των 62 ετών με εξαγορά πλασματικών ετών το 2022. Με κατ’ εξαίρεση απόφαση του 2022, το υπουργείο Εργασίας έδωσε τη δυνατότητα σε ασφαλισμένους κάτω των 62 ετών να κατοχυρώσουν τα όρια ηλικίας που ίσχυαν ως το 2021 με εξαγορά πλασματικών ετών. Με τον τρόπο αυτό πολλοί κατοχύρωσαν σύνταξη στα 60 και 61 ετών με 36 και 37 αντί 40 έτη ασφάλισης.
3. Επικουρικές συντάξεις με 15ετία σε ένα φορέα ή και 15ετία με διαδοχική ασφάλιση. Η νέα διάταξη ευνοεί ασφαλισμένους στο Δημόσιο, σε Ταμεία ΔΕΚΟ-τραπεζών που θα έπρεπε να έχουν 35 έτη και στην επικουρική ασφάλιση, αλλιώς (με λιγότερα έτη) θα την έπαιρναν στα 67 ή μειωμένη. Τώρα η έκδοση της επικουρικής προβλέπεται και σε αυτά τα Ταμεία με τουλάχιστον 15 έτη, και μάλιστα με το ίδιο όριο ηλικίας που παίρνουν την πλήρη σύνταξη.
4. Εκδοση σύνταξης σε οφειλέτες με χρέη ως 30.000 ευρώ. Οι ασφαλισμένοι με χρέη ως 30.000 ευρώ στα Ταμεία του ΟΑΕΕ και ΙΚΑ και ως 10.000 ευρώ στον ΟΓΑ θα παίρνουν το 40% της σύνταξης και το υπόλοιπο 60% θα κρατείται μέχρι να πέσει η οφειλή στις 20.000 ευρώ και στις 6.000 ευρώ για τον ΟΓΑ.
5. Κατάργηση ποινής συνταξιούχων που εργάζονται. Η μείωση σύνταξης κατά 30% για συνταξιούχους που εργάζονται αποτελεί παρελθόν. Η σύνταξη με εργασία δεν κόβεται αλλά επιβάλλεται μια μικρή κράτηση στο μισθό (10%) ή προσαύξηση 50% στην εισφορά σύνταξης για τους συνταξιούχους ελεύθερους επαγγελματίες. 6. Προπληρωμή του εφάπαξ στους κληρικούς. Μόλις συμπληρώσουν το 67ο έτος με αίτησή τους μπορούν να πάρουν το εφάπαξ και να διακόψουν τις εισφορές τους.
6. Επαναχορήγηση συντάξεων θανάτου σε τέκνα ως 24 ετών εφόσον σπουδάζουν χωρίς να απαιτείται η προσκόμιση δικαιολογητικών.

Τι προκαλούν οι αδικίες στους ασφαλισμένους και στους συνταξιούχους;

Πολλές από τις άδικες ρυθμίσεις, τις λάθος ρυθμίσεις ή ακόμη και τις ξεπερασμένες από τα πράγματα ρυθμίσεις κλείνουν το δρόμο προς τη σύνταξη. Για παράδειγμα η φραγή στη μειωμένη, αν δεν υπάρχουν τα 100 ένσημα ανά έτος την τελευταία 5ετία, που εν μέρει διορθώθηκε με την εξαίρεση των ετών 2020 και 2021. Αλλες αδικίες μειώνουν τη σύνταξη, όπως οι μειώσεις που κρίθηκαν μεν αντισυνταγματικές αλλά συνεχίζονται να επιβάλλονται. Ενώ υπάρχουν και οι άδικες ρυθμίσεις που κόβουν τις αυξήσεις που θα έπρεπε να πάρουν οι συνταξιούχοι, όπως συμβαίνει με την ΕΑΣ. Τέτοιες στρεβλώσεις είναι που δημιουργούν και συντηρούν συνταξιούχους πολλών ταχυτήτων.

Οι 6 αδικίες για τους συνταξιούχους

Εξι αδικίες περιορίζουν τις συντάξεις λόγω στρεβλώσεων που δεν θεραπεύτηκαν για οικονομικούς λόγους. Οι αδικίες αυτές προέρχονται από ρυθμίσεις του νόμου 4387/2016 και είναι οι εξής:

1. Ο παράλληλος χρόνος ασφάλισης για τους συνταξιούχους που αποχώρησαν πριν το νόμο Κατρούγκαλου (πριν τις 13/5/2016) για τον οποίο δεν ισχύει η προσαύξηση 0,075% που εφαρμόζεται για τον παράλληλο χρόνο όσων αποχωρούν μετά τις 13/5/2016.
2. Η νομιμοποίηση των περικοπών που κρίθηκαν αντισυνταγματικές μέσω του επανυπολογισμού συντάξεων.
3. Η εξαίρεση του ποσού της προσωπικής διαφοράς από τις αυξήσεις συντάξεων. Η αύξηση υπολογίζεται μόνον σε εθνική και ανταποδοτική σύνταξη, ενώ η προσωπική διαφορά μένει έξω. Θα μπορούσε να υπολογίζεται και η προσωπική διαφορά στην αύξηση και το ποσό της αύξησης να μειώνει ισόποσα την προσωπική διαφορά ώστε έτσι να μηδενιστεί πιο γρήγορα. Μια πιο προχωρημένη λύση που έχει κόστος θα ήταν να ενσωματωθεί η προσωπική διαφορά στη σύνταξη (δεν αποκαταστάθηκε).

4. Η μικρή ανταπόδοση που δίνουν στη σύνταξη οι εισφορές που πληρώνουν οι συνταξιούχοι που συνεχίζουν να απασχολούνται. Για κάθε έτος ασφάλισης παίρνουν 0,77% του μισθού ως έξτρα ποσό στη σύνταξη. Η αδικία είναι διπλή διότι ακόμη και αυτό το πολύ χαμηλό ποσοστό δεν έχει αρχίσει να εφαρμόζεται, παρότι ο νόμος προβλέπει την εφαρμογή του από 1ης/1/2017(!) (δεν αποκαταστάθηκε).